Η ποιητική συλλογή Νήματα ουτοΠοίησης της Πόλυς Μαμακάκη μοιάζει με ένα άλμπουμ γεμάτο φωτογραφίες εμπιστευτικές. Ένα μέρος του φωτογραφικού υλικού αποκαλύπτει με ευκρίνεια εικόνες από την προσωπική της ζωή, τα πάθη, τις ματαιώσεις, τους δαίμονες που την κρατούν ξάγρυπνη τις νύχτες και την παρασύρουν σε μοναχικές ημερήσιες περιπλανήσεις σε οικείους τόπους με ηλιοφάνεια και φωτεινές μνήμες. Μνήμες που διακόπτουν τους δεσμούς τους με το παρόν και δεν επιτρέπουν στο όνειρο να βρει ευοίωνες διεξόδους στο μέλλον. Στο ατομικό αυτό άλμπουμ, ωστόσο, υπάρχουν και φωτογραφίες θολές, σκοτεινές, όπου μόνο με τη φαντασία και τη διαίσθηση μπορεί κανείς να αισθητοποιήσει τη σκιώδη εικόνα της ποιήτριας άλλοτε να περιπλανιέται και άλλοτε να συγκρούεται με ορατούς και αόρατους αντιπάλους. Κοινό στοιχείο του υλικού της είναι η συνεχής κίνηση, σε σημείο που υποθέτει κανείς ότι το σκόπευτρο της λήψης έχει ρυθμιστεί έτσι ώστε να καταγράφεται λεπτομερώς η μετάβασή της από τόπο σε τόπο, από εικόνα σε εικόνα, από σκέψη σε σκέψη, για να δημιουργείται ένα κατά φαντασίαν μετείκασμα χωρίς επί της ουσίας να συντελείται καμιά μετακίνηση, αφού το σημείο στο οποίο τοποθετεί η Μαμακάκη τον εαυτό της είναι ένας τόπος γέννημα «ουτοποιητικών» συνειρμών, όπου σε ακανόνιστα επίπεδα εγκλωβίζονται ο ακινητοποιημένος χρόνος, η πληγωμένη ψυχή, το διαχωριστικό τείχος από το εγώ στο εμείς. Τα ποιήματά της αποκαλύπτουν τις απαρχές των φοβιών της, τους λόγους για τους οποίους ματαιώθηκαν οι προσπάθειές της να ταυτισθεί με τη διαφορετικότητα του απέναντι. Εξηγεί γιατί η επαφή, η επικοινωνία, η κατανόηση δεν υφίστανται γύρω της και δεν μπορεί να τις υιοθετήσει πλέον, παρά μόνο ως παρωχημένες εντυπώσεις, αφού η προσπάθεια που κατέβαλε να ενσωματωθεί στο κοινωνικό σύνολο προσφέροντας τον καλύτερο εαυτό της συνάντησε αδιαφορία και εχθρότητα. Αυτός είναι ο λόγος που συρρικνώθηκε, που ομφαλοσκοπεί και επικοινωνεί τυπικά με τον έξω κόσμο χωρίς να παραχωρεί και να δέχεται τις τονωτικές επιδράσεις της ειλικρινούς κοινωνικής επαφής. Στη μνήμη της ποιήτριας επιβιώνει το τετελεσμένο γεγονός με τον πολυεπίπεδο χαρακτήρα του παρωχημένου έρωτα, της κοινωνικής ματαίωσης, της συντελεσμένης απώλειας κάποιου προσφιλούς προσώπου. Οι πτυχές αυτές επιδιώκουν την ψυχική εξιλέωση:

Κοινό στοιχείο του υλικού της είναι η συνεχής κίνηση, σε σημείο που υποθέτει κανείς ότι το σκόπευτρο της λήψης έχει ρυθμιστεί έτσι ώστε να καταγράφεται λεπτομερώς η μετάβασή της από τόπο σε τόπο, από εικόνα σε εικόνα, από σκέψη σε σκέψη, για να δημιουργείται ένα κατά φαντασίαν μετείκασμα χωρίς επί της ουσίας να συντελείται καμιά μετακίνηση, αφού το σημείο στο οποίο τοποθετεί η Μαμακάκη τον εαυτό της είναι ένας τόπος γέννημα «ουτοποιητικών» συνειρμών, όπου σε ακανόνιστα επίπεδα εγκλωβίζονται ο ακινητοποιημένος χρόνος, η πληγωμένη ψυχή, το διαχωριστικό τείχος από το εγώ στο εμείς.

– στη ρευστότητα και την πλαστική δύναμη της θάλασσας, γενικώς του νερού, που διεκδικεί μια διαρκώς επαναλαμβανόμενη παρουσία για τη δημιουργία μεταφορικού ή κυριολεκτικού λόγου,

– στην κινητικότητα ενός ολοκληρωμένου ή ημιτελούς πραγματικού ή ονειρικού ταξιδιού με πλούσιες παραστάσεις και εμπειρίες,

– στην καταφυγή σε όνειρα και παλινδρομήσεις μέχρι τα χρόνια της παιδικής ηλικίας. Υπάρχουν στιγμές που με βεβαιότητα μας παραχωρείται η αίσθηση ότι η απουσία της ευτυχίας δεν είναι οριστική, οι ενδείξεις μάς διαμηνύουν πως υπάρχει ελπίδα, η οποία αυξομειώνει την απόστασή της από το οπτικό μας πεδίο, χωρίς, όταν μακραίνει, να εξαφανίζεται εντελώς η εντύπωση ότι στο μεταίχμιο της ύπαρξης εκκολάπτεται ξανά: «έρχομαι όλη πάνω σου με τη βροχή αγκαλιά/ με κρατάς όσο μπορείς, δυνατά/ στη βραχώδη μνήμη του νερού τα ονόματά μας» (σελ.47).

Η ποίηση της Μαμακάκη δεν διασχίζεται εύκολα. Μας προϊδεάζει ο τίτλος και η ταυτόσημη γενική οδηγία που προτάσσεται στο βιβλίο ότι «...όλα τα πράγματα/ υπάρχοντας/ όλα τα πράγματα/ αυτό εδώ λοιπόν/ ακόμα κι αυτό εδώ/ υπάρχοντας/ δεν υπάρχει/ ας μιλήσουμε γι' αυτό» του Σάμουελ Μπέκετ. Όντως στη συλλογή υπάρχουν σκοτεινά σημεία, οδοί χωρίς σηματοδότηση. Μοιάζουν με αξεδιάλυτα όνειρα, εφιάλτες που εκρέουν από το ασυνείδητο και την πλημμυρίζουν με υπαρξιακή αγωνία από την οποία διασώζεται με την επινόηση ενός ιδεατού προσώπου-στηρίγματος «ενός προσώπου που έπλασα/ να βηματίζει πάνω σε τοπία/ ανύπαρκτης ή νοτισμένης ύλης/ για να υπάρχω/ να υπάρξω/ να παραμείνω/ κάπως/ υπαρκτή» – το «κάπως υπαρκτή» με αισθητά μικρότερα γράμματα, ούτως ώστε ο λόγος να περιέρχεται σε αμφισβήτηση (σελ.43). Σε αυτές τις περιπτώσεις, υποστηρικτικό ρόλο υπηρετούν οι τίτλοι των ποιημάτων, που διευκολύνουν την επαφή μας με τον λανθάνοντα κεντρικό στόχο του ποιήματος.

Η Πόλυ Μαμακάκη με τα Νήματα ουτοΠοίησης δείχνει ότι έχει βρει τα πατήματα προς την ώριμη δημιουργία. Δικαίως στο τέλος αισιοδοξεί έτοιμη «να κοιτάξω και πάλι στην ευθεία την επιθυμία». Η σωτήρια ποίηση της επιτρέπει να αναφωνήσει «αντί επιλόγου είμαι εδώ».

Νήματα ουτοΠοίησης
Πόλυ Μαμακάκη
Γαβριηλίδης,
104 σελ.
Τιμή € 8,52

Twitter