fbpx
Γιάννης Αντιόχου: «Εκπνοές κριτική» του Δημήτρη Αθηνάκη

Γιάννης Αντιόχου: «Εκπνοές κριτική»

Ένα σώμα που πάλλεται· ένα σώμα που παλεύει, αλλά δεν... παλεύεται· ένα σώμα που εισέπνευσε το 2009 και εκπνέει το 2014· ένα σώμα που παθιάζεται με ό,τι υπάρχει, με ό,τι εισπνέει και εκπνέει· με ό,τι εισπνέεται, αλλά δεν εκπνέεται· ένα σώμα δηλωμένο στα ληξιαρχεία του έρωτα, στη γραφειοκρατία τού «θέλω», στις ληξιπρόθεσμες οφειλές των πιστωμένων παθών.

Οι Εκπνοές του Γιάννη Αντιόχου είναι μια πόλη που αναστοχάζεται τον εαυτό της· είναι μια γειτονιά που ψάχνει χώρο στην πόλη· είναι ένας δρόμος που πατιέται από χίλια πόδια κι άλλα τόσα μυαλά σ' αυτήν τη γειτονιά· είναι ένα σπίτι, μια γκαρσονιέρα, ένα δώμα, ένα πεντάρι με δωμάτιο υπηρεσίας σ' αυτόν τον δρόμο· ο μακρόκοσμος των λαθών αφημένος στον μικρόκοσμο των επιθυμιών· στο δώμα αγαπιέται μια ζωή σε δόσεις· οι δόσεις χύνονται στον χώρο, τρέχει το χέρι να τις μαζέψει· αν είναι να μας δίνεται η ζωή σε δόσεις, τουλάχιστον να μη χάνουμε καμία· και στο δωμάτιο υπηρεσίας, στο πεντάρι που λέγαμε, σωριάζεται ό,τι απέμεινε από το δώμα: ένα ναρκισσιστικό εγώ, κι ένα εσύ που χάνεται μέσα του.

Έχω διαβάσει το κείμενο από την πρώτη του μορφή ως την πιο πρόσφατη, στο βιβλίο, αλλά δεν έχω διαβάσει, ούτε και κανείς από μας, νομίζω, την τελευταία· οι Εισπνοές και οι Εκπνοές του Γιάννη Αντιόχου είναι ένα έργο που εξελίσσεται παράλληλα με τη ζωή του· είναι η ζωή του, θα τολμούσα να πω, αλλά είμαι έτοιμος να υπαναχωρήσω· δεν έχω επιχειρήματα για όσα σκέφτομαι για ένα τέτοιο έργο· έχω μόνο τις λέξεις, τις εικόνες –άγιες εικόνες– ενός ποιητικού υποκειμένου που το μόνο που κάνει είναι να αγαπά· δεν το λες λίγο, αλλά δεν είναι όλο.

Και οι Εκπνοές βυθίζονται στις μηχανικές, στις εξαρτητικές κινήσεις ενός ποιητικού υποκειμένου που χαρίζει συγγνώμες, θέλοντας να σωθεί· η γενναιοδωρία του κουρασμένου, η απλοχεριά του πεισιθάνατου, η ανωτερότητα του εξαρτημένου είναι η απέλπιδα προσπάθεια αυτοσωτηρίας· ο Γιάννης Αντιόχου σχεδιάζει, με το πρόσφατο βιβλίο του, τις συγγνώμες που όλοι μας οφείλουμε· είτε από εγγενή γενναιοδωρία είτε από ασύγγνωστη εξάντληση.

Ξανακοιτάζω τα ποιήματα γράφοντας αυτό το κείμενο, και σκέφτομαι ότι η φράση-κλειδί σε όλη τη σύνθεση είναι «η ζωή σε δόσεις»· επιμένω σ' αυτήν τη φράση, αφού οι εκπνοές, ως βασικό χαρακτηριστικό της ζωής, δεν γίνονται παρά μόνο σε δόσεις· κι ας βρούμε τα σύμβολα και τις συνδηλώσεις· κι ας ανατριχιάσουμε με την ησυχία μας ή, τελικά, ας φανταστούμε πώς θα ήταν μια ζωή συνεχής, χωρίς δόσεις, άπαξ και διά παντός· οι πληκτικές ευθείες γραμμές των προσωπικών ιστοριών· οι θεοβάρετες αφηγήσεις μιας ζωής που εξελίσσεται σύμφωνα με το πρωτόκολλο του καθωσπρεπισμού· τα κουρασμένα παραμύθια μιας καθημερινότητας που συνδιαλέγεται ευχάριστα με τις καλοσυνάτες καλημέρες· όχι, η ζωή των Εκπνοών, όπως εκείνη των Εισπνοών εξάλλου, είναι σε μικρές δόσεις, σε μικρά, τοσοδά «συγγνώμη» ή «ευχαριστώ» και σε αλησμόνητα «σε θέλω»· ίσως και σε υπεραφροδισιακά «δεν μπορώ».

Η αδυναμία της φωνής του ποιητικού υποκειμένου σ' αυτήν τη σύνθεση εντοπίζεται, σύμφωνα με τη δική μου ανάγνωση, στην ανημποριά ενός βδελυρού, αλλά τόσο ποθημένου, «θέλω»· στις Εκπνοές, θέλεις· ποθείς· δεν γίνεται αλλιώς· τρομάζεις με τις λέξεις που σε κάνουν να σηκώσεις φρύδι· και μετά, παραιτημένος πια, να το κατεβάσεις· στέκεσαι ενώπιον της σύνθεσης του Γιάννη Αντιόχου και, ενώ είσαι έτοιμος να βάλεις μπρος την πονηρή σου ανωτερότητα, λέγοντας ένα «τι μας λες;», την ίδια στιγμή επιστρέφεις σε επίπεδο κατώτερο από το προηγούμενο· γίνεσαι από δικός ένας απλός φίλος· γίνεται από οικογένεια ένα απλό ονοματεπώνυμο στην οικογενειακή μερίδα της ποίησης· το δημοτολόγιο της ποίησης του Αντιόχου είναι ένας server που καίγεται νυχθημερόν: τα μέλη της ποιητικής οικογένειας μετατρέπονται σε ονοματεπώνυμα, και πάλι πίσω· αν νομίζεις ότι θα καταφέρεις να μείνεις σε μία ακλόνητη σχέση με τις λέξεις των Εκπνοών, είσαι απλώς γελασμένος· μάλλον.

Ο Γιάννης Αντιόχου χαρτογραφεί τον κόσμο των ανθρώπινων εξαρτήσεων· θέλοντας να προλάβω σηκωμένα φρύδια, θα σας παραπέμψω στις κινήσεις που κάνουμε μηχανικά· η ζωή είναι μηχανική· η ζωή είναι εξάρτηση· ο θάνατος είναι μηχανικός· η επιθυμία για θάνατο είναι, επίσης, μηχανική όταν είναι καθημερινότητα· η επιθυμία για θάνατο δεν γίνεται πράξη όταν είναι τόσο δυνατή επιθυμία· γίνεται εξάρτηση· θέλεις να συνεχίσεις να επιθυμείς· να μη σταματήσεις ποτέ· η χαρτογράφηση του κόσμου των εξαρτήσεων είναι η ιχνηλασία του κόσμου των μηχανικών κινήσεων· το «θέλω» γίνεται η αρχή κάθε πρότασης· για να συνεχίσεις να θέλεις, χρειάζεται να ζεις· για να συνεχίσεις να θέλεις να πεθάνεις, χρειάζεται να συνεχίσεις να θέλεις να ζεις· κι ας πεθαίνεις κάθε μέρα.

Και οι Εκπνοές βυθίζονται στις μηχανικές, στις εξαρτητικές κινήσεις ενός ποιητικού υποκειμένου που χαρίζει συγγνώμες, θέλοντας να σωθεί· η γενναιοδωρία του κουρασμένου, η απλοχεριά του πεισιθάνατου, η ανωτερότητα του εξαρτημένου είναι η απέλπιδα προσπάθεια αυτοσωτηρίας· ο Γιάννης Αντιόχου σχεδιάζει, με το πρόσφατο βιβλίο του, τις συγγνώμες που όλοι μας οφείλουμε· είτε από εγγενή γενναιοδωρία είτε από ασύγγνωστη εξάντληση.

Και τι θα πει ασύγγνωστη εξάντληση, αναρωτιέμαι· θα πει, όσο μπορώ να καταλάβω, η αδιάκοπη αναζήτηση συγγνώμης· το να βασανίζεσαι να βρεις τρόπους να συγχωρεθείς από τους άλλους, δίχως να διορθώσεις, δίχως να αλλάξεις, δίχως να υποταχθείς· η ασύγγνωστη εξάντληση του Αντιόχου, ειδικά στις Εκπνοές, είναι ο τρόπος του ποιητή να δείξει έναν καινούργιο δρόμο ζωής· «συγγνώμη για όσα έκανα, δεν θα τα διορθώσω, γιατί τ' αγαπώ, αλλά άσε με να σου δείξω έναν καινούργιο δρόμο, έναν νέο τρόπο»· και δώσ' του πάλι απ' την αρχή· η ασύγγνωστη εξάντληση της σύνθεσης αυτής είναι το απλωμένο χέρι του Άλλου, του όποιου Άλλου, που βυθίζεται ξανά σ' ό,τι περισσότερο μίσησε στο ποιητικό υποκείμενο: την κούραση από τη συνεχή επιθυμία.

Η συγγνώμη, όμως, φτάνει σιγά σιγά, μόνο και μόνο για να συνεχίσει πάλι· ως αναγνώστης, που οπωσδήποτε θα μπεις στο σκοτεινό παιχνίδι του ποιητή, εκών άκων, θα συγχωρέσεις· θα ενταχθείς μετά χαράς στη διαδικασία της συγχώρεσης της ασίγαστης επιθυμίας για όλα· θα ξεγελαστείς από τα γνωστά τερτίπια του εξαντλημένου· ωστόσο, δεν θα συγχωρέσεις την εξάντληση, γιατί θα ήθελες, σε μια τόση μεγάλη, παράφορη και αφειδώλευτη επιθυμία, να είσαι εσύ ο μόνος πρωταγωνιστής· και δεν θα μπορείς· και, τελικά, δεν θα συγχωρέσεις· θα συνεχίσεις να πορεύεσαι εσύ, ως Άλλος ή ως ίδιος, νομίζοντας ότι κατάφερες να κλέψεις λίγη από την ανωτερότητα αυτή, αλλά θα παραμείνεις ένα παιχνιδάκι στα χέρια του εξαντλημένου· η ασύγγνωστη εξάντληση και πάλι μαζί μας.

«Μια κλίση είναι της ζωής/ Που κάθε στιγμή ξοδεύεται/ Και μένει άλλη μία», λέει στον «Ανελκυστήρα» ο Γιάννης Αντιόχου· με τον ποιητή θα ήθελα πολύ να ανήκουμε στην ίδια ηλικιακή γενιά· θα ήθελα πολύ να είμαστε τεμνόμενοι συνοδοιπόροι στην προσπάθεια να καταλάβουμε τον νέο άνθρωπο· ο Αντιόχου, όμως, έχει τα εργαλεία του ποιητή που άκουγε τους Radiohead και την Bjork ως ενήλικας· που ζωνόταν τις εξαρτήσεις της κοινωνίας του '90 και του 2000 σαν έτοιμος από καιρό, σαν θαρραλέος· είναι του '69 και είμαι του '81· αγαπάμε τα ίδια πράγματα, μόνο που εγώ αγαπώ τα δικά του περισσότερο απ' ό,τι ο ίδιος· εκείνος, όμως, ξέρει να μου τα πει· εγώ, απλώς, ξέρω να τα ακούσω και να τα κάνω δικά μου· ο Γιάννης Αντιόχου είναι σπουδαίος ποιητής· ο Γιάννης Καλοφυσούδης είναι σπουδαίος φίλος· να κάνετε παρέα και με τους δύο· μπορείτε.

Εκπνοές
Γιάννης Αντιόχου
Ίκαρος
80 σελ.
Τιμή € 10,00
001 patakis eshop

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΠΟΙΗΣΗ
Θωμάς Κοροβίνης: «Ποιήματα και τραγούδια»

Μια ακροβασία πάνω στο κύμα, σαν μια παραλλαγή στον στίχο του άλλου ποιητή (χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία), αυτό μοιάζει να λέει ο Θωμάς Κοροβίνης σε όλα του τα τραγούδια· αλήθεια, ποιήματα ή τραγούδια;...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.