Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι μονόχρωμο, σκούρο κεραμιδί. Εκείνο το χρώμα που οι ζωγράφοι ονομάζουν «κόκκινο του αχυρώνα». Συνήθως ο δυνάμει αναγνώστης μιας ποιητικής συλλογής, στο οπισθόφυλλο συναντά ένα φυτικό στολίδι τυπωμένο ακριβώς στο κέντρο. Εγώ συναντώ ένα στολίδι από λέξεις. «Πάντα αργούν και πάντα μας περιβάλλουν οι οικείοι νεκροί.» Ζέστη κάνει... καλοκαίρι εν μέσω φθινοπώρου. Το βιβλίο ξαφνικά μου δροσίζει τα χέρια. Το ανοίγω και συναντώ δεκαπέντε ποιήματα, που όλα μαζί ο Τυρίκος-Εργάς τα ονομάζει Του Ψυχού. Το κάθε ποίημα είναι αριθμημένο ρωμαϊκά. Ι, ΙΙ, ΙΙΙ κ.λπ. Τα νούμερα, οργανικά, αναλογούν σε τίτλους.

Τα ρωμαϊκά αριθμητικά είναι γραμμικά από σχεδιασμού, γιατί χαράζονταν σε πέτρες, ξύλα, στήλες και πινάκια. Κάπως έτσι χαράζει στο χαρτί τις λέξεις του και ο ποιητής. Μη σας μπερδεύουν τα «ο» και τα μεγάλα «ω». Ούτε και οι σπουδές ή το βιογραφικό του συγγραφέα, εντυπωσιακές από κάθε άποψη. Όλα αυτά ζυγίζουν διαφορετικά στην ποίηση που πάντα αντιστέκεται. Εδώ οι οικείοι νεκροί βαδίζουν σε γραμμές ρωμαϊκά αριθμημένες, ζυγούς και στίχους δίχως γνώση ή μνήμη του παρελθόντος, ίσως κάτι αχνό αλλά και πάλι: σκιές και σκόνη. Και κάποτε συναντούν τους ζωντανούς, σε έναν μη τόπο, σε έναν μη χρόνο με έναν μη τρόπο. Είναι άραγε μία κρυφή 4η διάσταση που αναγκάζει τις γραμμές να κλείσουν σε κύκλους γύρω απ' την παράλογη ύπαρξη του ανθρώπου; Για τον Τυρίκο-Εργά, είσαι ο τελικός αποδέκτης του παραλόγου, γιατί εσύ αποφάσισες να ανοίξεις το βιβλίο, ξεκινώντας έτσι μια καινούρια γραμμή. Όπως κι εσύ, έτσι κι εκείνος αναζητά μα και ιδρύει συνεχώς τον ιερό τόπο. Το σημείο όπου οι κόσμοι του τέμνονται και αλληλεπιδρούν, συνυπάρχοντας ως αλήθεια πέρα από το ποιοι είμαστε και το τι έχουμε κάνει...

Για τον Τυρίκο-Εργά, η αλήθεια μοιάζει με πολυπρισματικό χαλίκι, όπως εκείνα που του φέρνει απ' τον κόσμο του ύπνου ο γιος του. Απ' τον μηχανικό μοντερνισμό του Λε Κορμπουζιέ, μέχρι τη μαγεία που αποτέλεσε σκαμνί για να πατήσει η κτηνωδία και να φτάσει τον άνθρωπο εντός. Απ' το συνωμοτικό παιχνίδι μιας γοργόνας κι ενός πνιγμένου ναυτικού, μέχρι το παράπονο του Πινόκιο, για το στενό σάρκινο καφτάνι που του φόρεσε η νεράιδα. Ιερότητα, επιθυμία, ο άνθρωπος και πάντα γύρω του, οι οικείοι νεκροί οι «πεθαμένοι μας». Απ' το μυαλό μου πέρασε φευγαλέα ο στίχος μίας καταλανικής ψαλμωδίας απ' τον μακρινό Μεσαίωνα, το «Quant ai lo mon consirat»:

«Αν όλα τα βάλεις κάτω σε αυτόν τον κόσμο
όλα είναι ένα τίποτα, εκτός απ' τον Θεό.
Μα όσο κι αν το αναλογίζεσαι τούτο
το να πεις αντίο είναι δύσκολο, σκληρό...»

Κάποια κείμενα διαβάζονται με τα μάτια. Νωχελικά, αράδα αράδα, γεμίζουν το μυαλό ιδέες, μικρές κι αδύναμες να πολιορκήσουν την ψυχή.
Κάποια κείμενα διαβάζονται με το μυαλό. Αναλυτικά, μεθοδικά, μετρημένα.

Την πρώτη ποιητική συλλογή του Γιώργου Τυρίκου-Εργά τη διάβασα με την καρδιά.

Θα σας έλεγα να τη διαβάσετε κι εσείς, μόνο για να αισθανθείτε κατάσαρκα την περιβολή εκείνου του ψυχικού ενδύματος που ήδη ξέρετε ότι φοράτε.

Μία ιδιαιτερότητα της έκδοσης αυτής, Του Ψυχού, είναι οι δύο ένθετες μεταφράσεις, μία εξαίρετη στα αγγλικά απ' τον ίδιο τον συγγραφέα και μία ακόμη στα τουρκικά του Serkan Karas. Τα τουρκικά μου δεν είναι πολύ καλά, αλλά για την αγγλική εκδοχή μπορώ να πω ότι έχει διπλή λειτουργία. Δεν είναι μία απλή μετάφραση/μεταγλώττιση. Είναι μία άλλη ματιά στον ποιητικό κόσμο του συγγραφέα μέσα από ένα διαφορετικό γλωσσικό καλειδοσκόπιο. Τη θεωρώ ένα ξεχωριστό έργο που φωτίζει το ελληνικό κείμενο, που συνδιαλέγεται μαζί του. Γνωρίζοντας συνολικά το έργο του Τυρίκου-Εργά βλέπω πως συνεχίζει την πορεία του στον κόσμο του φανταστικού ακροβατώντας μαεστρικά, για άλλη μια φορά μετά το μυθιστόρημα Η καινούρια διαθήκη του Σμου (Πατάκης, 2011) ανάμεσα στον παραδοσιακό συμβολισμό της λαϊκής προφορικής παράδοσης και σε μια δυναμική προσπάθεια αφήγησης, όπως την περιμένει κανείς εντός της υπερ-νεωτερικότητας...

Του Ψυχού
Γιώργος Τυρίκος-Εργάς
Αιολίδα
60 σελ.
Τιμή € 9,00

Twitter