Από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο κυκλοφορεί ένα εντυπωσιακό, όσον αφορά την εμφάνιση εξωτερικά και τις εικόνες του εσωτερικά, βιβλίο, πολύ διαφορετικό, ωστόσο, από άλλα σύγχρονα βιβλία Ελλήνων συγγραφέων για παιδιά. Διαφορετικό ως προς την επιλογή και τον χειρισμό του θέματος που απασχολεί τη συγγραφέα: την άρνηση που προβάλλουν τα παιδιά στις όποιες εντολές δέχονται, ένα «Όχι!!» ή «Δεν μπορώ να το κάνω αυτό!».

Η άρνηση αυτή οφείλεται αφενός στην αδυναμία που νιώθει το παιδί απέναντι στον απέραντο κόσμο που το περιβάλλει και το «απειλεί» με τα «δεν» και τα «πρέπει» του, αφετέρου στην τάση του παιδιού να τα βάλει με όλον αυτό τον κόσμο, να του επιβληθεί και να κυριαρχήσει το εγώ του, αυτό που λέμε: Θέλει να κάνει το δικό του! Και το μόνο όπλο που έχει στην παρούσα φάση είναι η άρνηση.

Εξελίσσεται έτσι ένας πολύ απλός, επίμονος διάλογος με κοφτές, μικρές, συνηθισμένες φράσεις που καλύπτει αρκετές σελίδες ίσαμε να καμφθεί εκ των πραγμάτων η αντίσταση που προβάλλει η μικρή ηρωίδα και να επικρατήσει η λογική παραδοχή: πόσο απλό και ωραίο είναι να αγωνίζεσαι και να προσπαθείς να δημιουργήσεις, να αλλάξεις κάποια πράγματα.

Η συγγραφέας χειρίζεται έξυπνα και διαχειρίζεται σωστά, σε πρώτο επίπεδο, το πρόβλημα διαπροσωπικών σχέσεων παιδιού-τροφίμου της αγωγής» και ενήλικα, «υπευθύνου» της ανατροφής και της αγωγής του. Έχουμε δύο οποιεσδήποτε, χωρίς όνομα, ηρωίδες: μία, προφανώς, μαμά ή δασκάλα που ζητάει, αντί να δώσει εντολή για κάτι, και την άλλη που αρνείται να εκτελέσει δηλώνοντας αδυναμία.

Εξελίσσεται έτσι ένας πολύ απλός, επίμονος διάλογος με κοφτές, μικρές, συνηθισμένες φράσεις που καλύπτει αρκετές σελίδες ίσαμε να καμφθεί εκ των πραγμάτων η αντίσταση που προβάλλει η μικρή ηρωίδα και να επικρατήσει η λογική παραδοχή: πόσο απλό και ωραίο είναι να αγωνίζεσαι και να προσπαθείς να δημιουργήσεις, να αλλάξεις κάποια πράγματα. Να αφήσεις τη σφραγίδα σου, ας πούμε, στον χώρο σου και στον πολιτισμό. Γιατί όχι. Οπότε τον χώρο της άρνησης παίρνει η θέση, το «Δεν μπορώ» γίνεται «Μπορώ» και αισθάνομαι πολύ ωραία. Το απολαμβάνω.

Το θέμα είναι η ζωγραφική.

-Ζωγράφισέ μου ένα σπίτι, λέει η μεγάλη στη μικρή.
-Δεν ξέρω να ζωγραφίζω σπίτια.
Η μικρή προβάλλει αδυναμία με το δεν ξέρω, αντί δεν θέλω.
-Τι ξέρεις να ζωγραφίζεις; ρωτάει η μεγάλη.
-Ένα δάσος, απαντάει μονολεκτικά σχεδόν η μικρή για να αποφύγει να εκτελέσει αυτό που της ζητάει η μεγάλη.
-Τότε ζωγράφισέ μου ένα δάσος…, επιμένει η μεγάλη δίνοντας ένα πιο σύνθετο θέμα.
-Πυκνό που είναι! – το βρίσκει δύσκολο η μικρή.
-Τώρα θέλω να ζωγραφίσεις ένα σπίτι – επανέρχεται το πρώτο ζητούμενο.
-Δεν ξέρω να ζωγραφίζω σπίτια, απαντάει κοφτά.
-Τι ξέρεις; γίνεται πιο απλή η ερώτηση της μεγάλης.
-Ένα δέντρο.
-Ε, ζωγράφισέ μου ένα δέντρο, εξακολουθεί να της το ζητάει σαν χάρη…

Με τον ίδιο τρόπο συνεχίζεται ένας φαινομενικά αδιέξοδος και απρόσφορος διάλογος, εξαντλητικός με διαβαθμίσεις αρνήσεων μέχρι που το ζητούμενο είναι δελεαστικό, όπως η φωτιά και ο χαρταετός, πιο απλά και πιο συγκεκριμένα αντικείμενα: ένα τραπέζι, ένα κρεβάτι, μια πόρτα… ώσπου κάνει την εμφάνισή του το «φιδάκι» με τους «πρασινογάλαζους βόλους», τα μπισκότα, οι λιχουδιές και όλα αρχίζουν με πολύ αργούς ρυθμούς, με το μαλακό, να αλλάζουν, αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση, η αποδοχή και η παραδοχή. Γίνεται η είσοδος στο σπίτι και η γνωριμία όχι μόνο με την εξωτερική επιφάνεια του σπιτιού, με ένα κουτί, αλλά με το εσωτερικό του, με τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, με τα απλά πράγματα του σπιτιού που χρησιμοποιεί η ίδια η μικρή ηρωίδα. Οικειώνεται τις εικόνες των πραγμάτων που αγγίζει, που έχει καθημερινή επαφή. Χωρίς να το αντιληφθεί, προχωράει στις έννοιες τις αφηρημένες των πραγμάτων. Και συντελείται παιγνιωδώς μέσω της ζωγραφικής η γνώση και η μάθηση.

Εκτός από το σκεπτικό της συγγραφέως και τον τρόπο διαχείρισης του θέματός της, όπως τουλάχιστον το αντιλήφθηκα και το αντιμετώπισα, σημαντικότατο ρόλο, κυριαρχικό, θα έλεγα, παίζει η «πλούσια λιτή», αλλά έντονη εικονογράφηση με τις ελεύθερες, ολοσέλιδα, σχεδόν πάντα, απλωμένες σε μεγάλες επιφάνειες εικόνες, δοσμένες με δυνατά, εντυπωσιακά, ελληνικά ως επί το πλείστον, χρώματα, γαλάζιο της θάλασσας και του ουρανού, κίτρινο του ηλιακού φωτός και το καφέ της καλοκαιρινής ηλιοκαμένης ελληνικής γης, το πράσινο της ελπίδας, το κόκκινο της φωτιάς.

Η εικονογράφηση της Μάριας Μπαχά δεν πλαισιώνει απλώς το κείμενο, αλλά συμμετέχει στην εξέλιξη της πορείας του διαλόγου, βοηθάει την αναβάθμιση και την κατανόησή του, δίνει το στίγμα του δύσκολου εγχειρήματος της Χριστίνας Φραγκεσκάκη στο στήσιμο, στο χτίσιμο και την ολοκλήρωση του έργου της με το παιχνίδι των λέξεων. Η Μπαχά φροντίζει το «ντύσιμο ενός σπιτιού» με αρμονικά δεμένα μεταξύ τους φανταχτερά χρώματα και συνεισφέρει πολύ θετικά στη δημιουργία του καλού, εντυπωσιακά χαριτωμένου βιβλίου.


Ζωγράφισέ μου ένα σπίτι
Χριστίνα Φραγκεσκάκη
Εικονογράφηση: Μάρια Μπαχά
Καλειδοσκόπιο
36 σελ.
ISBN 978-960-471-128-4
Τιμή: €13,90

Η Ελένη Χωρεάνθη είναι συγγραφέας, δοκιμιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας και μεταφράστρια.

Άλλα κείμενα:

• Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης: «Πότες θα κάμει ξεστεριά…»
• Πολυχρόνης Κουτσάκης: «Ο αναπληρωματικός Άγιος Βασίλης»
• Κατερίνα Σέρβη: «Ο Πέτρος και η Επανάσταση του 1821»
• Στα περιθώρια της λύπης
• Τώνια Κατζουρού: «7 χρώματα πάνω σε μαύρο»

Twitter