«Δύο αφιερωματικά βιβλία τέχνης για παιδιά και όχι μόνο»
Eric Carle: «Ο ζωγράφος που ζωγράφισε ένα γαλάζιο άλογο»
Μπορεί ένα άλογο να είναι γαλάζιο, ένα κουνέλι τριανταφυλλί ή μια αλεπού μενεξελιά; Υπάρχουν μαύρες πολικές αρκούδες, πράσινα λιοντάρια, κίτρινες αγελάδες και κόκκινοι κροκόδειλοι; Πώς γίνεται ένας ελέφαντας να έχει χρώμα πορτοκαλί ή ένα γαϊδουράκι μυριάδες πολύχρωμες βούλες;
Βιβλία όπως Ο ζωγράφος που ζωγράφισε ένα γαλάζιο άλογο, με τη λιγόλογη και συγχρόνως ανεκτίμητα εύγλωττη σοφία τους, ενθαρρύνουν και καλλιεργούν την ευφάνταστη πληθωρικότητα της παιδικής ματιάς.
Και όμως, γίνεται: στο μυαλό και στο βλέμμα ενός ζωγράφου, όλα είναι δυνατά – τίποτα δεν θεωρείται απίθανο, παράλογο ή μεμπτό. Η τέχνη αποδομεί τον κόσμο για να τον ξαναχτίσει απ’ την αρχή, καταργώντας τα όρια και τις δεσμεύσεις που θέτει η επιφανειακή, «πρώτου βαθμού» αντίληψη της πραγματικότητας.
Εμπνευσμένος από το ρηξικέλευθο για την εποχή του ύφος του Γερμανού εξπρεσιονιστή ζωγράφου Φραντς Μαρκ (1880-1916), ο Αμερικανός σχεδιαστής, εικονογράφος και συγγραφέας Έρικ Καρλ του αφιερώνει το πρωτότυπο, πανέξυπνο και συγκλονιστικό στη σύλληψή του αυτό βιβλίο (για την πλήρη κατανόηση του σκεπτικού του, αξίζει να διαβαστεί το επίμετρο με τα συνοπτικά αλλά εξαιρετικά ενδιαφέροντα βιογραφικά στοιχεία και των δυο τους) όπου πρωτοστατεί η εικόνα, ενώ το κείμενο όλο κι όλο αποτελείται από καμιά δεκαριά συντομότατες λεζάντες. Μια σειρά από ισάριθμες, υποτιθέμενα παιδικές ζωγραφιές που απλώνονται σε δυο αντικριστές σελίδες η καθεμιά, δείχνοντας ζώα με φιγούρες σχηματικά αναγνωρίσιμες και απροσδόκητα χρώματα, παρακινεί τους μικρούς (και όχι μόνο) αναγνώστες να αφεθούν στο καλλιτεχνικό τους ένστικτο και να απελευθερώσουν τη φαντασία τους, δίχως να επιδιώκουν την αυστηρά «πιστή» αναπαράσταση των θεμάτων τους.
Η υπερβατικότητα και η πολυσημία της τέχνης, άλλωστε, είναι ο ίδιος ο λόγος ύπαρξής της: κάθε απόπειρα ολοκληρωτικού καθεστώτος να την αφοπλίσει (ή και να την οικειοποιηθεί), υποδουλώνοντάς την στην άτεγκτη κυριολεξία, έχει αποτύχει παταγωδώς. Όταν, είτε αναγκαστικά είτε ηθελημένα ενίοτε, περιορίζεται στο να επιτάσσει ή/και να επιδέχεται μία και μόνη αδιαπραγμάτευτη ερμηνεία, τότε χάνει ένα μέρος της ουσίας της, παύοντας να λειτουργεί ως γνήσιο μέσον και προϊόν έκφρασης της δημιουργικής ατομικότητας – με ό,τι αυτό προϋποθέτει και συνεπάγεται.
Το παιδί ως αυθόρμητος, πρωτογενής «καλλιτέχνης» δεν έχει ακόμα την επίγνωση του αυτονόητου ούτε την τάση αφαιρετικού εξορθολογισμού που διακρίνει τους ενήλικες. Βιβλία όπως Ο ζωγράφος που ζωγράφισε ένα γαλάζιο άλογο, με τη λιγόλογη και συγχρόνως ανεκτίμητα εύγλωττη σοφία τους, ενθαρρύνουν και καλλιεργούν την ευφάνταστη πληθωρικότητα της παιδικής ματιάς, αντί να την εξαναγκάζουν σε πρόωρη –και ακριβώς γι’ αυτό, στρεβλωμένη– «ωρίμανση» μέσα από την απαίτηση μιας αφύσικης για τις μικρές ηλικίες εκλογίκευσης και προσκόλλησης στον ρεαλισμό.
Ο ζωγράφος που ζωγράφισε ένα γαλάζιο άλογο
Eric Carle
Εικονογράφηση: Eric Carle
Καλειδοσκόπιο
32 σελ.
ISBN 978-960-471-106-2
Τιμή: €15,00
Σωτήρης Τριβιζάς: «Ο μαγικός κόσμος του Φεδερίκο»
Σ’ ένα χωριό της Ανδαλουσίας, ο μικρός Φεδερίκο το σκάει απ’ το αγρόκτημα του πατέρα του και γυρίζει ξιπόλητος στα χωράφια. Μια σταγόνα βροχής από ένα μαύρο σύννεφο θα σημάνει το ξεκίνημα μιας ονειρικής/εφιαλτικής περιπλάνησης, γεμάτης απρόσμενες συναντήσεις και παράδοξες περιπέτειες, που γίνονται τραγούδια για να τον συντροφέψουν και να τον οδηγήσουν πίσω στον χαμένο δρόμο του...
Αν και εκ πρώτης όψεως Ο μαγικός κόσμος του Φεδερίκο απευθύνεται στα παιδιά, με σκοπό να τα μυήσει στη γοητεία της ποιητικής δημιουργίας, στην ουσία είναι ένα βιβλίο για όλους – μια αισθητική εμπειρία που λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα, αγκαλιάζοντας κάθε πτυχή της πολυσχιδούς προσωπικότητας και καλλιτεχνικής έφεσης του Λόρκα.
«Ένα παραμύθι βασισμένο στον Λόρκα» είναι ο υπότιτλος του πολύ όμορφου αυτού βιβλίου, γραμμένου με βαθιά γνώση, έκδηλο σεβασμό και αγάπη από τον Σωτήρη Τριβιζά – ποιητή, στιχουργό, μελετητή και μεταφραστή που έχει ήδη ασχοληθεί εκτενώς με τον Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, αποδίδοντας στα ελληνικά ποιήματα και τραγούδια του (Τραγούδια από τον Λόρκα, Εριφύλη 2002, Αχ, έρωτα!, Έψιλον 2003 και Σονέτα του σκοτεινού έρωτα, Μικρή Άρκτος 2004). Το CD που περιλαμβάνεται στην έκδοση περιέχει το κείμενο ηχογραφημένο με τη ζεστή, εκφραστική φωνή του Πασχάλη Τσαρούχα, ντυμένο με το απέριττα μελωδικό πιάνο του Δημήτρη Μαραμή –ο οποίος έχει μελοποιήσει και τους στίχους του Λόρκα που σε έμμετρη απόδοση διανθίζουν την αφήγηση– και την άκρως αισθαντική ερμηνεία του Θοδωρή Βουτσικάκη στο τραγούδι.
Πεζά και στιχουργικά μέρη, εικονογράφηση και μουσική απηχούν άμεσα και τιμούν τις θεματολογικές και υφολογικές προσηλώσεις, ιδιοτυπίες και αναζητήσεις του ίδιου του Λόρκα – ο οποίος, εκτός από ιδιοφυής θεατρικός συγγραφέας και ποιητής (όπως μας είναι κυρίως γνωστός), ήταν επίσης ταλαντούχος πιανίστας και συνθέτης, καθώς και ιδιαίτερα ευρηματικός σκιτσογράφος. Τα θαυμάσια έγχρωμα σχέδια της Ίριδας Σαμαρτζή παραπέμπουν ευδιάκριτα στη χαρακτηριστική τεχνοτροπία των σωζόμενων σκίτσων του (όπου η «παιδική» αθωότητα και αφέλεια συνδυάζονται με έναν άλλοτε ανενδοίαστα αισθησιακό και άλλοτε απροκάλυπτα βίαιο –ή και τα δυο μαζί– σουρεαλισμό), ξετυλίγοντας τις υποβλητικές εικόνες που αναδύονται από την τρυφερή όσο και τολμηρή ποίηση του κειμένου.
Αν και εκ πρώτης όψεως Ο μαγικός κόσμος του Φεδερίκο απευθύνεται στα παιδιά, με σκοπό να τα μυήσει στη γοητεία της ποιητικής δημιουργίας, στην ουσία είναι ένα βιβλίο για όλους – μια αισθητική εμπειρία που λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα, αγκαλιάζοντας κάθε πτυχή της πολυσχιδούς προσωπικότητας και καλλιτεχνικής έφεσης του Λόρκα. Ποίηση, μουσική, ζωγραφική, ευαισθησία και φαντασία, ομορφιά και σκοτάδι, αγωνία και κάθαρση. Τα τραγούδια του συνοδευτικού CD ακούγονται και αυτόνομα, αλλά η ακρόαση του πλήρους έργου, κατά προτίμηση ταυτόχρονα με την ανάγνωση, «εκμαιεύει» απ’ το κείμενο και τις ζωγραφιές άλλη μια –απαράκαμπτη, εφόσον πρόκειται για τον Λόρκα– διάσταση: τη θεατρικότητα (σχεδόν δίνοντας την αίσθηση ότι παρακολουθείς ταινία animation).
Ο μαγικός κόσμος του Φεδερίκο
Ένα παραμύθι βασισμένο στον Λόρκα
Σωτήρης Τριβιζάς
Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή
Διάπλαση
40 σελ.
ISBN 978-960-567-096-2
Τιμή: €16,00
