Γεωργία Γαλανοπούλου: «Ο Βόρακας, ο Κόρακας και η Σονάτα της Φανής»
Η έμμετρη ιστορία της Γεωργίας Γαλανοπούλου στην εξαιρετική αυτή έκδοση αποτελεί ένα ιδιαίτερο δείγμα αλληγορίας για το μάταιο της απληστίας και της ανθρώπινης πλεονεξίας που δεν επιτρέπει το μοίρασμα, αντίθετα ενισχύει τον εγωκεντρισμό και που τα αποτελέσματά του έχουν σημαδέψει ανεξίτηλα τον σύγχρονο άνθρωπο. Κάτω από τον τίτλο Ο Βόρακας, ο Κόρακας και η Σονάτα της Φανής ξεδιπλώνεται ανιχνευτικά ο χαρακτήρας του πλεονέκτη, καθώς η δημιουργός χτίζει σελίδα τη σελίδα, στίχο τον στίχο τούς μαιάνδρους της διαστροφικής του λογικής. Το βιβλίο συνθέτει την εικαστική απόδοση μιας αλληγορικής ιστορίας που κρύβει ένα ανθρώπινο πρόβλημα, ενώ οι ζωγραφιές του απηχούν μια συγκεκριμένη ατμόσφαιρα, που σταδιακά μετατρέπεται σε οικουμενική.
Ιδιαίτερα συχνή συγγραφική τεχνική, η αλληγορία προσδίδει στα νοήματα ζωντάνια και υποβλητικότητα, πράγμα που έγινε πολύ νωρίς αντιληπτό από τον αρχαίο Έλληνα. Από τον 6ο ακόμη αιώνα προ Χριστού, ο ποιητής Αλκαίος αντί να μιλήσει ανοιχτά για τις οδυνηρές συνέπειες των εμφυλίων ταραχών και των κοινωνικών συρράξεων, προτιμά να περιγράψει με τους στίχους του τη βαρυχειμωνιά και τη θαλασσοταραχή. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο μεγάλος Πλάτωνας, προκειμένου να εκφράσει τη θεωρία των ιδεών (την οποία πρώτη φορά είχε συστηματικά αποτυπώσει στον διάλογο Φαίδων), αποφασίζει να την «απεικονίσει» με τρόπο συμβολικό στην Πολιτεία του. Οι εικόνες του Ήλιου, της Γραμμής και του Σπηλαίου επιτρέπουν στον αναγνώστη αιώνες τώρα να μεταφερθεί από το οικείο επίπεδο της εμπειρίας στον υπερβατικό χώρο της αποκάλυψης.
Το βιβλίο συνθέτει την εικαστική απόδοση μιας αλληγορικής ιστορίας που κρύβει ένα ανθρώπινο πρόβλημα, ενώ οι ζωγραφιές του απηχούν μια συγκεκριμένη ατμόσφαιρα, που σταδιακά μετατρέπεται σε οικουμενική.
Το βιβλίο της Γεωργίας Γαλανοπούλου έχει φόντο μια γκρίζα πολιτεία, ένα καράβι ριγμένο στα βράχια σαν στοιχειωμένο κι ένα ασπρόδεντρο-στοιχειό. Η Φανή, «του δίκιου η φωνή», ζει μέσα σ’ ένα τσουκάλι, ο Βόρακας κυκλοφορεί μόνο τη νύχτα στο «δίχως θάλασσα λιμάνι» με καλυμμένο το κεφάλι του, μήπως γίνει από κάποιον αντιληπτός, κι ο βοηθός του ο Κόρακας μιλά με ανθρώπινη φωνή. Η ιστορία ξεκινά από το περίεργο αγόρι που έχει αποφασίσει να μάθει γιατί χάθηκε η μικρή Φανή. Δωροδοκεί, λοιπόν, με το μισό κουλούρι του τον Κόρακα κι εκείνος του επιτρέπει ν’ ακούσει όλη την ιστορία από τον ίδιο τον Βόρακα. Έτσι αρχίζει να ξετυλίγεται το παραμύθι, ένα ποιητικό αφήγημα, με την απληστία να περιγράφεται στο πρόσωπο του ανεκδιήγητου Βόρακα. Το αγόρι μαθαίνει για τη σφοδρή του επιθυμία να πλουτίσει έστω και σε βάρος της πολιτείας όπου ζει. Κόβει όλα τα δέντρα και φτιάχνει «σπίτια, μαγαζιά, γραφεία και μια μεγάααλη εταιρεία! Όλα δικά του. Πεντάρα για την πολιτεία». Μάταια η φωνή του δίκιου προσπαθεί να του εξηγήσει πως αν δεν σέβεται τους άλλους, βλάπτει μόνο τον εαυτό του. Εκείνου «ο νους ήτανε μόνο στα λεφτά. Κι όσο περισσότερα αποκτούσε, τόσο πιο πολλά ζητούσε!». Έτσι, η πόλη εγκαταλείπεται και ντύνεται στα γκρίζα και μόνο μέσα στα φύλλα του ασπρόδεντρου καιροφυλακτεί μια λέξη που φέγγει και χρόνια τώρα η αποκρυπτογράφησή της έχει προβληματίσει τον Βόρακα. Μα ήρθε η ώρα να μάθει κι αυτός, όταν το αγόρι κινδύνευσε και τα παιδιά πήραν την κατάσταση στα χέρια τους: «Τρία σίγμα στη σειρά/ τα χωρίζω βιαστικά/ το ’να στην αρχή το βάζω/ τ’ άλλο στο τέλος και διαβάζω. Δεν είναι ασβός, ούτε σεισμός. Μην είναι τάχα σεβασμός;». Η μουσική των αηδονιών που κρύβονται στις φυλλωσιές του δέντρου συνθέτουν τη σονάτα της Φανής. Μέσα από τους ήχους της η πολιτεία θα ανασυγκροτηθεί, τα παιδιά θα μεγαλώσουν και το καράβι θα μετατραπεί σε μουσείο. Ανάμεσα στα εκθέματά του, ένα φτερό του Κόρακα και το σκουφί του Βόρακα, τα μόνα που διασώθηκαν από αυτούς.
Το συναρπαστικό αυτό αλληγορικό παραμύθι, εύληπτο και γραμμένο με απαράμιλλη ευαισθησία, περνά τα μηνύματά του δίχως ίχνος διδακτισμού και πετυχαίνει να ζωγραφίσει την εικόνα της παραπαίουσας κοινωνίας που ανορθώνεται και ευημερεί χάρη στην πρωτοβουλία των παιδιών. Ο μυθικός του κόσμος σαρκώνεται στην αναζήτηση αξιών, όπως της δικαιοσύνης, που μπορεί να συσπειρώσει τους ανθρώπους μπροστά στον κίνδυνο. Μια πολιτική αλληγορία ήταν, άλλωστε, και το βιβλίο της Πηνελόπης Δέλτα Παραμύθι χωρίς όνομα, που εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1910 και αναμετρήθηκε επάξια με το χρόνο.
Ο Βόρακας, ο Κόρακας και η Σονάτα της Φανής
Γεωργία Γαλανοπούλου
εικονογράφηση: Βαγγέλης Παυλίδης
Πατάκης
40 σελ.
Τιμή € 10,70
