Μαρί Σελλιέ: «Οι 10 πρώτοι μου πίνακες ζωγραφικής»
Η τέχνη, ως γνωστόν, προήλθε από την έμφυτη καλλιτεχνική ροπή του ανθρώπου, από την ανάγκη του για το ωραίο που υπήρχε και υπάρχει απ’ αιώνος και πρόκειται για καθαρτήρια ψυχική δύναμη, για πνευματική λειτουργία, σκοπός της οποίας είναι η πραγμάτωση και απόλαυση –προς όφελός μας– του ωραίου, μια και πέρα από κάθε λογική, η τέχνη ξέρει να μιλά με τρόπο άμεσο, σχεδόν επιτακτικό. Συχνά τα μηνύματά της εκφράζονται τόσο έντονα, ηχηρά και οικουμενικά, ώστε κατορθώνουν να αλλάξουν ριζικά ή και να μεταστοιχειώσουν την πραγματικότητα.
Από τους καλλιτέχνες που συνδέθηκαν με τον χρόνο αλλά κατόρθωσαν να ξεφύγουν από τα πλαίσιά του, κληροδοτώντας το έργο τους στους λαούς σαν νάμα, σε μια αυτόνομη και ανεξάρτητη πορεία, ανεξαρτήτως κοινωνικών αλλαγών, είναι και οι ζωγράφοι, φωτογραφίες πολύτιμων έργων των οποίων περιέχονται στο βιβλίο της γνωστής Γαλλίδας δημιουργού Μαρί Σελλιέ.
Η Μαρί Σελλιέ επί δεκαπέντε, περίπου, χρόνια ερευνά, αποτυπώνει και μεταφέρει για τα παιδιά τον υπέροχο κόσμο των εικαστικών –κυρίως– καλλιτεχνών. Τα μυεί στο έργο του καλλιτέχνη με τρόπο απλό όσο και πρωτότυπο, τα αγγίζει ελαφρά οδηγώντας τα προς το καλλιτέχνημα, κι έπειτα τα αφήνει να το ανακαλύψουν μόνα τους.
Μελετώντας το έργο της καταγράψαμε σαράντα βιβλία τέχνης, πέντε συλλογές διηγημάτων και παραμυθιών και πέντε ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση. «Αιχμαλωτίστηκα από τα βιβλία στην ηλικία των έξι ετών…» αναφέρει κι εγώ σκέπτομαι πως ακόμη αιχμαλωτισμένη παραμένει. Τι ωραιότερο για τα παιδιά; Βεβαίως και για την ίδια, που επέλεξε να ζει και να εργάζεται έχοντας διαρκώς στα μάτια της μεγάλα έργα τέχνης, που λαμπρύνουν και εξυψώνουν τον πολιτισμό ανθρώπων και πατρίδων, μα και γλυκαίνουν και θεραπεύουν αμέτρητες ψυχές.
Ανάμεσα στα γνωστότερα έργα της συγγραφέως περιλαμβάνονται: το Ζωγραφική πες μου τα μυστικά σου (μετάφραση: Μαρίζα Ντεκάστρο, εκδόσεις Μεταίχμιο) και τα (αμετάφραστα ακόμη στην Ελλάδα): Ο γιος του Πικάσο, Ο μικρός μου Σεζάν, Ο μικρός μου Ματίς, Ο μικρός μου Ντεγκά, Οι πρώτες 10 φωτογραφίες μου, Το παιδί και η τέχνη, Το μικρό μουσείο, Η μικρή Κινέζα συνοδός, Το χαμόγελο της μητέρας μου – ένας χρόνος με τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι, και το –πράγματι– εξαιρετικό Το Ημερολόγιο της Αντελίν – Καλοκαίρι με τον Βαν Γκογκ. Στο τελευταίο έργο αυτό η Αντελίν, μια κοπελίτσα αυθόρμητη και τρυφερή, συναντά τον μεγάλο ζωγράφο στο πανδοχείο των γονιών της στο Ωβέρ-συρ-Ουάζ. Ο Βαν Γκογκ και η μικρή Αντελίν γίνονται φίλοι και αυτή η φιλία απαλαίνει κάπως τους πόνους της ερημιάς και θωπεύει τις φοβερές αγωνίες του Ολλανδού ζωγράφου, που υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες στην ιστορία της ζωγραφικής. Παράλληλα, βέβαια, ο πρωτόπειρος αναγνώστης γνωρίζεται με το θαυμαστό έργο του μεγάλου φίλου της Αντελίν. Όπως δε έγραψε στη συγγραφέα έφηβη αναγνώστρια, «Πρόκειται για πολύ πρωτότυπο μυθιστόρημα μα –κυρίως– σαγηνευτικό. Η ιστορία περιέχει και στοιχεία από την πραγματικότητα του μεγάλου καλλιτέχνη. Πληροφορήθηκα πως είχε ζήσει στο πανδοχείο αυτό φιλοξενούμενος του φιλότεχνου γιατρού Γκασέ…»
Ευνόητο είναι, έπειτα από τις πληροφορίες που άντλησα και που σας μεταδίδω, ότι η Μαρί Σελλιέ κατορθώνει κάτι εκπληκτικό, όσο και θαυμαστό: ευαισθητοποιεί τα παιδιά απέναντι στην τέχνη, καλλιεργεί την αισθητική τους, τα τέρπει, αυξάνει τον σεβασμό τους στα έργα του πολιτισμού και της αιώνιας προσφοράς των μεγάλων πνευμάτων. Και, φυσικά, είναι γνωστό ότι το μικρό παιδί είναι πρόθυμο και αθώο απέναντι σε όλα. Ασφαλώς και στα βιβλία, που αν του προσφέρουν ωραία και υψηλά πράγματα θα τα αναζητά παντοτινά.
Στο παρόν βιβλίο, που απευθύνεται στην προσχολική ή και πρώτη σχολική ηλικία, τα παιδιά καλούνται σ’ ένα ενδιαφέρον διαδραστικό παιχνίδι, πανέτοιμα να ανακαλύψουν την εικόνα του πίνακα και να διαβάσουν στην αντικριστή σελίδα μικρά, εύληπτα και αρκετά χαριτωμένα κείμενα που αφορούν το συγκεκριμένο έργο τέχνης. Στη αρχή, μέσα από κυκλικές τρυπούλες βλέπουμε μια λεπτομέρεια του πίνακα, λ.χ. το κεφάλι μιας γάτας, αλλά αν γυρίσουμε τη σελίδα θα ιδούμε τη γάτα στην ποδιά μιας μικρούλας με θαλασσί φουστάνι, ενώ πίσω ο ουρανός σκοτεινιάζει απειλητικά. Εικόνα υπέροχη, συγκλονιστικά τα μάτια και του κοριτσιού και της γάτας. Πρόκειται για τον σπουδαίο πίνακα Η Λουίζ Βερνέ παιδί του Τεοντόρ Ζερικό (Γαλλία 1791-1824, πρόδρομος του ρεαλισμού αλλά και ο πρώτος των ρομαντικών). Στην επόμενη σελίδα, μέσα από τις τρύπες προβάλλουν δυο μάτια και άμα γυρίσεις σελίδα, Μια όμορφη κυρία με μια σταλιά χαμόγελο – η Τζοκόντα! Ακολουθεί το Γεύμα ή οι μπανάνες του Πολ Γκωγκέν, οι Δίσκοι του Ρομπέρ Ντελονέ (Γαλλία 1885-1941), η Άνοιξη του Τζουζέππε Αρτσιμπόλντο (Μιλάνο 1527-1593, στα έργα του οποίου η ανθρώπινη μορφή συντίθεται από φρούτα, άνθη και θαλασσινά όντα), και ακόμη, το εκθαμβωτικό Τοπίο με κίτρινα πουλιά του Πάουλ Κλέε (Ελβετός ζωγράφος, 1879-1940, δημιουργός ενός ονειρικού κόσμου στο πλαίσιο του υπερρεαλισμού).
Παρατηρούμε ότι στο βιβλίο οι πίνακες δεν ανήκουν σε μια συγκεκριμένη σχολή, εποχή ή τεχνοτροπία, κατατάσσονται όμως στα αριστουργήματα της τέχνης. Η Μαρί Σελλιέ δεν αυθαιρετεί, βέβαια, επιλέγει απλώς αυτό που η ίδια θεωρεί ότι το παιδί είναι ικανό να ψαύσει με τα μάτια και να αντιληφθεί με την καρδιά.
Η Θάλασσα στη Χάβρη του Ραούλ Ντυφύ (Γαλλία 1877-1953), ο οποίος ανήκε στους «φωβ», όπως και ο Μπρακ, και χρησιμοποίησε εκρηκτικά, εκτυφλωτικά χρώματα, επίσης οι Ποδοσφαιριστές του Πάμπλο Πικάσσο, αχ, και η μαγευτική και ποιητική Γητεύτρα των φιδιών του Ανρί Ρουσσό (1844-1910), γνωστού και ως Λε Ντουανιέ, ο Τελώνης: «Μια μάγισσα παίζει τον αυλό στην όχθη του πράσινου ποταμού κι όλα τα πουλιά πλησιάζουν για να την ακούσουν…».
Τέλος, «Δέκα φώτα λάμπουν στο σκοτάδι/ αστέρια που χορεύουνε με το φεγγάρι». Η υπέροχη, η εξαίσια Έναστρη νύχτα του Βίνσεντ Βαν Γκογκ. Τι παραπάνω να διαλέξουμε για τα παιδιά σήμερα;
Βιβλίο χάρμα οφθαλμών. Και όχι μόνον, παρά και τέρψη και ανάσα ψυχής. Τουλάχιστον για μας.
ΥΓ. Αισθητή η απουσία σύντομων σημειώσεων αναφορικώς με τους καλλιτέχνες και τα έργα: χρονολογίες, μουσεία, κινήματα. Αλλά αυτά ενδιαφέρουν τους ενήλικους αναγνώστες. Όχι τα παιδιά.
Οι 10 πρώτοι μου πίνακες ζωγραφικής
Μαρί Σελλιέ
μετάφραση: Φίλιππος Μανδηλαράς
Πατάκης
46 σελ.
Τιμή € 13,70
