David Bentley Hart: «Οι αυταπάτες των αθεϊστών»
Η διάδοση του μύθου ότι ο χριστιανισμός ευθύνεται για την ξαφνική οπισθοδρόμηση του πολιτισμού κατά χίλια τουλάχιστον χρόνια έχοντας οδηγήσει τη γηραιά ήπειρο σ’ ένα ανελέητο κυνήγι μαγισσών και σε ατέλειωτους θρησκευτικούς πολέμους που σχεδόν την αφάνισαν αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απάτες της ιδεολογίας της λεγόμενης νεωτερικότητας.
Στην πραγματικότητα, χριστιανοί όπως ο Ωριγένης και ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, άντρες απέραντης μόρφωσης, απαιτούσαν από τους μαθητές τους να μην εκλαμβάνουν ως απαγορευμένο κανένα μονοπάτι σοφίας, να μελετούν γεωμετρία, αστρονομία και όλα τα φιλοσοφικά και θρησκευτικά κείμενα της θύραθεν παιδείας, κι αργότερα επιστήμονες σαν τον Κέπλερ και τον Νεύτωνα, που ήταν πιστοί χριστιανοί με τον δικό τους τρόπο, επέφεραν την επιστημονική επανάσταση του 16ου και 17ου αιώνα που δεν ήταν η αναβίωση της ελληνιστικής επιστήμης αλλά η τελική της ήττα – ειδικά σε ό,τι αφορά τη γεωκεντρική θεωρία του Αριστοτέλη, που στοίχειωσε για χιλιετίες την επιστήμη.
Παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα από ημιμαθείς εκπροσώπους της νεωτερικής απάτης σαν τον Κρίστοφερ Χίτσενς και τον Ρίτσαρντ Ντόκινς, που υποστηρίζουν ότι με το ξερίζωμα κάθε χριστιανικής αντίληψης οι κοινωνίες θα μπορέσουν επιτέλους να λειτουργήσουν ορθολογικά, οι χριστιανοί ήταν υπεύθυνοι για τη διάσωση του τεράστιου πνευματικού πλούτου της αρχαιότητας μετά τις τρομακτικές ανακατατάξεις που έφεραν στην Ευρώπη οι μεγάλες μεταναστεύσεις των λαών. Οι συρόφωνοι χριστιανοί πρώτα διέσωσαν τα επιτεύγματα της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας μεταδίδοντάς τα στους Άραβες, κι από κει όλος αυτός ο πλούτος των ιδεών πέρασε στη δυτική Ευρώπη, ενώ με τις σταυροφορίες και την πτώση της Κωνσταντινούπολης τα καθολικά μοναστήρια ήρθαν σ’ επαφή μ’ έναν τεράστιο όγκο συγγραμμάτων που είχαν διασώσει οι Βυζαντινοί λόγιοι σαν τον Μιχαήλ Ψελλό και τον μετέπειτα καρδινάλιο Βησσαρίωνα. Όσο για τον Γαλιλαίο, την υποτιθέμενη άγρια καταδίωξή του από την Ιερά Εξέταση και το παραμύθι ότι βασανίστηκε ή κλείστηκε στα μπουντρούμια της, ουδέν αναληθέστερον! Η αλήθεια είναι ότι η Εκκλησία στάθηκε απέναντί του με τρόπο εξαιρετικά γενναιόδωρο, του παρείχε κάθε δυνατή διευκόλυνση για την πραγματοποίηση των μελετών του κι ο λόγος της δίωξής του δεν ήταν άλλος από την εκπληκτικά εγωιστική και στενοκέφαλη συμπεριφορά που επέδειξε απέναντι στον ευεργέτη του πάπα Ουρβανό τον Η’, τον οποίο προσέβαλε βάναυσα σε κάποιον από τους επιστημονικούς του διαλόγους παρουσιάζοντάς τον ως ηλίθιο, γεγονός που οδήγησε στον κατ’ οίκον περιορισμό του – αυτή ήταν, άλλωστε, η μέγιστη ποινή που του επιβλήθηκε.
Οι Αυταπάτες των αθεϊστών είναι μια συγκλονιστική υπενθύμιση της παρακμής του σύγχρονου πολιτισμού και της μυωπικής αντιμετώπισης αυτής της παρακμής από τη μεριά των ανθρώπων του πνεύματος. Κατά τον Αμερικανό ορθόδοξο θεολόγο […] η θρησκεία ήταν η δύναμη που μορφοποιούσε την κοινωνία, τον νόμο και την κουλτούρα συντήκοντας τις ατομικές θελήσεις σε κοινές προσδοκίες.
Κάθε επανάσταση βασίζεται μακροπρόθεσμα στην έκταση, τη θρασύτητα και την πειστικότητα της προπαγάνδας της και η πολιτισμική επανάσταση της νεωτερικότητας στην οποία ζούμε διακηρύσσει την απόλυτη απελευθέρωση από τα δεσμά της πίστης, ώστε η ανθρωπότητα να βαδίσει προς ένα φωτεινό μέλλον. Τη θρασύτητα αυτής της προπαγάνδας καλείται να ανασκευάσει ο Αμερικανός θεολόγος και φιλόσοφος Ντέιβιντ Μπέντλευ Χαρτ, ανατρέποντας κάποιους βασικούς ιστορικούς μύθους που έχουν εφευρεθεί από τους σύγχρονους αθεϊστές. Η αλήθεια είναι ότι στην εποχή του ο χριστιανισμός ήταν μια τρομακτικά απελευθερωτική δύναμη που λύτρωσε τους λαούς από τον ανυπόφορο φόβο των παλιών θεών με τη μεγαλοπρεπή σκληρότητα και την ανελέητη δύναμη, οι οποίοι καθαγίαζαν σταυρώσεις, ιπποδρομιακά μακελέματα κι όλες τις εκφάνσεις μιας πολεμοχαρούς τρομοκρατίας. Η αρχαία εποχή, ειδικά η ρωμαϊκή, ήταν μια εποχή βαρβαρότητας, ανθρωποθυσιών, διωγμών και σφαγών, κι όσο κι αν ψάξει κανείς στα σπαράγματα της αρχαίας γραμματείας δεν μπορεί να βρει πουθενά οποιοδήποτε κείμενο που να μπορεί να συγκριθεί με την τέταρτη ομιλία του αγίου Γρηγορίου Νύσσης, αδελφού του Μεγάλου Βασιλείου, όπου καταδικάζει με αγανάκτηση τη δουλεία ως τον πιο ταπεινωτικό θεσμό που υπάρχει και μέμφεται το ποίμνιό του για το θράσος να σκέφτεται ότι έχει το δικαίωμα να κατέχει τις ψυχές άλλων ανθρώπων.
Οι Αυταπάτες των αθεϊστών είναι μια συγκλονιστική υπενθύμιση της παρακμής του σύγχρονου πολιτισμού και της μυωπικής αντιμετώπισης αυτής της παρακμής από τη μεριά των ανθρώπων του πνεύματος. Κατά τον Αμερικανό ορθόδοξο θεολόγο που έχει εντρυφήσει πάνω στις πατρολογικές μελέτες του Μάξιμου του Ομολογητή και του αγίου Γρηγορίου Νύσσης, η θρησκεία ήταν η δύναμη που μορφοποιούσε την κοινωνία, τον νόμο και την κουλτούρα συντήκοντας τις ατομικές θελήσεις σε κοινές προσδοκίες και προσπάθειες. Όπως γράφει στο δοκίμιο του, «… μέσα από αφηγήματα κολάσεων και παραδείσων επέβαλλε ηθικές επιταγές και διαμόρφωνε συνειδήσεις σπάζοντας αλύγιστες θελήσεις και επιδένοντάς τες, άλλοτε εφαρμόζοντας τον καυτηριασμό του φόβου άλλοτε απλώνοντας πάνω τους το βάλσαμο της ελπίδας. Στις πιο εξελιγμένες της μορφές ενθάρρυνε αμέτρητες ψυχές να αγαπούν, να συμπονούν ή να ειρηνεύουν κι όσο πιο ευφάνταστα αναμόχλευε τους πνευματικούς πόθους των ανθρώπων τόσο πιο αξιοσημείωτα ήταν τα πολιτιστικά επιτεύγματα που αποσπούσε απ’ αυτούς. Οι πιο αρχέγονες καλλιτεχνικές παρορμήσεις ενός λαού και οι πιο εξευγενισμένες εκφράσεις αυτών των παρορμήσεων συνενώνονταν πάντοτε άρρηκτα σε ενοράσεις μεταφυσικού περιεχομένου. Εν τέλει το να λυπάσαι γι’ αυτήν καθαυτή τη θρησκεία είναι σαν να λυπάσαι που το ανθρώπινο είδος ξεπέρασε το επίπεδο της πολυμήχανης κτηνωδίας».
Από τη στιγμή που με τον Διαφωτισμό και την άνοδο του εθνικισμού η θρησκεία δεν αποτελεί πλέον τον ιστό που δένει το σώμα της κοινωνίας, ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου και οδηγούμαστε σε τερατώδη καθεστώτα με εκατομμύρια θύματα, όπως ο ιακωβινισμός, ο φασισμός και ο σταλινισμός, κι ακόμα, στη σύγχρονη εποχή, στην αισχρή χυδαιότητα του καπιταλιστικού καταναλωτισμού και τη μικροπρέπεια του αστικού ατομικισμού. Η σύγχρονη επιστήμη προσεγγίζεται συχνά ως ένα είδος μαγείας που μπορεί να ξεκλειδώσει τις μυστηριώδεις δυνάμεις της ύλης, τα μυστικά του κόσμου έχουν εξιχνιαστεί και δίχως κάποιον ηθικό κώδικα να ελέγχει την πορεία των πραγμάτων γίνονται τόποι όπου μπορούν να εκτραφούν αληθινά τέρατα και να 
ξεπηδήσουν αληθινοί τρόμοι από τα βάθη της ανθρώπινης φύσης.
Ο χριστιανισμός πεθαίνει στις δυτικές κοινωνίες, αυτό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, και οι συνέπειες αυτής της απώλειας είναι ήδη ορατές σε όποιον έχει μάτια να δει τι συμβαίνει γύρω του. Στη χώρα μας, όπου για ιστορικούς λόγους η θρησκεία εξακολουθεί ακόμα να παίζει σημαντικό ρόλο, το βιβλίο του Ντέιβιντ Μπέντλευ Χαρτ αποτελεί μια συγκλονιστική υπενθύμιση της αξίας της χριστιανικής παράδοσης που έχει λαμπρύνει κατά καιρούς τον πολιτισμό με τα επιτεύγματά της. Όποιος ανησυχεί πραγματικά για το μέλλον αυτού του τόπου αλλά και για το μέλλον του ανθρώπινου είδους δεν μπορεί να παραβλέψει ένα τέτοιο πόνημα βαθιάς μελέτης και προβληματισμού, που μοιάζει να έχει βασανίσει τον συγγραφέα του ώστε να συνθέσει ένα θαυμάσιο σύγγραμμα ιστορικό και φιλοσοφικό, από τα πιο εξαιρετικά που κυκλοφορούν.
Οι αυταπάτες των αθεϊστών
Η χριστιανική επανάσταση και οι σύγχρονοι εχθροί της
Ντέιβιντ Μπέντλεϋ Χαρτ
Μετάφραση: Βασίλης Αργυριάδης
Εν πλω
424 σελ.
ISBN 978-960-619-005-6
Τιμή: €16,00
