fbpx
Θεόδωρος Τσώλης: «Ο στωικός σοφός»

Θεόδωρος Τσώλης: «Ο στωικός σοφός»

Λένε οι σύγχρονοι σοφοί πως, όταν αρχίζει η κρίση για την οικονομία, τελειώνει για τις ανθρωπιστικές μελέτες και την ίδια τους τη σύσταση: τον άνθρωπο! Λένε ακόμα πως τελειώσαμε με την εποχή της εικόνας, του φαίνεσθαι, της επιφανειακότητας και της σαμπανιζέ επιδερμικότητας, και αναζητούμε, εξαρτημένοι σχεδόν σε στερητικό σύνδρομο, την ουσία! Λένε πολλά οι σοφοί, ξύνοντας και πάλι την ανεπούλωτη πληγή της ύπαρξης, σε ένα περιβάλλον ψυχής απ’ τη σύγχρονη οικονομία, αδιεξόδων, ήττας, ακύρωσης, ματαιότητας, απελπισίας και κατάθλιψης. Είναι φάρμακο, ίαση, ιερατικός σχεδόν σκοπός προσήλωσης, το να φτιάξουμε τη δική μας προσωπική κιβωτό και να σώσουμε ό,τι αξίζει να σωθεί, μπροστά στους ωκεανούς των υπαρξιακών μας κυμάτων. Η ποίηση; Οπωσδήποτε! Η μουσική – φυσικά! Οι κλασικοί της μυθιστοριογραφίας και του θεάτρου! Οι ζωγραφιές, τα χρώματα, τα εσωτερικά τόπια, οι πριβέ ήλιοι και οι φοβικές σκοτεινιές μας. Και πάνω απ’ όλα οι φωνές των σοφών άλλων αιώνων, πάνω και πέρα από εποχές, καιρούς, ιστορία. Η φιλοσοφία. Και κάποιοι σύγχρονοι μπορούν να μας οδηγήσουν στη γνώση της, στην επικοινωνία, στην ουσία, στη γιατρειά των ψυχών μας. Όπως ο Θοδωρής Τσώλης…

Είναι ένας νέος άνδρας της εποχής του. Κάνει μια δουλειά με λέξεις πάντα, έχει οικογένεια, φίλους, οδηγεί νευρικά, ντύνεται με τα τζιν και τα μπλουζάκια της μόδας, μαθαίνει τις ειδήσεις, αναλύει το αποκάτω τους κείμενο, αναρωτιέται για το μέλλον, ακούει πολύ ροκ, χορεύει αριστοκρατικούς χορούς για δύο, ξεκουράζεται με μυθιστορήματα του φανταστικού, ξέρει τα γενεαλογικά δέντρα των πλασμάτων της Μέσης Γης, αλλά και των οικογενειών του Game of Thrones, εικάζει πώς θα είναι το μέλλον και επιχειρηματολογεί για το αν έχει πέσει μέσα ή όχι ο Φίλιπ Ντικ. Χρόνια όμως τώρα, ο άνθρωπος αυτός γύριζε πίσω στον χρόνο. Ξέφευγε με μια δική του επιστημονική μηχανή απ’ το σήμερα, για να συναντήσει μυαλά φωτισμένα, κόσμους γνώσης, αρχαίες κοινωνίες και σύγχρονους στοχασμούς. Πώς αφοσιώθηκε τόσο; Πώς μελέτησε τόσο ασκητικά και για πότε τελείωσε την επιτομή ενός φιλοσοφικού συστήματος –για το οποίο λίγα ξέρουμε και ελάχιστα έχουν γραφτεί στην Ελλάδα–, είναι όχι μυστήριο, αλλά άξιο μεγάλου, μεγάλου θαυμασμού.

Και πόσο ευχάριστα κυλάνε οι σελίδες! Τελικά η φιλοσοφία δεν είναι ένα δυσνόητο, για μια ελίτ, κομμάτι γνώσης, που την κατέχουν άνθρωποι που θα σνομπάρουν τα κενά σου. Γραμμένο με σύγχρονο τρόπο, το βιβλίο αυτό για τη στωική φιλοσοφία εξετάζει ερωτήματα που νυν και προφανώς αεί θα ουρλιάζουν στο μυαλό των ανθρώπων. Τι είναι η σοφία; Ποιος είναι ο σοφός άνθρωπος; Ποια είναι η ηθική; Απαντούν εκείνοι οι αρχαίοι σοφοί που δεν τα ήξεραν όλα, αλλά είχαν τη μαγεία της αφοσίωσης στον κόσμο τους, ώστε να φτιάξουν ένα ολόκληρο σύμπαν με τις αρχές τους.

Η στωική ηθική μιλάει για αρετές. Για αρετές που δεν αφορούν κοινωνικά τεχνάσματα, πρακτικές και κόλπα, αλλά για εκείνες τις αρετές που αφορούν την ηθική στάση του ανθρώπου προς τους συνανθρώπους του, στην καθημερινότητά του.

Και πόσο, μα πόσο ζωτική είναι αυτή η κουβέντα σήμερα! Πόσο ηθικό είναι να δηλητηριάζονται νέοι επειδή δεν μπορούν οι Νεοέλληνες να έχουν ασφαλή μέσα θέρμανσης τον χειμώνα; Πώς αντέχει ο καθένας μας, όταν δίπλα του σημειώνονται εκτός ελέγχου αυτοκτονίες, να αντιμετωπίσει τη δική του ήττα; Πόσο η σημερινή προσήλωση της πολιτικής στους αριθμούς σπρώχνει σε αβυσσαλέους ατομικούς καιάδες τους ανθρώπους και πόσο ηθικό είναι αυτό;

Ο Θοδωρής Τσώλης μάς λέει πως οι Στωικοί θεωρούσαν τις αρετές γνώσεις. Γνώσεις για το τι είναι καλό, κακό ή ηθικώς αδιάφορο, γνώσεις για το τι πρέπει να κάνουμε ή να αποφύγουμε σε κάθε περίσταση της ζωής, γνώσεις για την επιτυχημένη άσκηση του επαγγέλματος που επιλέγουμε, γνώσεις που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες και τις ατυχίες της ζωής, να βελτιωθούμε ως άνθρωποι και να είμαστε ευτυχισμένοι. Και αυτές οι γνώσεις πρέπει να γίνονται πράξεις.

Η γνώση λοιπόν είναι αντίσταση, δύναμη. Η φιλοσοφία δεν είναι γερασμένη πρακτική σε σκονισμένους τόμους, ούτε προσήλωση σε ετυμολογικές και γραμματολογικές λεπτολογίες. Η φιλοσοφία είναι επανάσταση. Μια επανάσταση του ανθρώπινου μυαλού, της λέξης, της σκέψης, του σύνθετου διανοήματος ενάντια στους χειραγωγούς, για ίδιον όφελος, της ανθρωπότητας.

Σήμερα, σ’ αυτή τη χώρα, οι Στωικοί, που έκαναν πρακτική και καθημερινότητα τις αρετές τους και τις αρχές τους, είναι πιο αναγκαίοι από ποτέ. Γιατί όπως διαβάζουμε και κατανοούμε απ’ τις σελίδες αυτού του βιβλίου –του πολύτιμου βιβλίου του κ. Τσώλη–, έχει σημασία οι άνθρωποι να φιλοσοφήσουμε ξανά. Να κοινωνήσουμε και να ορίσουμε και πάλι την ηθική στην κοινωνία, την πολιτική, τις μεταξύ μας σχέσεις. Η πιο καταρτισμένη, η πιο ενημερωμένη ίσως γενιά των νέων σήμερα, σε σχέση με τις παλιότερες, πρέπει να ερωτευτεί και πάλι αυτά τα κείμενα και να μην τεμαχίζει τη γνώση μόνο σε επιμέρους επιστημονικές παραγράφους και κανονιστικά τεχνοκρατικά μορφώματα. Η μέση εκπαίδευση πρέπει να ξανοιχθεί στη φιλοσοφία και την ηθική, για να μην περιορίζεται το καθημερινό λεξιλόγιο σε λίγες δεκάδες ελληνικές λέξεις και πολλά like, fab, follow, delete. Ο αφορισμός εδώ είναι νόμος! Αν δεν έχεις τη λέξη, δεν μπορείς να ’χεις τη σκέψη και τότε το μυαλό είναι «ρεζερβέ» αλλωνών.

Κάποια στιγμή άκουσα τον Θοδωρή Τσώλη να λέει πως «…ο περί ηθικής προβληματισμός πρέπει να γίνει ο άξονας γύρω από τον οποίο θα ξεκινήσει μια νέα κοινωνική και πολιτική κριτική, γιατί όπως μας έδειξαν οι στωικοί διανοητές και επαναστάτες του παρελθόντος –και υπήρξαν πολλοί τέτοιοι–, η διόρθωση των κακώς κειμένων σε μια κοινωνία ξεκινάει πολλές φορές από τη βάση, από το να μάθει ο κάθε πολίτης να κρίνει και να παίρνει τις σωστές αποφάσεις για τη ζωή του αρχικά και για τον μικρό του κοινωνικό περίγυρο στη συνέχεια. Και αυτή η μικρή παρέμβαση μπορεί να ξεκινήσει μια αλυσιδωτή αντίδραση, που θα οδηγήσει σε ένα καλύτερο αύριο». Και μόνο έτσι ελπίζουμε για το τέλος του κάθε προσωπικού μας αβάσταχτου σκοταδιού…

 

Ο στωικός σοφός
Στωική ηθική και κοινωνική φιλοσοφία
Θεόδωρος Τσώλης
Μεταίχμιο
406 σελ.
Τιμή € 18,80

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ben Ansell: «Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει»

Ο Μπεν Άνσελ στο βιβλίο του Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει: Πέντε παγίδες και πώς να τις αποφύγουμε, το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση του Γιώργου Μαραγκού, καταπιάνεται...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ελένη Κ. Σπηλιώτη: «Εθνικός Διχασμός: Φιλοβασιλικοί εξόριστοι στη Σκόπελο»

Μ’ ένα σαπιοκάραβο, μέσα σε κατακλυσμιαία βροχή και με φόβο πιθανού τορπιλισμού, φτάνει στις 31 Ιανουαρίου 1918 στη Σκόπελο μια ομάδα επιφανών πολιτικών και άλλων προσώπων που με απόφαση του...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
«Για τη διαχείριση του πένθους και της απώλειας» και «Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;»

Αν υπάρχει ένας μελετητής ικανός να μας εισάγει τόσο στον πλούτο της γλώσσας όσο και των ιδεών του Μεγάλου Ιεράρχη Βασιλείου αλλά και του Πλουτάρχου είναι ο Ιωάννης Πλεξίδας. Με από πολλών ετών...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.