fbpx
Στέφανος Τσιόδουλος: «Τιμωρία, η σκοτεινή όψη της σεξουαλικότητας»

Στέφανος Τσιόδουλος: «Τιμωρία, η σκοτεινή όψη της σεξουαλικότητας»

«Τοιουτοτρόπως και εκατονταπλασίως χειρώτερα έχουν να τιμωρούνται εις την κόλασιν οι αμαρτωλοί, εις όλας τας αισθήσεις και μέλη τους, με τα οποία επταίσασι του Θεού. Και ούτω παν μέλος και αίσθησις, καθώς εδώ απήλαυσε την ηδονήν της αμαρτίας. Ούτως εκεί να αισθάνεται τον πόνον και τιμωρίαν του».

Έτσι γράφει ο μοναχός Αγάπιος στο βιβλίο του Αμαρτωλών Σωτηρία, παράθεμα παρμένο από την Τιμωρία, η σκοτεινή όψη της σεξουαλικότητας του Στέφανου Τσιόδουλου. Ο συγγραφέας σπούδασε ζωγραφική στην Α.Σ.Κ.Τ., είναι διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και διδάσκει Υλικό Πολιτισμό, Λαϊκή Τέχνη και Ζωγραφική στο Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Στην Τιμωρία ο Τσιόδουλος καταπιάνεται με τις παραστάσεις, σε εκκλησίες, τιμωρίας αμαρτωλών στην Κόλαση. Από τις επιγραφές που συνοδεύουν τούτες τις παραστάσεις, ζωγραφισμένες από τον 13ο αι. ως και τα τέλη του 19ου, σταχυολογώ: «ω μιλωνάς οπου κλέπτι», «ο γηδάρις οπου κλεφ τα πρόβατα και γήδια», «όπηος καλόγερος πήνη καπνό τον ηπερετούν η δηαβόλη», «η κημομένη εν τη κηριακή».

Μικρός ο κόσμος που εικονίζεται στις τιμωρίες, αγροτικός, φτωχός, γι’ αυτό τιμωρούνται στην Κόλαση «η γυναίκα όπου κλέπτει τα κολοκύθια», «η κλέπτρηα οπου κλέπτη τα κολοκύθια κ’ τα λάχανα κ’ τα πράσα».

Η υποδεέστερη θέση της γυναίκας αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις παραστάσεις. Τιμωρούνται «υ πόρνησες γινέκες» και αλλού «η πουτάνα». Δαίμονες καβαλικεύουν τους αμαρτωλούς, τους βασανίζουν. Στον «κρασοπούλο», στο «μυλωνά», στον «παραυλακιστή» (που καταπατεί το χωράφι του γείτονα), μπήγονται στον πρωκτό τους εργαλεία της δουλειάς τους.

Σε τούτες τις ζωγραφιές εικονίζεται με τρόπο γκροτέσκο κι άτεχνο (αλλά και γοητευτικό με τον τρόπο του) η λαϊκή ηθική, αλλά σ’ αυτές τις ίδιες ζωγραφιές υπάρχει και το ξεπέρασμα τούτης της ηθικής, γιατί είναι μια πρόφαση για να δειχτεί το σώμα γυμνό, για να δειχτούν ερωτικές σκηνές – και μάλιστα μέσα σ’ εκκλησίες!

«Ποινές αυτού του είδους, που ξαφνιάζουν με την ωμότητα και τον ρεαλισμό τους, παραπέμπουν σε συγκεκριμένη στάση ζωής, συλλογικές νοοτροπίες, προκαταλήψεις, στερεότυπα, φόβους και ηθικές απαγορεύσεις», γράφει ο Τσιόδουλος. «Και από την άλλη, ο σαφής σεξουαλικός χαρακτήρας τους και οι ερωτικές σκηνές που υπαινίσσονται αλληγορικά μας δίνουν το δικαίωμα να τις συνδέσουμε με τις κοινωνικές κατασκευές του φύλου, τα στερεότυπα περί ανδρισμού και την κοινωνική απόρριψη ερωτικών συμπεριφορών που σχετίζονται με τη σεξουαλική παρέκκλιση».

Να ένα απόσπασμα από την Ερμηνεία των αγίων εικόνων, χειρόγραφο βιβλίο οδηγιών για το πώς να ζωγραφίζονται οι αμαρτωλοί στους νάρθηκες των εκκλησιών: «Την πόρνην να την έχουν κρεμασμένην από τα μαλλία και υποκάτω αυτής πυρ φλέγον τα σκέλη αυτής και ένας όφις να την έχη περιπλεγμένην από τους πόδας έως το στόμα αυτής. Τον παραζυγιαστήν να του δέση τα χείρας οπίσω και στατέρι από τον λαιμόν του. Τον μυλωνάν να του κρεμάσης τον μυλόλιθον από τον λαιμόν του και την κοφίναν του μύλου εις την κεφαλήν του. Τον φιλάργυρον να του κρεμάσης την σακούλαν από τον λαιμόν του και τους δαίμονας να τραβούν τα κρέατα με ταις τζεμπήδες. Τον βλάσφημον να του τρεβελίζουν το στόμα του… Τον προδότην να του αποσπούν την γλώσσαν από τον φάρυγγα και άλλα όμοια όσα γίνονται επί την γην».

Όπως και στο προηγούμενο βιβλίο του, Η ζωγραφική των σπιτιών του Ζαγορίου, βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών, έτσι και στην Τιμωρία είναι πρόδηλη η αγάπη του συγγραφέα για τη λαϊκή ζωγραφική και γενικά για τον λαϊκό πολιτισμό. Εδώ παραθέτει κι ένα παραμύθι, πρωτότυπη καταγραφή, που του το αφηγήθηκε ο Γιώργος Τσέφας, γεννημένος το 1924, από τους Νεγάδες Ζαγορίου – τους «Ρεπανόκωλους».

Η έκδοση είναι έγχρωμη όλη, όμορφη, με φωτογραφίες να συνοδεύουν κάθε αναφορά.

 

Τιμωρία, η σκοτεινή όψη της σεξουαλικότητας
Στέφανος Τσιόδουλος
Futura
118 σελ.
Τιμή € 17,04


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ben Ansell: «Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει»

Ο Μπεν Άνσελ στο βιβλίο του Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει: Πέντε παγίδες και πώς να τις αποφύγουμε, το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση του Γιώργου Μαραγκού, καταπιάνεται...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ελένη Κ. Σπηλιώτη: «Εθνικός Διχασμός: Φιλοβασιλικοί εξόριστοι στη Σκόπελο»

Μ’ ένα σαπιοκάραβο, μέσα σε κατακλυσμιαία βροχή και με φόβο πιθανού τορπιλισμού, φτάνει στις 31 Ιανουαρίου 1918 στη Σκόπελο μια ομάδα επιφανών πολιτικών και άλλων προσώπων που με απόφαση του...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
«Για τη διαχείριση του πένθους και της απώλειας» και «Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;»

Αν υπάρχει ένας μελετητής ικανός να μας εισάγει τόσο στον πλούτο της γλώσσας όσο και των ιδεών του Μεγάλου Ιεράρχη Βασιλείου αλλά και του Πλουτάρχου είναι ο Ιωάννης Πλεξίδας. Με από πολλών ετών...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.