Ιωάννης Φύκαρης: «Όρια και δυνατότητες της σύγχρονης διδασκαλίας» κριτική του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη
Κεντρικό ερώτημα της συγγραφής της μελέτης αποτέλεσε το ερώτημα σχετικά με το πώς διαμορφώνεται ο σύγχρονος ρόλος του εκπαιδευτικού με έμφαση στη διδακτική του λειτουργικότητα, όπως εκφράζεται στο πλαίσιο του σχεδιασμού, της οργάνωσης και της υλοποίησης της διδακτικής διαδικασίας.
Στη σύγχρονη εποχή καλείται να δραστηριοποιηθεί ο σύγχρονος εκπαιδευτικός, μέσω του ρόλου που επιτελεί τόσο στον χώρο του σχολείου όσο και στη γενικότερη πλαισίωση της διδακτικής διαδικασίας. Πρέπει ο εκπαιδευτικός να αναλάβει τον ρόλο του συμμέτοχου, του βοηθού, ώστε να παρωθεί τους μαθητές προς την απόκτηση της ικανότητας αναζήτησης και ανακάλυψης της γνώσης, αλλά της κάθε φορά απαιτούμενης και αναγκαίας για την επίλυση ρεαλιστικών και ουσιαστικών προβλημάτων της καθημερινής ζωής των μαθητών. Σημειωτέον ότι η διδασκαλία είναι τόσο μια μοναχική υπόθεση του εκπαιδευτικού, όσο και μια συλλογική υπόθεση, που αφορά ενδογενείς παραμέτρους της σχολικής μονάδας και των προσώπων που την απαρτίζουν.
Σημειωτέον ότι η διδασκαλία είναι τόσο μια μοναχική υπόθεση του εκπαιδευτικού, όσο και μια συλλογική υπόθεση, που αφορά ενδογενείς παραμέτρους της σχολικής μονάδας και των προσώπων που την απαρτίζουν.
Στο σημερινό σχολείο δεν έχει σημασία η ποσότητα των γνώσεων αλλά, κυρίως, η ανακάλυψη –ανάλογα με την περίσταση– μεθόδων και δυναμικών τρόπων προσέγγισης της γνώσης, καθώς και η δημιουργία κινήτρων για συνεχή μάθηση και εκπαίδευση (διά βίου μάθηση), δίνοντας ταυτόχρονα έμφαση στη δυναμική της δημιουργίας της γνώσης. Αυτό σημαίνει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να βρίσκεται σε μια συνεχή διαδικασία μάθησης, έχοντας την ικανότητα προσαρμογής σε συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες στον κοινωνικό και επαγγελματικό τομέα, σε έναν κόσμο ραγδαίων εξελίξεων σε κάθε έκφανση της δραστηριοποίησης των ανθρώπων, στη σύγχρονη «μετανεωτερική» εποχή. Διαμορφώνεται, επομένως, η ανάγκη οι εκπαιδευτικοί να αντιληφθούν, στη νέα της θεώρηση, τη διδασκαλία και τη μάθηση ως ενεργητική, επικοινωνιακή και τελικά ως μετασχηματιστική διαδικασία, εξασφαλίζοντας στους μαθητές τους διδακτικές καταστάσεις αυτενέργειας και αυτορρύθμισης, προκειμένου να αντιμετωπίσουν καταστάσεις, στις οποίες πρέπει να αναζητήσουν αυτόνομα τις σχετικές πληροφορίες και να επεξεργαστούν στρατηγικές για την αντιμετώπισή τους. Γι’ αυτό είναι έργο του εκπαιδευτικού να τους υποδείξει πώς θα χρησιμοποιήσουν τις συγκεκριμένες δεξιότητες και ικανότητές τους σε ποια δεδομένη περίσταση, αλλά και με ποιον τρόπο.
Στο σημείο αυτό είναι χαρακτηριστική η άποψη του Νίκου Καζαντζάκη, σύμφωνα με την οποία: «Ο δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Και όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα αφήνεται να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας τον μαθητή του να φτιάξει νέες γέφυρες». Ο εκπαιδευτικός , ως εκ τούτου, δεν παραβλέπει κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας διαδικασίες ενεργοποίησης της δυναμικής της μαθητικής ομάδας, προκειμένου να επιτύχει γνωστικό αποτέλεσμα, συμμετοχή, συνεργασία, ανάπτυξη ικανότητας αντιπαράθεσης και συμφωνίας. Επιπλέον, εμπλουτίζει τη διδασκαλία του με εναλλακτικές διδακτικές διαδικασίες, προκειμένου να διατηρεί την προσοχή των μαθητών και να αξιοποιεί τις εμπειρίες τους, τις γνώσεις και τον τρόπο σκέψης τους. Σε αυτό συμβάλλει καθοριστικά η οντότητα και η προσωπικότητα του εκπαιδευτικού. Αλλά για να γίνει αυτό απαιτείται ένας εκπαιδευτικός με ελεύθερη σκέψη, ικανός να οργανώνει συνθήκες και διαδικασίες μάθησης, ικανός να κοινωνικοποιήσει τους μαθητές. Ζητούμενο αποτελεί, δηλαδή, η έμφαση στις ποιοτικές διαστάσεις της διδακτικής λειτουργικότητας.
Ένα ακόμη πολύτιμο βοήθημα στους εκπαιδευτικούς, που ευελπιστεί να λειτουργήσει ως έναυσμα παραπέρα προβληματισμών και αναζητήσεων.
Όρια και δυνατότητες της σύγχρονης διδασκαλίας
Ιωάννης Φύκαρης
Εκδόσεις Δέσποινα Κυριακίδη
432 σελ.
Τιμή € 34,00
