Βασίλης Α. Φούκας: «Η παιδαγωγική θεωρία και επιστήμη στην Ελλάδα» κριτική του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη
Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό να καταγράψει τις απόψεις των σημαντικότερων παιδαγωγών του 18ου και του 19ου αιώνα αναφορικά με την παιδαγωγική θεωρία, όπως αυτές αποτυπώνονται σε αντιπροσωπευτικά παιδαγωγικά τους κείμενα, και να αποσαφηνίσει την αναγκαιότητα και τη συμβολή της παιδαγωγικής κατάρτισης των εκπαιδευτικών, από τη μια, και τον ρόλο της παιδαγωγικής επιστήμης, από την άλλη, στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σε ποιον βαθμό όμως οι Νεοέλληνες παιδαγωγοί υιοθέτησαν, εισήγαγαν και εφάρμοσαν διάφορες πτυχές της παιδαγωγικής θεωρίας στην Ελλάδα επηρεασμένοι από άλλα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα, περιόρισαν ή καθόρισαν το μέλλον της παιδαγωγικής επιστήμης στην Ελλάδα από τις επιτελικές θέσεις που κατείχαν διαχρονικά; Ποια η συμβολή τους στην εξέλιξη της παιδαγωγικής θεωρίας και πράξης; Ποιος ο ρόλος τους στη βασική εκπαίδευση και παιδαγωγική κατάρτιση των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης;
Πρόκειται για μια μελέτη εξαιρετική, διότι αναλύει και ερμηνεύει το έργο των παιδαγωγών σε συνάρτηση με τα κοινωνικοπολιτικά και εκπαιδευτικά γεγονότα, καθώς και την παιδαγωγική θεωρία και εκπαιδευτική πράξη της εποχής, στην οποία έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν. Αποτελεί σημαντικό βιβλίο για τη βιβλιοθήκη κάθε εκπαιδευτικού.
Κατά τον 18ο αιώνα δημοσιεύονται οι πρώτες Παιδαγωγίες, το σύγγραμμα του Ιώσηπου Μοισιόδακα Πραγματεία περί παίδων αγωγής ή Παιδαγωγία. Στις αρχές του 19ου αιώνα εκδίδεται το Σύνταγμα Φιλοσοφίας του Κωνσταντίνου Κούμα, στο οποίο τίθενται οι βάσεις της επιστημονικής Παιδαγωγικής. Από τα μέσα του 19ου αιώνα, η παιδαγωγική κατάρτιση ταυτίζεται με την προετοιμασία των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ιδιαίτερα στο Διδασκαλείο της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Στην προετοιμασία των εκπαιδευτικών της Μέσης Εκπαίδευσης, η Γυμνασιακή Παιδαγωγική αρχίζει να διδάσκεται από τον Ιωάννη Πανταζίδη το 1887 και έδρα Παιδαγωγικής συστήνεται στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών το 1899.
Η μέθοδος που ακολουθείται για τη συγγραφή του συγκεκριμένου πονήματος είναι η ιστορική-ερμηνευτική και ως προς τα δυο της επίπεδα: στο συστημικό ιστορικό-ιστοριογραφικό καταγράφονται, αποδελτιώνονται και παρουσιάζονται οι απόψεις των εν λόγω παιδαγωγών, ενώ ως προς το αναλυτικό-ερμηνευτικό αναλύονται και ερμηνεύονται οι παιδαγωγικές απόψεις των υπό εξέταση παιδαγωγών με βάση τα ιστορικά, πολιτικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά συμφραζόμενα. Όπως επισημαίνει ο συγγραφέας Βασίλης Α. Φούκας, επίκουρος καθηγητής Ιστορίας της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ., με τη μέθοδο που χρησιμοποιεί προσπαθεί να παρουσιάσει την εξέλιξη της παιδαγωγικής επιστήμης στην Ελλάδα και το προφίλ των εκπαιδευτικών –ανδρών και γυναικών– Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης, όπως διαμορφώνεται μέσα από τα υπό έρευνα παιδαγωγικά κείμενα. Η μελέτη χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες: Η πρώτη, με τίτλο «Η πρώιμη φάση» της παιδαγωγικής θεωρίας και επιστήμης στον ελληνόφωνο χώρο, από τον Ιώσηπο Μοισιόδακα στον Κωνσταντίνο Κούμα. Η δεύτερη, με τίτλο «Η Παιδαγωγική στα Διδασκαλεία αρρένων», η τρίτη αφορά στην παιδαγωγική κατάρτιση της Ελληνίδας δασκάλας και η τέταρτη ασχολείται με την Παιδαγωγική Σχολή Αθηνών (1877-1901).
Πρόκειται για μια μελέτη εξαιρετική, διότι αναλύει και ερμηνεύει το έργο των παιδαγωγών σε συνάρτηση με τα κοινωνικοπολιτικά και εκπαιδευτικά γεγονότα, καθώς και την παιδαγωγική θεωρία και εκπαιδευτική πράξη της εποχής, στην οποία έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν. Αποτελεί σημαντικό βιβλίο για τη βιβλιοθήκη κάθε εκπαιδευτικού.
Η παιδαγωγική θεωρία και επιστήμη στην Ελλάδα
18ος και 19ος αιώνας: Βασικοί εκπρόσωποι – αντιπροσωπευτικά κείμενα
Βασίλης Α. Φούκας
Εκδόσεις Δέσποινα Κυριακίδη
400 σελ.
Τιμή € 29,80
βρες το εδώ.
