Πέτρος Παπασαραντόπουλος: «Εξτρεμισμός και Πολιτική Βία στην Ελλάδα»
O Πέτρος Παπασαραντόπουλος είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση δραστήριου πνευματικού ανθρώπου, εκδότη και δημοσιογράφου με συνεχή δημόσια παρουσία τεσσάρων δεκαετιών. Τα θέματα που πραγματεύεται στα γραπτά του –σε δημόσιες παρεμβάσεις, βιβλία και άρθρα του στον Τύπο– βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής και κοινωνικής καθημερινότητας, ο δε λόγος του, χωρίς να στερείται επιστημονικής και ιστορικής τεκμηρίωσης, είναι απλός, κατανοητός, αρκούντως αιχμηρός και οπωσδήποτε απόλυτα διακριτός. Και σε υπέροχα ελληνικά...
Στο παρόν έργο έχουν συγκεντρωθεί άρθρα του Πελοποννήσιου στην καταγωγή, αλλά εδώ και δεκαετίες πολιτογραφημένου Σαλονικιού διανοούμενου, κείμενα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια σε βορειοελλαδίτικες εφημερίδες, σε λογοτεχνικά και πολιτικά περιοδικά, σε ομιλίες που έχουν εκφωνηθεί σε εκδηλώσεις κ.ά. Τα κείμενα εκτείνονται χρονικά από τον «καυτό» Δεκέμβριο του 2008 μέχρι το καλοκαίρι του 2014· το τελευταίο χρονικά είναι μια εμβληματική ερμηνεία του αποτελέσματος των Ευρωεκλογών του Μαΐου 2014.
Για τον εκδότη και δημοσιογράφο από τη Θεσσαλονίκη, η κοινωνική βία, που απλώνει τα πλοκάμια της στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό και διαπερνάει με χαρακτηριστική άνεση το πολιτικό σκηνικό, έχει τη βάση της σε ένα είδος «κοκτέιλ μολότοφ», το οποίο απαρτίζεται από απουσία κοινωνικού συμβολαίου, προνεωτερικότητα και λαϊκισμό.
ΑΠΟ ΤΙΣ «ΝΥΧΤΕΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ»
Η ιστορική αφετηρία της ανάλυσης του συγγραφέα για το φαινόμενο της πολιτικής βίας και του εξτρεμισμού ξεκινάει από το 2008 και τις εκτεταμένες ταραχές που ξέσπασαν μετά τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου και συνεχίζει με την κοινωνική έκρηξη των «Αγανακτισμένων» της Πλατείας Συντάγματος.
Εκεί, σύμφωνα με τον Π. Παπασαραντόπουλο έκανε την εμφάνισή του ένα είδος «φαιοκόκκινου εξτρεμισμού», φαινόμενο στο οποίο υπάρχουν οι ρίζες της μετέπειτα εκλογικής επιτυχίας της Χρυσής Αυγής. Μεγάλο μέρος του βιβλίου δαπανάται από τον συγγραφέα για να ερμηνεύσει τη νέα μορφή πολιτικής βίας και, στην προσπάθειά του, θα αναφερθεί ακροθιγώς σε μια σειρά όμορα, κατά την άποψή του, φαινόμενα της μεταπολίτευσης, στα οποία βλέπει τις ρίζες αυτής της πολιτικής βίας: την παθολογία του ελληνικού συνδικαλισμού, τις καταλήψεις δημόσιων χώρων, την άρνηση πολιτικού διαλόγου ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά, την ανομία που παρέχει ο θεσμός του πανεπιστημιακού ασύλου κ.ά.
Ο Π. Παπασαραντόπουλος θα καταλήξει σε μια κεντρική διαπίστωση, η οποία μας φέρνει στον νου ανάλογες θέσεις που έχουν διατυπωθεί πρόσφατα, όπως αυτή του καθηγητή Νικηφόρου Διαμαντούρου (παρουσίαση της θέσης του στην κριτική μας στο βιβλίο Ελληνική κρίση και ευρωπαϊκή νεωτερικότητα, Εκδ. Κριτική, που θα τη διαβάσετε εδώ.). Για τον εκδότη και δημοσιογράφο από τη Θεσσαλονίκη, η κοινωνική βία, που απλώνει τα πλοκάμια της στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό και διαπερνάει με χαρακτηριστική άνεση το πολιτικό σκηνικό, έχει τη βάση της σε ένα είδος «κοκτέιλ μολότοφ», το οποίο απαρτίζεται από απουσία κοινωνικού συμβολαίου, προνεωτερικότητα και λαϊκισμό. Αν και ο ίδιος αποφεύγει να δώσει μια μονοσήμαντη ερμηνεία ή να ρίξει το «ανάθεμα» σε μια μόνο πλευρά/παράταξη (εξαιρείται η περίπτωση της Χρυσής Αυγής), ο Παπασαραντόπουλος φαίνεται πεπεισμένος ότι το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης για την πολιτική βία φέρει ο «αριστερός εξτρεμισμός». Σημειώνει με έμφαση ότι από το 2011 «στη χώρα διεξάγεται ένας εμφύλιος χαμηλής έντασης, όπου ανά πάσα στιγμή μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις» (παράδειγμα, κατά τον συγγραφέα, η δολοφονία του Παύλου Φύσσα), ενώ όσο αφορά το ζήτημα της αντιμετώπισης της πολιτικής βίας, ο συγγραφέας αναζητεί τα περιθώρια ενός τελεσφόρου συγκερασμού χωρίς όμως να έχει λύση: «Μου είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαντήσω» είναι η κατάληξη του συλλογισμού του.
ΤΑ ΤΑΓΜΑΤΑ ΕΦΟΔΟΥ
Το μεγαλύτερο τμήμα της ανάλυσης του Π. Παπασαραντόπουλου αφιερώνεται στην ανάδυση της Χρυσής Αυγής στο πολιτικό προσκήνιο και την ερμηνεία της βίας που αυτή ασκεί τόσο σε βάρος των μεταναστών, των περιθωριακών ή μειονεκτικών κοινωνιών ομάδων, όσο και σε βάρος του «δημοκρατικού συνταγματικού τόξου». Ο Σαλονικιός εκδότης εκτιμάει ότι η συγκεκριμένη νεοναζιστική οργάνωση δεν είναι παροδικό φαινόμενο και δεν θα απαλλαγούμε από αυτήν εύκολα.
Ο Π. Παπασαραντόπουλος, αφού παρουσιάσει τα διάφορα μοντέλα αντιμετώπισης των ακροδεξιών και ναζιστικών κομμάτων σε ορισμένες από τις ευρωπαϊκές χώρες, διατυπώνει τη δική του θέση, η οποία αναζητεί ερείσματα στο δίκαιο: «πρέπει να επιδιωχθεί μια έξυπνη στάση απέναντι στη Χρυσή Αυγή, με ποινικό κολασμό σε περίπτωση που στελέχη της διαπράττουν ρατσιστικά αδικήματα, με συνεννόηση των υπολοίπων κομμάτων για θεσμοθέτηση αυστηρότερου ποινικού πλαισίου, με το να μη λαμβάνεται καμία κοινοβουλευτική πλειοψηφία με προσμέτρηση ψήφων της Χρυσής Αυγής...». Πρόταση η οποία έχει γίνει ήδη μεν αποδεκτή από το σύνολο των δημοκρατικών κομμάτων, αλλά δεν εφαρμόζεται πάντα...
Σε άλλα κεφάλαια του βιβλίου, και πάντα στο πλαίσιο της ανάλυσης του φαινομένου της πολιτικής βίας και του πώς αυτή ελκύει ολοένα και περισσότερα και πολιτικά αντίθετα τμήματα του εκλογικού σώματος, ο Π. Παπασαραντόπουλος αναφέρεται στον ρόλο των media, εξετάζει την αδυναμία της φιλελεύθερης ιδεολογίας να συνεγείρει π.χ. τη νεολαία, σχολιάζει την εμφάνιση του λαϊκιστικού λόγου των ευρωσκεπτικιστών και κριτικάρει διανοούμενους, δημοσιογράφους, πολιτικούς κ.ά.
Ορισμένες από τις απόψεις του Πέτρου Παπασαραντόπουλου, ο οποίος προέρχεται από τον χώρο της ανανεωτικής κομμουνιστικής αριστεράς, είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσουν τη διαφωνία μέρους του πολιτικού φάσματος, ειδικά των πρώην συντρόφων του. Πιο συγκεκριμένα, η ανάλυσή του για τις σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με άτομα που κινούνταν ή κινούνται στις παρυφές ή στο φάσμα της πολιτικής βίας, όπως και η άποψή του ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «προτείνει να ανεχθούμε τη βία και την ανομία», είναι σίγουρο ότι σηκώνουν αρκετή συζήτηση· το βιβλίο προκαλεί τη συζήτηση κι αυτό οπωσδήποτε είναι θετικό.
Εξτρεμισμός και πολιτική βία στην Ελλάδα
Το Big Bang της Χρυσής Αυγής
Πέτρος Παπασαραντόπουλος
Επίκεντρο
280 σελ.
Τιμή € 16,00
