Ιάσονας Γ. Χανδρινός: «Το τιμωρό χέρι του λαού»
Ο Ιάσων Χανδρινός (Αθήνα, 1984), απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας - Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, έγραψε το παρόν βιβλίο, το οποίο βασίστηκε στη διπλωματική του εργασία. Πρόκειται για καρπό μόχθου και πολύχρονης έρευνας σε αρχεία και σε έντυπα, η οποία συμπληρώθηκε με τις μαρτυρίες ανθρώπων που πρωταγωνίστησαν στα αιματηρά γεγονότα μεταξύ πατριωτών (οπαδών και μελών του ΕΑΜ καιτου ΕΛΑΣ), και φιλογερμανών (τσολιάδων, χιτών, χωροφυλάκων), που έλαβαν χώρα στην κατεχόμενη Αθήνα, όταν η αλματώδης ανάπτυξη του ΕΑΜ τροφοδοτούσε το αντικατοχικό αίσθημα του κόσμου, οδηγώντας τον σε πλήρη ρήξη με την κατοχική κυβέρνηση και τα σώματα τάξης και ασφάλειας που έλεγχε.
Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη –«Το ΕΑΜ στην πρωτεύουσα (1941-1943)», «Ανατομία των αντιπάλων», «Ολοκληρωτικός πόλεμος»–, έναν Επίλογο, Πηγές και Βιβλιογραφία. Για να καταλάβει ο αναγνώστης τα θέματα που θα διαβάσει, καταγράφουμε ορισμένα από τα επιμέρους ενδιαφέροντα κεφάλαια: «Επανάσταση και αντεπανάσταση στην Αθήνα», «Το αντάρτικο πόλεων, ο ΕΛΑΣ Αθήνας-Πειραιά», «Οργάνωση Περιφρούρησης Λαϊκού Αγώνα, Μύθοι και πραγματικότητες», «Κύκλοι της κολάσεως, Τάγματα Ευζώνων και Ειδική Ασφάλεια», «Κλιμάκωση της βίας, Εμφάνιση της ΟΠΛΑ και πρώτες εκτελέσεις(Σεπτέμβριος 1943 – Φεβρουάριος 1944)», «Μπλόκα και ανοιχτές μάχες στις συνοικίες (Μάρτιος-Μάιος 1944)», «Το ματωμένο καλοκαίρι της Αθήνας (Ιούλιος-Αύγουστος 1944)», «Το βαθύτερο σκοτάδι είναι πριν την αυγή, Η ανεπαίσθητη απελευθέρωση(Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1944)».
Ο Χανδρινός προσεγγίζει τους δύο αντιπάλους που επιδόθηκαν σε ανηλεείς μάχες επικράτησης στην ελληνική πρωτεύουσα με βάση πηγές και μαρτυρίες: από τη μια πλευρά ήταν οι δυνάμεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ κι από την άλλη οι φιλογερμανικές οργανώσεις (Χ και ένα τμήμα του ΕΔΕΣ), και οι βασικοί ένοπλοι σχηματισμοί του κατοχικού κράτους (Τάγματα Ευζώνων, Ειδική Ασφάλεια, Χωροφυλακή, Αστυνομία Πόλεων-Μηχανοκίνητο Τμήμα, αλλιώς μπουραντάδες). Ειδικότερα, ο συγγραφέας επιχειρεί να φωτίσει τη σκοτεινή όψη της ΟΠΛΑ, δημοσιεύοντας τις μάχες που έδωσε η επονομαζόμενη Περιφρούρηση του Λαϊκού Αγώνα, αλλά και τις δολοφονίες που διέπραξε, καθώς και τα ονόματα των ανδρών και γυναικών που έλαβαν μέρος σε αυτές. Η λειτουργία και η δράση του σιδερένιου βραχίονα του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ αποτελεί μια από τις άγνωστες σελίδες της κατοχικής ιστορίας και τίθεται πρώτη φορά κάτω από το μικροσκόπιο μιας συστηματικής ιστορικής έρευνας. Όπως σημειώνει ο Χανδρινός, στον χώρο της Αριστεράς επικράτησε και συνεχίζει να επικρατείαπόλυτη σιωπή γύρω από το θέμα, ακόμα και στις εσωκομματικές συζητήσεις. Μολονότι καταγράφει μερικές αποκρουστικές πράξεις με θύματα αθώους που θεωρήθηκαν φιλογερμανοί ή προδότες, θεωρεί ότι οι «κατοχικοί εκτελεστές» κάθισαν στα κακουργιοδικεία ως «απόλυτα εξιλαστήρια θύματα», πληρώνοντας τη σφυρηλατημένη στους κατοχικούς αγώνες υπερεπαναστατικότητά τους, αλλά και τις επιλογές μιας κομματικής ηγεσίας «χωρίς σαφείς προσανατολισμούς». Τούτο το πολύ αξιόλογο βιβλίο, που εξηγεί και ερμηνεύει, δεν περιλαμβάνει τη δράση της ΟΠΛΑ στη διάρκεια των Δεκεμβριανών, κάτι που ίσως γίνει σε επόμενη μελέτη.
Το τιμωρό χέρι του λαού
Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα 1942-1944
Ιάσονας Γ. Χανδρινός
Θεμέλιο
287 σελ.
Τιμή € 15,98
