Ανδρέας Πανταζόπουλος: «Ο αριστερός εθνικολαϊκισμός 2008-2013»
Σπάνια κάποιο βιβλίο καταφέρνει να αποκρυσταλλώσει με τόση σαφήνεια και πληρότητα το κλίμα μιας εποχής, όμως αυτή ακριβώς είναι η περίπτωση του βιβλίου του καθηγητή Ανδρέα Πανταζόπουλου.
Προϊόν μακροχρόνιας και επίπονης εργασίας, μελετά το λαϊκιστικό φαινόμενο δείχνοντας τη βαθμιαία διολίσθησή του μέχρι τις μέρες μας. Ένα φαινόμενο που στην περίπτωση της Ελλάδας προσδιορίζεται από ένα ανεξάντλητο και πανίσχυρο κατά τα φαινόμενα απόθεμα μυστικιστικής ορθόδοξης ιδεοληψίας, μια μεταφυσική κουλτούρα άρνησης της πραγματικότητας, από επαναστατικές και αντιστασιακές ουτοπίες και, από τη μεταπολίτευση κι ύστερα, από έναν νόθο σοσιαλιστικό εθνικολαϊκισμό, έναν εθνικολαϊκισμό που αποτέλεσε τον άξονα πάνω στον οποίο διαμορφώθηκε η συνείδηση των ευρύτερων μεσαίων στρωμάτων που αναδείχτηκαν στη δεκαετία του ’70 και μετέπειτα.
Αυτός ο εθνικολαϊκισμός «...εξερράγη στη διάρκεια των δεκαετιών 1990 και 2000: η αντιπαράθεση για το όνομα της FYROM, η εθνικοτραυματική κατανάλωση των γεγονότων των Ιμίων και της υπόθεσης Οτσαλάν, το μεταναστευτικό σοκ, η εθνοτικο-ορθόδοξη κινητοποίηση για τις αστυνομικές ταυτότητες, η εθνικιστική αντίθεση στο σχέδιο Ανάν για το κυπριακό, από κοινού με το κοινωνικό σοκ του “εκσυγχρονισμού” και την προγραμματική σύγκλιση ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις διασποράς του εθνικολαϊκισμού σε όλα τα σημεία του πολιτικού φάσματος».
Η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου το 2008 πυροδότησε τυφλές εκδηλώσεις βίας, που σύμφωνα με κάποιους αντικατοπτρίζουν τις μηδενιστικές και χαοτικές αντιπαραθέσεις της νέας εποχής, εκδηλώσεις που εξαπλώθηκαν αιφνιδιάζοντας όχι μόνο την τότε κυβέρνηση αλλά και το σύνολο των κομμάτων, εκτός από ένα ριζοσπαστικοποιημένο τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ και τον αναρχικό χώρο που έσπευσαν να τις εκθειάσουν.
Οι συγκεντρώσεις των αγανακτισμένων που ακολούθησαν δημιούργησαν μια κουλτούρα ακραίων συμπεριφορών. Υπό σημαίες και λάβαρα εθνικά, εξυμνώντας την αθάνατη ελληνική κληρονομιά, οι «αγανακτισμένοι» εξέφρασαν τα στρώματα εκείνα που ήθελαν να φανούν απενοχοποιημένα πλήρως, καθώς αντιμετώπιζαν μια καθοδική κοινωνική κινητικότητα, αρνούμενα να παραιτηθούν από τις καταναλωτικές τους νόρμες που υποτίθεται ότι αμφισβητούσαν στο σύστημα. Εκατοντάδες χιλιάδες αναγνώστες του Διαδικτύου παρακολούθησαν ντοκιμαντέρ ακροαριστερών δημοσιογράφων όπου καταγγέλλονταν με τρόπο αφοριστικό και υπεραπλουστευτικό εκλεγμένοι πρωθυπουργοί «...αντικαθιστώντας τον πολιτικό στοχασμό από μια ηθικολογία χωρίς προοπτικές ή από αντικαπιταλιστικά αναθέματα που προέρχονται από το μαγικό τελετουργικό».
Μέσα στη σύγχυση που επικράτησε, έγινε επίκληση των αντιεβραϊκών κηρυγμάτων του Κοσμά του Αιτωλού και τού γέροντα Παΐσιου, σε αριστερές και δεξιές ιστοσελίδες αναρτήθηκε η ομιλία του Άρη Βελουχιώτη στη πλατεία της Λαμίας τον Οκτώβριο του 1944, βγήκε στην επιφάνεια η μπροσούρα του Δημήτρη Γληνού για το «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ», ενώ κάποιοι έσπευσαν να διαπιστώσουν ότι η χώρα βρίσκεται σε προεπαναστατική περίοδο!
Ο συγγραφέας επιρρίπτει την ευθύνη γι’ αυτή την εντυπωσιακή διολίσθηση, που έφτασε να νομιμοποιεί φαινόμενα ακραίας βίας, κατά κύριο λόγο στην αριστερή σκέψη και ιδεολογία, κορυφαίοι εκφραστές της οποίας έχουν παίξει ρόλο εξαιρετικά αρνητικό, όπως ο πατριάρχης των θεωριών της διαπλανητικής συνωμοσίας Νόαμ Τσόμσκι, αλλά και ο σπουδαίος διανοητής Νίκος Πουλαντζάς, που είχε σπεύσει να χαιρετίσει το φρενήρες, λαϊκιστικό, ανορθολογικό και τριτοκοσμικό κίνημα του Ανδρέα Παπανδρέου. Ένα κίνημα που διάβρωσε τους αξιακούς κώδικες της κοινωνίας, οδήγησε στην ηθικοπολιτική εξαχρείωσή της και τελικά στην κατάρρευση της παραγωγικής δομής της χώρας. Κι απ’ ό,τι φαίνεται, το κύκνειο άσμα αυτού του καταρρέοντος κινήματος φαίνεται να είναι «...ο ετεροχρονισμένος εκπασοκισμός της αριστεράς».
Η διέξοδος κατά τον συγγραφέα από αυτή τη ζοφερή προοπτική, η οποία τείνει να μονοπωλήσει τον υπαρκτό κοινωνικό πόνο τροφοδοτώντας τη μνησικακία και τον μηδενισμό, μέσα από μια διχοτομική μανιχαϊκή ρητορική που εξωθεί προς τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία, αφυδατώνοντας εξ ολοκλήρου την έννοια της δημοκρατίας, η διέξοδος λοιπόν δεν μπορεί να είναι άλλη από μια «ανοιχτή κοινότητα πολιτών» που θα υπερβαίνει τις λογικές της ταξικής και εθνικής κυριαρχίας.
Μια κοινότητα πολιτών που θα υποστηρίζει έναν ενοποιητικό πολιτικό λόγο, ανασυγκολλώντας την κατακερματισμένη από άκαμπτες συντεχνίες και συμμαχίες αμφίβολης σκοπιμότητας κοινωνία, αποφεύγοντας λογικές μετωπικής αντιπαράθεσης κυρίαρχων- κυριαρχούμενων, υιοθετώντας μεθόδους που συμμερίζονται ουσιαστικά την κοινωνική οδύνη, εκφράζοντας αλληλεγγύη στα πραγματικά κι όχι στα αυτοπροβαλλόμενα θύματα, κερδίζοντας τελικά και μακροπρόθεσμα το παιχνίδι στο πεδίο των ιδεών, όπου τελικά όλα διακυβεύονται.
Ο αριστερός εθνικολαϊκισμός 2008-2013
Από την «εξέγερση» του Δεκέμβρη, τους «Αγανακτισμένους» και τις εκλογές του 2012 μέχρι το νέο κυπριακό ζήτημα
Ανδρέας Πανταζόπουλος
Επίκεντρο
264 σελ.
Τιμή € 15,00
