Frédéric Bardeau-Nicolas Danet: «Anonymous»
Ο Έντουαρντ Σνόουντεν είναι ο άνθρωπος που έβγαλε στη φόρα τα (ηλεκτρονικά) «άπλυτα» των ΗΠΑ και ξεμπρόστιασε την αυτοκρατορία που παρακολουθεί εκατομμύρια ανυποψίαστων πολιτών της. Είναι αυτός που πολύ περισσότερο από τη μαρτυρική Συρία ή τη σπαρασσόμενη Αίγυπτο έφερε τους ηγέτες σε ΗΠΑ και Ρωσία σε πραγματική αντιπαράθεση, κι αυτό αποδεικνύει όχι μόνο τις λεπτές ισορροπίες που μπορεί να διαταράξουν ακόμα και σήμερα τις σχέσεις των υπερδυνάμεων, αλλά το πόσο σημαντικός γίνεται μέρα με τη μέρα ο ηλεκτρονικός κόσμος και οι «πόλεμοι» που διεξάγονται στο εσωτερικό του. Σε αυτόν τον κόσμο και στους πολέμους του αναφέρεται το βιβλίο που έγραψαν οι Μπαρντό και Ντανέ λίγο πριν ξεσπάσει το παραπάνω σκάνδαλο και κατά τη διάρκεια ενός άλλου, που αποκάλυψε ο Τζούλιαν Ασάνζ και το Wikileaks.
Η δεκαετία του ’60
Το ταξίδι στο οποίο μας καλούν οι δύο Γάλλοι δημοσιογράφοι κι ερευνητές, ιδρυτής ο πρώτος και στέλεχος ο δεύτερος του εναλλακτικού πρακτορείου ειδήσεων Limite, ξεκινάει πολύ πριν από την εμφάνιση των Anonymous. Ξεκινάει από το Σαν Φρανσίσκο της δεκαετίας του ’60, όταν ορισμένα στελέχη της αντικουλτούρας από τα αμερικανικά πανεπιστήμια προσέγγισαν την τεχνολογία και «είδαν» μέσω αυτής (και των υπολογιστών) τη δυνατότητα κοινωνικής και πολιτικής απελευθέρωσης. «Η συνάντηση της πανεπιστημιακής κουλτούρας της πληροφορικής με την κυβερνητική και την αντικουλτούρα είναι η γενεσιουργός αιτία της κυβερνοκουλτούρας», υποστηρίζουν οι δύο συγγραφείς και μας παρουσιάζουν το πώς εξελίχθηκε η τελευταία κατά τη διάρκεια των επόμενων πέντε δεκαετιών.
Η πορεία είναι συναρπαστική: στις αρχές της δεκαετίας του ’70 εμφανίζονται οι πρώτοι χάκερ, των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων αρχικά και των δικτυωμένων υπολογιστών στη συνέχεια, ακολουθεί η δημιουργία των πρώτων λεσχών για χάκερ μέσα από τις οποίες οργανώθηκε (κι εκπαιδεύτηκε, φυσικά) μια ολόκληρη γενιά νέων, στη συνέχεια έχουμε τους πρώτους ακτιβιστές του Διαδικτύου (χακ-ακτιβιστές τούς αποκαλούν οι συγγραφείς) για να φτάσουμε στις συγκρούσεις του Σιάτλ το 1999, κατά τις συνεδρίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, που εκτός από γενέθλιος τόπος του Κινήματος Ενάντια στην Παγκοσμιοποίηση είναι και η αφετηρία μιας νέας εποχής ηλεκτρονικής ενημέρωσης και δράσης με αιχμή του (εναλλακτικού ) δόρατος το Indymedia.
Οι ηλεκτροχίπις (e-hippies), οι επιθέσεις DDoS (μια online υπηρεσία βομβαρδίζεται με πλαστά αιτήματα ώστε να μην μπορεί να ανταποκριθεί και να «αρνείται» να εξυπηρετήσει τους κανονικούς χρήστες), το FloodNet, το culturejamming κ.ά., που αναλύονται στη συνέχεια μέσα από ιστορικά παραδείγματα, είναι μορφές αυθόρμητων ηλεκτρονικών (κι όχι μόνο) κινητοποιήσεων στο πνεύμα της κυβερνοκουλτούρας.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς, όλες αυτές οι μορφές ηλεκτρονικής διαμαρτυρίας, που προϋπήρχαν των Anonymousκι εμπνέονταν από την πρώιμη κυβερνοκουλτούρα, συγκλίνουν όχι τόσο στη διάθεσή τους να αλλάξουν τον κόσμο όσο στο να αποτρέψουν τον έλεγχο και τη χειραγώγηση της πληροφορίας, καθώς η απελευθέρωση της γνώσης ήταν η προτεραιότητα των πιονιέρων του Internet. «Αυτά τα καινούργια πρότζεκτ, που με το ένα πόδι πατάνε στην τεχνολογία και με το άλλο στην πολιτική, δείχνουν με σαφή τρόπο ότι η κυβερνοκουλτούρα, οι χάκερ και τα κινήματα εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης συναντώνται σε κοινά πολιτικά πεδία, όπως είναι η ελεύθερη διακίνηση της πληροφορίας», υποστηρίζουν οι συγγραφείς.
Anomymous: πέρα από την πλάκα…
Το 2003 και με αφορμή τη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας συζητήσεων και ανταλλαγής φωτογραφιών, δημιουργείται ένα νέο κίνημα στους κόλπους του Διαδικτύου από ανθρώπους που υπογράφουν απλώς ως «ανώνυμος» όταν συμμετέχουν στις ηλεκτρονικές συζητήσεις ή αναρτούν κείμενα/φωτογραφίες. Μέλη των ομάδων συζητήσεων στο πασίγνωστο πλέον www.4chan.orgαρχίζουν τις «επιθέσεις» σε ακροδεξιούς Αμερικανούς πολιτικούς, σε sites παιδοφιλικής πορνογραφίας για να περάσουν στη συνέχεια σε μια μαζική, online και offline επίθεση σε έναν πραγματικά μεγάλο στόχο: την Εκκλησία της Σαϊεντολογίας, την οποία κατηγορούν για χειραγώγηση των «πιστών» της. Το Κίνημα των Ανωνύμων έχει γεννηθεί.
Οι δύο συγγραφείς επιχειρούν να ερμηνεύσουν την εμφάνιση και εντυπωσιακή ανάπτυξη των Anonymous τόσο με όρους κοινωνιολογικούς, όσο και με τα δεδομένα που τους παρέχει η επίσημη ιστορία της ηλεκτρονικής αυτής κοινότητας. Ταυτόχρονα αντιπαραβάλλουν το νέο, παγκόσμιο κίνημα των Ανωνύμων με όλες τις παλιότερες εκφάνσεις της κυβερνοκουλτούρας αναζητώντας τις ποιοτικές διαφορές, διότι οι ποσοτικές είναι κάτι παραπάνω από φανερές. Το συμπέρασμά τους είναι ότι «οι Anonymous στην πρώιμη κιόλας φάση τους είναι ήδη πιο πολλοί απ’ ό,τι υπήρξαν ποτέ οι χάκερ και οι αναφορές τους αφορούσαν περισσότερο την ποπ κουλτούρα παρά την αντικουλτούρα της δεκαετίας του 1960. Στους Anonymous βρίσκεις περισσότερη LadyGaga και λιγότερο Γκάντι».
Οι συγγραφείς στο δεύτερο μέρος του βιβλίου θα επικεντρωθούν στο φαινόμενο Wikileaks, το οποίο εμφανίστηκε το 2006 και μέσα σε μια εξαετία κατάφερε ισχυρότατα χτυπήματα στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, ταρακουνώντας τες από τη μακαριότητα όπου είχαν περιέλθει επί των ημερών του ανεκδιήγητου Τζορτζ Μπους. Το κίνημα του ηλεκτρονικού ακτιβισμού αποκτά νέες διαστάσεις με το Wikileaks, το οποίο σύμφωνα με τους συγγραφείς: «Δεν προσπάθησε να στήσει ένα καινούργιο μέσο ενημέρωσης από μηδενική βάση, αλλά να ανατρέψει την επικοινωνιακή ατζέντα». Κι εδώ οι συγγραφείς ενδιαφέρονται πρωτίστως για την κοινωνιολογική ανάλυση του φαινομένου ενός site ηλεκτρονικών διαρροών διαβαθμισμένων ή και απόρρητων εγγράφων, αλλά και τους λόγους για τους οποίους ένα κίνημα όπως οι Anonymous, χωρίς έκδηλη πολιτική απόχρωση, στρατεύτηκαν αμέσως στην υπεράσπιση του διωκόμενου Τζ. Ασάνζ. Καταλήγουν ότι η υπεράσπιση της ελευθερίας στην έκφραση και η διάχυση της γνώσης είναι ο κοινός τόπος Anonymous και Wikileaks.
Στο τρίτο και τελευταίο μέρος του βιβλίου, οι συγγραφείς έρχονται στο σήμερα (2011, χρονιά κυκλοφορίας στο εξωτερικό) και παρουσιάζουν τις νέες διαστάσεις που λαμβάνει η δράση των ηλεκτρονικών ακτιβιστών, ενώ αναρωτιούνται για το μέλλον του κινήματος των «αγανακτισμένων» του Διαδικτύου. Εκτιμούν ότι η δύναμη πυρός που έχει αποκτήσει η παγκόσμια αυτή κοινότητα με τους χαλαρούς δεσμούς και την ασαφή πολιτικοκοινωνική θεώρηση είναι πια τρομακτική – παρά τον χλευασμό των ισχυρών, καθεστωτικών media. Δεν βλέπουν ότι μια επανάσταση, όπως π.χ. η Γαλλική, μπορεί να προκύψει εν μέσω Διαδικτύου, είναι όμως απόλυτα πεπεισμένοι ότι η παγκόσμια ατζέντα έχει ήδη αλλάξει και σ’ αυτό η συμβολή του Κινήματος των Ανωνύμων είναι μεγάλη.
Anonymous
Frédéric Bardeau, Nicolas Danet
μετάφραση: Γιώργος Ξενάριος
Κονιδάρης
247 σελ.
Τιμή € 17,70
