Γεώργιος Ι. Λαμπριανίδης: «Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου: Περί θανάτου»
Με τον τίτλο «Νεόφυτος Έγκλειστος μιλά» ο Γιώργος Σεφέρης γράφει ένα ποίημα για να μνημονεύσει τα δεινά που επισώρευσε στο νησί η ξένη κατοχή. Ο Άγιος Νεόφυτος στο σεφερικό ποίημα «μιλά» για τον «ολολυγμό» και τον «αφόρητο καπνό», που ήλθε «εκ του βορρά». Ο Άγιος δηλαδή έγραψε ένα χρονικό της κατάκτησης του νησιού, αλλά και την πώλησή του από τον «αλιτήριο», όπως τον αποκαλεί, Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο και άλλους Σταυροφόρους. Όμως, πέραν τούτου έγραψε και το «Περί θανάτου», έτσι όπως ο Άγιος τον αντιλαμβάνεται, τον αναλύει και τον ερμηνεύει και στο έργο αυτό ο Γεώργιος Ι. Λαμπριανίδης με τη σειρά του «μιλά» για το θάνατο σε νέα ελληνική γλώσσα. Δεν είναι άσχετη η μια πραγμάτευση από την άλλη, όπως θα δούμε και στη συνέχεια.
Το βιβλίο, πέραν των εισαγωγικών μερών του (Χαιρετισμός της Α.Μ. Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Χρυσοστόμου, Αντί Προλόγου, Εισαγωγή) και Επιλόγου, αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο αφορά τη ζωή και το έργο του Αγίου, το δεύτερο και μεγαλύτερο μέρος την «Έννοια του θανάτου». Ο μελετητής αναλαμβάνει το έργο τής ανά κεφάλαιο ανάλυσης, της ερμηνείας και του σχολιασμού του θέματος με τον τρόπο που το αντιλαμβάνεται ένας θρησκευόμενος άνθρωπος, ακολουθώντας κατά πόδα την οπτική του Αγίου.
Ανάμεσα στα άλλα: ο θάνατος κατάγεται από την αμαρτία και ο Άγιος δίνει συμβουλές προς αποφυγήν της, αρχίζοντας από την επιθυμία: «Μη σε νικήσει κάλλους επιθυμία, μηδέ αγρευθής σοις οφθαλμοίς, μηδέ συναρπασάτω σε τοις βλεφάροις αυτής», ήτοι «Να προσέχεις να μη σε νικήσει η επιθυμία του γυναικείου κάλλους… Ούτε να σε συναρπάσουν τα καλλωπισμένα βλέφαρά της». Ο Άγιος στο σημείο αυτό βρίσκεται στην ίδια ευθεία με τον τραγικό Σοφοκλή, ο οποίος αποδίδει στον «ίμερο» (στην ερωτική επιθυμία) «τόδε νείκος ανδρών ξύναιμον» (αυτή τη διαμάχη ανάμεσα στους άνδρες), επειδή «νικά δ’ εναργής βλεφάρων ίμερος ευλέκτρου νύμφας… Άμαχος γαρ εμπαίζει θεός Αφροδίτα» (νικάει ο πόθος που λάμπει στα μάτια της κόρης ισόθεος… Η θεά Αφροδίτη ανίκητη διαφεντεύει), όπως χαρακτηριστικά ψάλλει ο χορός στην Αντιγόνη. Ακολουθούν η αδηφαγία αλλά και το κάλλος, το οποίο διαχωρίζει σε αισθητό και ηθικό. Θεωρεί την ομορφιά διαβολική, είναι που «ο σατανάς μετασχηματίζεται εις άγγελον φωτός» για να παρασύρει τον άνθρωπο. Ακόμα στα απαγορευμένα περιλαμβάνονται οι κραιπάλες, τα μεθύσια, τα πλούτη. Κάνει λόγο για τη λογική της τιμωρίας, η οποία έρχεται με τη μορφή των θεομηνιών, σεισμών, λοιμών, λιμών, πολέμων ως αποτέλεσμα της αμαρτίας, εδώ και το σεφερικό ανάλογο.
Γενικώς ο Άγιος επαναλαμβάνοντας τα λόγια του Ιησού αναλύει, ερμηνεύει και εμπλουτίζει με τη δική του ευαισθησία το θέμα του θανάτου και των ποικίλων εκδοχών του, για να το καταστήσει σαφές στον κοινό θνητό και να τον φέρει κοντά στην Εκκλησία, η οποία είναι «ιατρείο» και «πανδοχείο» του Ιησού. Του Ιησού που, με το παράδειγμά Του, διά του θανάτου νίκησε το θάνατο.
Η εργασία του Λαμπριανίδη, της οποίας η έκδοση πραγματοποιήθηκε από τη σύζυγό του μετά το θάνατό του (έκφραση αγάπης και τιμής προς τον μεταστάντα), αποτελεί υπόδειξη στάσης ζωής του μεταστάντος προς κάθε χριστιανό.
Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου: Περί θανάτου
Γεώργιος Ι. Λαμπριανίδης
Λεμεσός 2011
(διακίνηση: Αποστολική Διακονία της Ελλάδος)
232 σελ.
Τιμή € 18,00
