Ελένη Λαδιά: «Το ποικιλόγραφο βιβλίο»
Δεν υπάρχει λόγος ν’ απαριθμήσω τους τίτλους των κειμένων ενός βιβλίου που συγκεντρώνει τις σκέψεις και τις ιδέες της Ελένης Λαδιά σε βάθος 40 χρόνων. Η ίδια η έκδοση έχει φροντίσει γι’ αυτό. Ωστόσο, δεν γίνεται να μην υπογραμμίσω το εύρος της θεματογραφίας του –από τα φιλοσοφικά και τα αρχαιογνωστικά, τις ποιητικές αναφορές και σημάνσεις, ως τις εντυπώσεις ταξιδιών και τόπων, τα θεολογικά ή θρησκευτικά ζητήματα και τα λογοτεχνικά φανερώματα– όπως δεν γίνεται και να μην επισημάνω την πρωτοτυπία των ιδεών που ξετυλίγονται και «ξεφυλλίζονται» εντός του.
Κι αν κανείς δεν βρίσκει εύκολα την πρωτοτυπία σε ένα θέμα που αφορά, ας πούμε, την προσέγγιση της «ιδιότητας» του οπαδού, είναι βέβαιο πως θα την ανακαλύψει ακολουθώντας τον βηματισμό της συγγραφέως ως την καταληκτική αλήθεια. Διότι πρωτοτυπία έχει πάντοτε η αλήθεια, αφού υπάρχει αλλά συνήθως αδυνατούμε να τη δούμε χωρίς βοήθεια ενός ακονισμένου και αποκαλυπτικού νου.
Την ποικιλία εντός του βιβλίου τη φανερώνει η ίδια η Ελένη Λαδιά με τον τίτλο και το σεμνό, αλλά και τρυφερά ειλικρινές, σημείωμά της.
Ο νους της Ελένης Λαδιά –θα μιλώ γι’ «αυτόν» ως να είναι κάτι ξέχωρο από «κείνην»– αποτυπώνεται τόσο στις ιδέες όσο και στη γραφή του Ποικιλόγραφου βιβλίου. Γραφή ξεχωριστή, γοητευτική και μεγάλη, ξεδιπλωμένη μέσα από μια ανεξάντλητου πλούτου γλώσσα, η αξία της οποίας έχει επισημανθεί από τις πρώτες κριτικές για το έργο της. Ιδέες πρωτότυπες, οι οποίες φωτίζουν και αποκαλύπτουν τόσο τα μη φαινόμενα όσο και την ουσία των φαινομένων.
Αυτό φυσικά δεν γίνεται με τρόπο διδακτικό, αλλά με την αυτονοησία της μοιρασιάς της γνώσης, της κοινωνίας της σκέψης. Εκεί λοιπόν συνίσταται και αυτό που ορίζεται ή προσδιορίζεται εδώ ως «η γενναιοδωρία ενός νου», δηλαδή στην αυτονόητη ανάγκη της συγγραφέως να κοινωνήσει την ιδέα και τη σκέψη της στους ανθρώπους.
Θα μου πείτε: Κάθε γραπτό δεν έχει αυτόν τον στόχο; Όχι! Φαινομενικά ομοιάζουν οι στόχοι των γραπτών και των γραφόντων, αλλά ο τρόπος που μέσα στον χρόνο η Ελένη Λαδιά αποτύπωσε γραπτά τις ιδέες της και τις μοιράστηκε με τους αναγνώστες αναδεικνύει την εξής, κατ’ εμέ, κυριολεκτικώς ειδοποιό, διαφορά. Δηλαδή…
Όσοι γνωρίζουν την Ελένη Λαδιά ξέρουν ότι αδυνατεί να γράψει «κατά παραγγελίαν». Τα δοκίμια, λοιπόν, οι κριτικές και τα άρθρα της έχουν γενεσιουργό αιτία την έμπνευση, τη συγγραφική και ενίοτε ποιητική σύλληψη, και όχι την επαγγελματική ενασχόληση, κι ας μιλάμε για κατ’ επάγγελμα συγγραφέα. Είναι, δηλαδή, ιδέες. Ιδέες που γεννιούνται και, για να εκπληρώσουν τον προορισμό τους, απαιτούν πιεστικά οι ίδιες να ταξιδέψουν από τον νου στο χαρτί για να χαριστούν ως γνώση.
Θα παρομοίαζα τον νου της Ελένης Λαδιά με την αγελάδα. Γαλακτοποιεί από τη φύση της και όχι επειδή επιδιώκει να κερδίσει κάτι. Δεν αναζητά ούτε καν το χάδι, ώστε να μας θρέψει. Μόνος κίνδυνος, θανάσιμη σχεδόν απειλή, το ίδιο της το γάλα, αν δεν αρμεχθεί.
Έτσι και ο νους της συγγραφέως ανήκει σ’ εκείνους που καταθέτουν το γέννημά τους στο ταμείο της σκέψης, αδιάκοπα, από εσωτερική και μόνον ορμή. Αν δεν το καταθέσουν θα μαραθούν, θα σβήσουν.
Δεν αναζητά, ο νους, αγωνιωδώς τον αναγνώστη, δεν τον καλοπιάνει, δεν του λέει μεγαλόστομες ωραιόμορφες κοινοτοπίες. Του καταθέτει απλά την αλήθεια των ιδεών που γεννά η διαρκής μελέτη, ο πνευματικός μόχθος και η αδιάκοπη σκέψη της συγγραφέως, αλλά και η αέναη αφή του όλου της παγκόσμιας πνευματικής κληρονομιάς.
Αυτή η γενναιοδωρία του νου καθορίζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των κειμένων του Ποικιλόγραφου βιβλίου. Παράλληλα, τα κείμενά του παραμένουν σημερινά και εντυπωσιακά σύγχρονα, ή καλύτερα θα έλεγα διαχρονικά, διατηρώντας τη στόφα και τον χαρακτήρα του κλασικού αλλά και του επιστημονικά ορθού, λόγω της θεματογραφίας τους, διαβαίνοντας τα στενά όρια της προσωπικής άποψης και της συγγραφικής υποκειμενικότητας και αναδεικνυόμενα σε τεκμηριωμένη αλήθεια.
Το βιβλίο αποτελεί τόσο ένα ευχάριστο και εύχρηστο εγχειρίδιο, λόγω της δομής του, όσο και ένα χρήσιμο εργαλείο γνώσης, λόγω της θεματογραφίας του. Κυρίως όμως αποτελεί ένα γλωσσικό στολίδι, ένα πολύτιμο κόσμημα από εκλεκτά κείμενα που τιμούν την ελληνική γλώσσα και την ελληνική σκέψη.
Το ποικιλόγραφο βιβλίο
Άρθρα – Ομιλίες – Δοκίμια
Ελένη Λαδιά
Ιδιωτική έκδοση
478 σελ.
