Συλλογικό έργο: «Σύγχρονα ψυχοπαιδαγωγικά ζητήματα: Ο εκφοβισμός στα ελληνικά σχολεία»
Το Φεβρουάριο του 2006, ένας νέος όρος έκανε την εμφάνισή του στο καθημερινό λεξιλόγιο των Ελλήνων, αυτός του bullying, με αφορμή την εξαφάνιση του εντεκάχρονου Άλεξ από τη Βέροια. Μέχρι τότε, τον συγκεκριμένο όρο συναντούσε κανείς στην αγγλόφωνη επιστημονική βιβλιογραφία και σε αμερικανικές εφηβικές ταινίες. Ο εκφοβισμός στο σχολείο, αυτή η συγκεκριμένη μορφή επιθετικής συμπεριφοράς, ξεκίνησε να προκαλεί το ενδιαφέρον της παγκόσμιας επιστημονικής (και όχι μόνο) κοινότητας τις τελευταίες μόλις δεκαετίες, παρόλο που ως φαινόμενο είναι τόσο παλιό όσο και ο θεσμός του σχολείου. Με αυτό το μείζον πρόβλημα της σχολικής ζωής ασχολείται το συγκεκριμένο βιβλίο.
Πρόκειται για συλλογικό τόμο, στον οποίο παρουσιάζεται το ερευνητικό πρόγραμμα ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ με τίτλο «Ταυτότητες Φύλου, Εθνικές Ταυτότητες και Σχολική Βία: Διερευνώντας τη Βία και τη Θυματοποίηση στο Σχολικό Πλαίσιο», το οποίο αποτελεί μία από τις πρώτες προσπάθειες διερεύνησης του εκφοβισμού στο χώρο του ελληνικού σχολείου σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του ελληνικού πληθυσμού. Στην Ελλάδα, παρόλο που ένας σημαντικός αριθμός ερευνών έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια με στόχο να περιγραφεί ο εκφοβισμός στο πλαίσιο του σχολείου, οι περισσότερες από αυτές τις έρευνες περιορίζονται σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές της χώρας και στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, χρησιμοποιούν ως επί το πλείστον ποσοτικές μεθόδους έρευνας, ενώ τα δείγματά τους αποτελούν σχεδόν αποκλειστικά μαθητές/τριες.
Στο βιβλίο αυτό, πέρα από την εκτενή παρουσίαση των ερευνητικών ευρημάτων που αφορούν στην εκδήλωση του εκφοβισμού συνομηλίκων στα ελληνικά σχολεία γενικά και ειδικότερα στον τρόπο με τον οποίο γίνεται αντιληπτό το φαινόμενο του εκφοβισμού από τους Έλληνες μαθητές/τριες, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς τους, γίνεται μια διεξοδική αναφορά στο φαινόμενο του εκφοβισμού στο σχολείο (ορισμός, χαρακτηριστικά, αίτια, επιπτώσεις), διατυπώνονται προτάσεις για την πρόληψη και αντιμετώπισή του, ενώ συζητιέται και η καινούργια μορφή του εκφοβισμού, ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός (cyberbullying).
Το θέμα που πραγματεύεται το βιβλίο είναι όχι μόνο επίκαιρο, αλλά αποτελεί και ένα ιδιαίτερα σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα που επηρεάζει τη σχολική κοινότητα στο σύνολό της. Τονίζεται ιδιαίτερα η σημασία που έχει η ενασχόληση με το φαινόμενο του εκφοβισμού στο σχολικό πλαίσιο, όχι μόνο γιατί οι επιπτώσεις των συγκεκριμένων πράξεων είναι σοβαρές τόσο για τα θύματα όσο και για τους δράστες, αλλά και γιατί το φαινόμενο συνδέεται στενά και με τη γενικότερη στάση της κοινωνίας απέναντι στη βία και την καταπίεση, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο Dan Olweus, ο άνθρωπος που πρώτος μελέτησε το φαινόμενο στο χώρο του σχολείου. Αναρωτιέται ο Olweus – κι εμείς μαζί του: «Τι είδους άποψη για τις αξίες της κοινωνίας θα σχηματίσουν οι μαθητές/τριες που διαρκώς πέφτουν θύματα εκφοβισμού ή εκφοβίζουν συμμαθητές/τριές τους χωρίς καμία παρέμβαση από τη μεριά των ενηλίκων ή του σχολείου γενικότερα;» Η έλλειψη ανάληψης δράσης από τη μεριά των ενηλίκων και του σχολείου ως θεσμού για την αντιμετώπιση του φαινομένου με δικαιολογία ότι τέτοια περιστατικά δεν γίνονται γνωστά στο χώρο του σχολείου και άρα δεν υπάρχουν ή ότι αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ανάπτυξης των παιδιών και άρα θα ξεπεραστούν χωρίς τη δική μας παρέμβαση, μας κάνουν όλους συνένοχους και καταστρατηγούν μία από τις βασικές αρχές της δημοκρατίας: το δικαίωμα του καθενός να μη γίνεται θύμα διάκρισης και επαναλαμβανόμενης, ηθελημένης ταπείνωσης σε οποιονδήποτε χώρο κι αν βρίσκεται (Olweus, 1993).
Το βιβλίο απευθύνεται σε φοιτήτριες και φοιτητές, εκπαιδευτικούς, επαγγελματίες ψυχικής υγείας, γονείς και σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να πληροφορηθεί για το συγκεκριμένο φαινόμενο που έχει γνωρίσει τόσο μεγάλη προβολή τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Το ύφος γραφής του βιβλίου (όχι ιδιαίτερα ακαδημαϊκό), αλλά και το είδος των πληροφοριών που περιλαμβάνει (δεν δίνεται υπερβολική έμφαση σε στατιστικές αναλύσεις, αλλά στο τι σημαίνουν οι αριθμοί και τα ευρήματα), το καθιστούν όχι μόνο ένα απαραίτητο ακαδημαϊκό βοήθημα, αλλά και ένα βιβλίο που θα προσελκύσει το ενδιαφέρον ενός ευρύτερου αναγνωστικού κοινού με ευαισθησία σε θέματα εκπαίδευσης.
Σύγχρονα ψυχοπαιδαγωγικά ζητήματα: Ο εκφοβισμός στα ελληνικά σχολεία
Ερευνητικά δεδομένα και προτάσεις για παρεμβάσεις
Βασιλική Δεληγιάννη-Κουιμτζή, Αναστασία Ψάλτη, Στέλλα Κασάπη, Peter K. Smith, Μαρία Παπαθανασίου, Ευαγγελία Λαλούμη-Βιδάλη, Κατερίνα Κωνσταντίνου, Χριστίνα Αθανασιάδου, Ευαγγελία Νακοπούλου, Παναγούλα Γαλάνη, Αναστασία Καπατζιά, Ευθυμία Συγκολλίτου
επιμέλεια: Αναστασία Ψάλτη, Στέλλα Κασάπη, Βασιλική Δεληγιάννη-Κουιμτζή
Gutenberg
381 σελ.
Τιμή € 26,00