fbpx
Δημήτρης Νόλλας: «Ο κήπος στις φλόγες»

Δημήτρης Νόλλας: «Ο κήπος στις φλόγες»

Στο τρίτο βιβλίο που ολοκληρώνει τη μυθιστορηματική τριλογία με τον τίτλο «Δύσκολοι καιροί» –που καλύπτει την περίοδο από τη λήξη του Εμφυλίου και την παρατεταμένη μετανάστευση Ελλήνων εργατών στη Γερμανία μέχρι τις μέρες μας– ο αναγνωρισμένος συγγραφέας Δημήτρης Νόλλας δεν θα μπορούσε να μη συμπεριλάβει το σύγχρονο προσφυγικό ρεύμα, αυτούς τους παρίες που έχασαν τα πάντα λόγω του πολέμου, αυτούς τους κατατρεγμένους που ξεβράστηκαν στη χώρα μας ως εξόριστοι, δεχόμενοι όμως άκρα φιλοξενία. Και φυσικά στις φλόγες δεν παραδίδεται μόνο ο κήπος αλλά ολόκληρο το οίκημα, παίρνοντας μαζί του αθώες ψυχές, πρόσφυγες, μετανάστες, ανέστιους, άνεργους, επαίτες, άστεγους, οι οποίοι είχαν βρει καταφύγιο στο συγκεκριμένο σπίτι, έτσι που η λέξη «σύντροφος» να παίρνει την πραγματική του διάσταση, μακριά απ’ την πολιτικάντικη έκφρασή της που φυσικά και δεν σημαίνει τίποτα περισσότερο από μικροκομματική ρητορική.

Ο Νόλλας, φτιάχνοντας μια μικρή ομάδα ανθρώπων που ασχολείται με το θέατρο, συνεπικουρούμενη από ξένους που ζουν σχεδόν αβίαστα σε συνθήκες οριακής φτώχειας, ουσιαστικά θέτει τις βάσεις ενός ανθρώπινου κοινοβίου, όπου όλοι είναι ίσοι μεταξύ τους, θρέφονται το ίδιο, έχουν τις αυτές υποχρεώσεις και δικαιώματα κ.ο.κ., έτσι ώστε καταφέρνει να περάσει το φιλοσοφικό του στίγμα για τη σύγχρονη καθημερινή ζωή στις μεγαλουπόλεις όπου έχουν βρει νέα πατρίδα κάθε λογής και φυλής τρομαγμένοι άνθρωποι και επιπλέον να μιλήσει με κοινωνιολογικούς όρους για τα πιο απλά προβλήματα που προκύπτουν απ’ την έλευση των συγκεκριμένων προσφύγων, όπως είναι αυτά τα πλέον χρειώδη: σίτιση, στέγη, ανεύρεση εργασίας, παροχή ασύλου, προώθηση σύμφωνα με την επιθυμία του καθενός σε χώρες της βόρειας Ευρώπης – όπου ίσως βρίσκονται δικοί τους συγγενείς ή φίλοι. Άρα, όσο σύντομο και αν φαίνεται το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο εκτυλίχθηκε το φαινόμενο –συνεπώς θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως οι συγγραφείς που ασχολούνται μαζί του ίσως βιάζονται–, η ουσία είναι πως όλοι μας έχουμε την αίσθηση πως προϋπήρχε από πάντα, πως το κουβαλούσαμε στους ώμους μας για δεκαετίες, πως σχεδόν γνωρίζαμε τους Σύρους, τους Αφγανούς και τους Πακιστανούς ανέκαθεν, πως πάντα μας συνέδεε αυτή η φιλία που διολίσθησε μέσα στην κρίση, τέλος πως, αφού ο Νόλλας που έζησε για πολλά χρόνια στην Ευρώπη σπουδάζοντας και εργαζόμενος για την επιβίωση, τους βγάζει στο προαύλιο –ιδίως μετά το αισιόδοξο φινάλε–, μπορούμε άνετα να συμπεράνουμε πως ούτε νωρίς είναι, ούτε υπάρχουν κάποια ταμπού για τη λογοτεχνία προκειμένου σε μια σύζευξη πραγματικότητας και φαντασίας να ευαισθητοποιηθούμε περισσότερο πάνω σε ένα γεγονός για το οποίο οι άκαμπτοι και οι απόλυτοι είναι άκρως επικίνδυνοι.

Για μια ακόμη φορά, μυθιστόρημα του Δημήτρη Νόλλα δεν ξεπερνά τις 150 σελίδες. [...] και πάλι δεν προδίδει τον εαυτό τους ως δημιουργό, ο οποίος είθισται να γράφει αφαιρώντας και όχι προσθέτοντας, μιλώντας για απώλειες και όχι για νίκες. Και είναι πράγματι αξιοθαύμαστο το γεγονός πως ο συγκεκριμένος λογοτέχνης καταφέρνει να συμπυκνώνει τα θέματά του και όχι τα μηνύματά του.

Κατά τα άλλα το βιβλίο εμπεριέχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά στοιχεία με τα οποία ο μεγάλος μας συγγραφέας Δημήτρης Νόλλας σχεδιάζει και μας τροφοδοτεί πάνω από σαράντα χρόνια τώρα, δηλαδή: ελάχιστοι διάλογοι και μόνον όταν αυτό είναι αναγκαίο, άπλετη παράθεση και εξωτερικών γνωρισμάτων αλλά και εσωτερικών παραμέτρων –κάτι που ξέρει να φανερώνει πολύ καλά, καθώς ως πεζογράφος μπορεί να αναλύει ήρωες αλλά και αναγνώστες–, πεζή αφήγηση όχι όμως στα πλαίσια φτωχού προϊόντος, το αντίθετο, με συναρπαστική εξέλιξη, χωρισμός του έργου σε ενότητες –δίκην μικρών διηγημάτων, δίκην σπονδυλωτού μυθιστορήματος–, ατμόσφαιρα δραματική που δεν δίνει δυνατότητα για την παραμικρή –πλην του τέλους– αισιόδοξη θέαση, ύφος που συνάδει με την κατάσταση του δημιουργού όταν έγραφε το πόνημα, άρα χωρίς προοπτική, χωρίς χαρμολύπη, άρα θυμωμένο και εξοργισμένο, άρα, όπως συνηθίζουμε να λέμε, χωρίς προσανατολισμό –και όλα αυτά για την τύχη και το μέλλον ανέστιων στη συγκεκριμένη στιγμή, στον σύγχρονο τόπο– και, τέλος, γλωσσική εκφορά κυριολεκτικώς κοσμημένη σαν εργόχειρο, μέχρι του σημείου και παρά του μινιμαλιστικού του θέματος, ολόκληρης ζωγραφικής –ας μου επιτραπεί– συνθήκης.

Πιάνομαι από τη λέξη μινιμαλιστικό για να αναφέρω πως για μια ακόμη φορά, μυθιστόρημα του Δημήτρη Νόλλα δεν ξεπερνά τις 150 σελίδες. Για να πω επίσης πως και πάλι δεν προδίδει τον εαυτό τους ως δημιουργό, ο οποίος είθισται να γράφει αφαιρώντας και όχι προσθέτοντας, μιλώντας για απώλειες και όχι για νίκες. Και είναι πράγματι αξιοθαύμαστο το γεγονός πως ο συγκεκριμένος λογοτέχνης καταφέρνει να συμπυκνώνει τα θέματά του και όχι τα μηνύματά του. Μην φανταστεί κανείς –και αυτό που θα πω ασφαλώς και δεν έχει μεγάλη σημασία, μια που ο Νόλλας, ολικώς ή μερικώς, έχει βέβαια αναγνωσθεί και κριτικαριστεί, άρα αποτελεί πλεονασμό– πως όταν γράφει βιάζεται να τελειώσει, αγχώνεται ή παρακάμπτει στοιχεία που για άλλους ομοτέχνους του είναι σημαντικά. Το αντίθετο, εργάζεται με τη λογική των ποιητών, καθώς μια φράση μπορεί να είναι άξια παραγράφου, σελίδας ή σελίδων, ένα γεγονός το ίδιο, ένα επεισόδιο να δομείται με όσο χρόνο ο ίδιος του δίνει, μια παραστατική περιπλοκή διαρκεί όσο ο ήρωας αντέχει. Γενικώς ο Νόλλας ως δημιουργός έχει πετύχει μια εκκωφαντική συμπύκνωση, που δεν έχει σχέση με προχειρότητες ή έλλειψη υφολογικού ταλέντου, αλλά με καλά δουλεμένη πεζογραφική εκφορά, προτάσσοντας λέξεις οι οποίες αν διαφύγουν της προσοχής μας να χάνεται το νόημα, να χάνεται η συνέχεια, να υπάρχει ένα κενό στην ανάγνωση, το οποίο και είναι δύσκολο, όσο και αν το προσπαθήσουμε παρακάτω, να αναπληρωθεί.

Τελειώνοντας το τελευταίο βιβλίο της τριλογίας «Δύσκολοι καιροί», έχουμε μπροστά μας μια τοιχογραφία της σύγχρονης Ελλάδος και όχι μόνο, την οποία η Ιστορία κατέγραψε και καταγράφει, την οποία οι λογοτέχνες συνεχίζουν να ψηλαφούν με μεγάλη έμπνευση. Όσοι ακολούθησαν το παρόν κείμενο και αντελήφθησαν περίπου το τι ο Νόλλας θέλει να πει, το πώς γράφει στα μέσα της έβδομης δεκαετίας της ζωής του, καλό είναι να ανατρέξουν πρώτα στα δύο βιβλία που προηγήθηκαν και στη συνέχεια να διαβάσουν το Ο κήπος στις φλόγες για να έχουν συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη άποψη. Γιατί μπορεί ο Νόλλας να μην κάνει τα τεράστια εμπορικά τιράζ με τα έργα του, αγαπήθηκε και αγαπιέται όμως όσο λίγοι συγγραφείς, κερδίζοντας τη σχεδόν συνολική έγκριτη θέση και ανάμεσα στους συναδέλφους του αλλά και του αναγνωστικού κοινού.

 

Ο κήπος στις φλόγες
Δημήτρης Νόλλας
Ίκαρος
160 σελ.
ISBN 978-960-572-157-2
Τιμή: €13,50
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Γιώργος Δουατζής: «Η μοιραία μετάφραση»

Η μοιραία μετάφραση, όπως είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου του Γιώργου Δουατζή, είναι μια νουβέλα μικρής μάλλον έκτασης, που πλέκεται γύρω από τη ζωή και την ψυχοσύνθεση ενός ιδιαίτερα ενδιαφέροντα χαρακτήρα. Το...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Ιωάννα Παπασιδέρη: «Η Αλεξάνδρεια δεν είναι πια εκεί»

Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο που εκδίδει η Ιωάννα Παπασιδέρη, κατόπιν ώριμης σκέψης και απόλυτα συνειδητής απόφασης να εμφανιστεί στα ελληνικά γράμματα σε ώριμη ηλικία και ενώ διαθέτει σημαντική...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Μιχάλης Σπέγγος: «Τρωική ραψωδία»

Όταν ένας συγγραφέας καταφέρνει να σε κάνει να νιώθεις αγωνία για μια ιστορία που γνωρίζεις το τέλος της, όταν δεν μπορείς να αφήσεις το βιβλίο μέχρι να διαβάσεις για το πώς εξελίχτηκε μια μονομαχία που ξέρεις την...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.