Θανάσης Βαλτινός: «Ανάπλους»
Το βιβλίο του Θανάση Βαλτινού Ανάπλους (ανάπλους = πλους αντίθετα από το ρεύμα) χαρακτηρίζεται από τον συγγραφέα του λογοτεχνική αδεία ως μυθιστόρημα και αποτελείται αποκλειστικά από μια απομαγνητοφωνημένη συνέντευξη, που υποτίθεται πως έδωσε ο ίδιος στο σπίτι του το 2009 σε μια φοιτήτρια, την Κρίστα Στρατήγη, η οποία εκπονούσε μια διατριβή. Αυτό διαβάζουμε στον υποτυπώδη πρόλογο. Στην ουσία πρόκειται για μια αυτοβιογραφία.
Μέσα από τη συνέντευξη, ο Βαλτινός αποκαλύπτει πτυχές του εαυτού του και μιλάει για την περιπέτεια της ζωής του αρχίζοντας από τα παιδικά του χρόνια και φθάνοντας έως το 1966. Αυτό προφανέστατα σημαίνει πως θα επανέλθει για τη συνέχεια, αφηγούμενος τα γεγονότα που έζησε ύστερα από εκείνη την εποχή. Ο Βαλτινός γεννήθηκε στο Καστρί Κυνουρίας το 1932. Μεγάλωσε στην Αρκαδία, στις πλαγιές του Πάρνωνα, με δύο αδελφούς και μια αδελφή. Ο πατέρας του έλειπε συνήθως στην Κορινθία, όπου έχτιζε. Η μητέρα του έπαιζε το ρόλο του τοποτηρητή. Ο πρώτος χρόνος της Κατοχής, το 1941-1942, ήταν σκληρός, ήταν χειμώνας μεγάλης πείνας. Άλλαξε πολλά σχολεία και χαρακτηρίζει τον εαυτό του μοναχικό με μια δυστυχία, σταθερή πηγή δυστυχίας. Επισημαίνει το πρώιμο ξύπνημα της λαγνείας του, αποκαλώντας τον εαυτό του «θηλυμανή προέφηβο». Τότε δεν είχε φανταστεί τον εαυτό του συγγραφέα. Αρχικά διάβαζε την εγκυκλοπαίδεια του Ελευθερουδάκη που υπήρχε στο σπίτι του. Η αναγνωστική του αδηφαγία εκδηλώθηκε αργότερα στο Γύθειο με τρόπο νοσηρό. Βρισκόταν στο σπίτι του θείου του, φαρμακοποιού το επάγγελμα, διαβάζοντας με μανία επιστημονικά συγγράμματα. Τη λογοτεχνία την ανακάλυψε μετά, όταν τυχαία αγόρασε τον Ζορμπά του Καζαντζάκη και κάποιος του χάρισε την Eroica του Κοσμά Πολίτη. Ο Βαλτινός θεωρεί πως ο συγγραφέας γεννιέται, αλλά αυτό ο ίδιος δεν το ξέρει και επομένως πρέπει να γίνει. Στο βιβλίο, εκτός από τις παιδικές μνήμες που συνδέονται με το σεξουαλικό ζήτημα και τις σωματικές του σχέσεις με γυναίκες των περιοχών όπου έζησε, υπάρχουν οι αναμνήσεις του από την Κατοχή και τον Εμφύλιο, επεισόδια με ταγματασφαλίτες και χίτες, με ελασίτες και αντάρτες. Αναφορικά με τις αιματηρές εμφύλιες διαμάχες μεταξύ αριστερών και δεξιών, δηλαδή μεταξύ πατριωτών και εθνικοφρόνων, πιο συγκεκριμένα μεταξύ εκείνων που ήθελαν να απαλλαγεί η χώρα από τους Γερμανούς κατακτητές και τους άλλους που συνεργάζονταν μαζί τους ή τους ανέχονταν, ο Βαλτινός παίρνει προσεκτικά θέση υπέρ των δεύτερων, μιλώντας για «τρίτο γύρο» – όρος που επινοήθηκε από τη Δεξιά για να χαρακτηρίσει τη δράση του ΚΚΕ κατά την Κατοχή, την Απελευθέρωση και τον Εμφύλιο.
Οπωσδήποτε, το νέο βιβλίο του Βαλτινού, ενός εκ των σημαντικότερων σύγχρονων Ελλήνων πεζογράφων, αξίζει να διαβαστεί για πολλούς λόγους, για την εποχή που περιγράφει, για τα βιώματα του νεαρού Θανάση, μα κυρίως για τη λιτότητα του ύφους του, σήμα κατατεθέν του συγγραφέα.
Ανάπλους
Θανάσης Βαλτινός
Βιβλιοπωλείον της Εστίας
159 σελ.
Τιμή € 12,00
