Μανίνα Ζουμπουλάκη: «Αόρατα κορίτσια»
Η Μανίνα Ζουμπουλάκη (1960) είναι μια από τις πιο τολμηρές Ελληνίδες συγγραφείς πάνω στο θέμα των ερωτικών σχέσεων. Τα μυθιστορήματά της βρίθουν από ερωτικές σκηνές, ενώ ενίοτε η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι σκληρή. Ωστόσο, στο πρόσφατο έργο της, το Αόρατα κορίτσια, αλλάζει θεματική και ασχολείται με ένα διαχρονικό ζήτημα που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ επίκαιρο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη: εκείνο του ξεριζωμού ανθρώπων από τα σπίτια τους και της προσφυγιάς.
Οι ξεριζωμένοι της Ιστορίας, μας λέει η Ζουμπουλάκη, διατρέχουν τον κόσμο, πάντα ζώντας από την καλοσύνη των ξένων, οι οποίοι τους σώζουν σαν από μηχανής θεοί.
Όπως φαίνεται και στον τίτλο, η Ζουμπουλάκη αφηγείται τις ιστορίες κοριτσιών, συγκεκριμένα γυναικών από τρεις γενιές, γυναικών που κρύβονται πίσω από αντρικές ταυτότητες. Η πρώτη ιστορία αφορά τον Μάριο, που τον πιάσανε οι Τούρκοι στην αγορά της Καισάρειας. Πρόκειται να τον στείλουν στα Τάγματα Εργασίας μαζί με χιλιάδες άλλους Έλληνες. Είναι, λέει, γιος του μεγάλου ηθοποιού Μιχαήλ ή Μαχάλ Καζαντζόγλου, ο οποίος έχει εξαφανιστεί. Εκεί, στο ανθρώπινο κοπάδι που οδηγείται άγνωστο πού, ο Μάριος γνωρίζει τον Αντώνη και γίνονται φίλοι. Και ξαφνικά, ο Μάριος πέφτει σ’ ένα ποτάμι και δραπετεύει. Τον σώζει η Αννίς, η οποία συνοδεύει ένα μικρό παιδί, τον Πέτρο. Έτσι οι τρεις τους αποτελούν μια οικογένεια και ύστερα από περιπέτειες κατορθώνουν να φτάσουν στη Θεσσαλονίκη, όπου ο Μάριος αναγκάζεται να αποκαλύψει πως είναι κορίτσι και λέγεται Σμαρώ.
Σύντομα, ανταμώνουν με τον Αντώνη, τον μόνο που έχει σωθεί από τα Τάγματα Εργασίας. Η Σμαρώ μένει στο σπίτι μιας Εβραίας, της Ρόσι, κάνει νούμερα σε διάφορα κέντρα ως Μάριος, αλλά κάποτε αναγκάζεται να αποκαλύψει την πραγματική της φύση. Ο καιρός περνάει, ερχόμαστε στη δεκαετία του ’40, όταν η Θεσσαλονίκη βρίσκεται υπό γερμανική κατοχή. Αρχίζει ο διωγμός των Εβραίων κι η Ρόσι συλλαμβάνεται. Αφήνει πίσω της ένα κορίτσι, την Ελπίδα, το οποίο φροντίζουν οι άλλοι. Φτάνει η απελευθέρωση, η Σμαρώ είναι πάντα ηθοποιός, μετακομίζει στη Χίο, μετά έρχεται η χούντα και περνάει από διώξεις λόγω πολιτικών φρονημάτων. Το δεύτερο μέρος του μυθιστορήματος είναι αφιερωμένο στην Ελπίδα, η οποία αποκτά ένα παιδί με τον Αντρέα, τη Ζωή, την οποία αναλαμβάνει η Σμαρώ και ο Πέτρος. Τώρα ζουν στην Καβάλα. Αργότερα, η Ζωή κατεβαίνει στην Αθήνα, «τραβάει ταινίες» με μια κάμερα και παρακολουθούμε τη δική της ζωή που είναι επίσης ενδιαφέρουσα, όπως των άλλων κοριτσιών.
Αφηγούμενη την ιστορία της Ζωής, η Μανίνα Ζουμπουλάκη επανέρχεται στα γνωστά της μοτίβα, τα τολμηρά αλλά, σε κάθε περίπτωση, περιγράφει μια Αθήνα γεμάτη προβλήματα, μια Αθήνα όπου πέφτουν βόμβες, μια Αθήνα όπου φτάνουν πρόσφυγες από την Ασία και την Αφρική.
Είναι φανερό πως τα Αόρατα κορίτσια, ενώ έχουν ως ηρωίδες γυναίκες που αγωνίζονται να επιβιώσουν κάτω από δύσκολες συνθήκες, κι επιζούν χάρη σε συμπτώσεις και σε μικρά θαύματα, απέχουν από το να είναι ένα μυθιστόρημα για γυναίκες. Η κεντρική ιδέα της συγγραφέως επικεντρώνεται στους πρόσφυγες όλων των εποχών. Οι ξεριζωμένοι της Ιστορίας, μας λέει η Ζουμπουλάκη, διατρέχουν τον κόσμο, πότε με τους γονείς τους, πότε χωρίς αυτούς, πάντα ζώντας από την καλοσύνη των ξένων, οι οποίοι τους σώζουν σαν από μηχανής θεοί. Κι όπως λέει στο τέλος του βιβλίου της, έχει ακούσει τις αληθινές ιστορίες επιβίωσης των Ποντίων και των Καραμανλήδων από την Καππαδοκία, την Κωνσταντινούπολη και την Αδριανούπολη, κι έχει μελετήσει σχετικά βιβλία.
Το μυθιστόρημα αναμφισβήτητα αξίζει την προσοχή των αναγνωστών: τελικά, πρόσφυγες λίγο πολύ είμαστε όλοι μας.
Αόρατα κορίτσια
Μανίνα Ζουμπουλάκη
Παπαδόπουλος
350 σελ.
ISBN 978-960-569-023-6
Τιμή: €14,99
