Πέτρος Κουτσιαμπασάκος: «Δρόμοι»
Η, μετά θάνατον, έκδοση των τελευταίων διηγημάτων του αδικοχαμένου συγγραφέα Πέτρου Κουτσιαμπασάκου αποτελεί μια ακόμη έκπληξη, που μας επιφυλάσσεται καλά κρυμμένη σε μεσαίας έκτασης λογοτεχνικές προθέσεις. Πράγματι, ο Κουτσιαμπασάκος δουλεύει με γνώμονα εντυπωσιακό, καθώς παραλαμβάνει το υλικό και το εξελίσσει με όση μαεστρία διαθέτει, αφενός σε καθαρά συναισθηματική ροπή αλλά και τροπή, αφετέρου κατευθείαν σε ψυχολογικές παραμέτρους, όπου η αντίδραση κυριολεκτικώς εξανεμίζεται. Δεχόμαστε, λοιπόν, ως αναγνώστες –όχι με βάρος τέτοιο που δεν θα μπορέσουμε να αντέξουμε– ένα φορτίο, το οποίο μας εναποτίθεται, προκειμένου να ερμηνεύσουμε τις προσδοκίες του συγγραφέα, γιατί γράφει όπως γράφει, γιατί απογυμνώνει τα ανθρώπινα ένστικτα, γιατί δεν επιθυμεί να μας συμβουλέψει αλλά μέσα του έχει το στοιχείο της ευαισθητοποίησης, γιατί τέλος πάντων γίνεται ρητορικός και ρεαλιστής, ενώ παράλληλα μας ωθεί σε μια μέγιστης σημασίας πεζογραφική εκτροπή. Μια εκτροπή, που συνάδει εξομολογητικά, που ανατρέπει συνιστώσες ψυχολογικές, που δρομολογεί το πρωτόγνωρο, που επιτείνει το αισθησιακό, που επιτρέπει φανταστική προσέγγιση των κειμένων, που τέλος ψυχανεμίζεται την ολοκλήρωση ενός κύκλου (ζωής, θα έλεγε κανείς).
Η τεχνική παράθεση, τέλος, κινούμενη μέσα και από αφηγηματικό λόγο αλλά και από ευφάνταστους διαλόγους, πραγματώνει ένα καταπληκτικό αποτέλεσμα, συνέπεια χαρακτηριστικών και ευφυών κινηματογραφικών σκηνών, συνέπεια αληθινών παραμέτρων, που όσο λογοτεχνικό ψεύδος και αν διαθέτουν, η ουσία είναι πως όχι μόνο γίνονται αποδεκτές και άκρως ρεαλιστικές, αλλά ταυτόχρονα συμπαθητικές για όσο χρόνο θα βρίσκονται στη μνήμη μας, η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση κάθε άλλο παρά κοντή θα είναι.
Ο συγγραφέας Πέτρος Κουτσιαμπασάκος ήταν πραγματικά ένας μεγάλος μάστορας της γραφής. Η γλώσσα του άλλοτε ελαφρά εστέτ, άλλοτε γραφική και λαϊκή, στέκεται η βάση πάνω στην οποία εδράζονται όλες του οι εμπνεύσεις. Η ατμόσφαιρα των διηγημάτων, σχεδόν καθολική, άλλοτε μας καλύπτει και άλλοτε μας ταρακουνά, καθώς προχωράμε την ανάγνωση, συνήθως δεν θέλουμε να τελειώσει η αφήγηση, δεν θέλουμε αποκλειστικά να βγούμε από τον μύθο. Το ύφος προσομοιάζει ανάλογα την ιστορία, γίνεται από χαλαρό, απλό, συγκινησιακό, σε δραματικό, τραγικό και γκροτέσκο πολλές φορές. Οι ήρωες –πραγματικά εδώ σε αντίθεση με ό,τι άλλο μπορεί να διαβάζουμε χωρίς να μας δίνεται αυτή η εικόνα– γίνονται διαχειρίσιμοι, σε σημείο που να καθίσταται εμφανές πως τα πάθη τους, οι έρωτές τους, τα λάθη τους, οι πράξεις τους, οι σκέψεις τους, όχι μόνο να μας αφορούν αλλά πολύ περισσότερο να μας είναι οικείες, να είναι δοσμένες, να θεωρούνται αναπόσπαστα σημεία μιας ζήσης σε κόσμους χρωματισμένους με εικόνες, που ο πεζογράφος επινοεί. Η τεχνική παράθεση, τέλος, κινούμενη μέσα και από αφηγηματικό λόγο αλλά και από ευφάνταστους διαλόγους, πραγματώνει ένα καταπληκτικό αποτέλεσμα, συνέπεια χαρακτηριστικών και ευφυών κινηματογραφικών σκηνών, συνέπεια αληθινών παραμέτρων, που όσο λογοτεχνικό ψεύδος και αν διαθέτουν, η ουσία είναι πως όχι μόνο γίνονται αποδεκτές και άκρως ρεαλιστικές, αλλά ταυτόχρονα συμπαθητικές για όσο χρόνο θα βρίσκονται στη μνήμη μας, η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση κάθε άλλο παρά κοντή θα είναι.
Η συλλογή διηγημάτων του αείμνηστου συγγραφέα Πέτρου Κουτσιαμπασάκου ουσιαστικά χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται τα πληρέστερα και εκτενέστερα, βρέθηκαν σε έναν γαλάζιο φάκελο, έτοιμα για δημοσίευση, κοιταγμένα σε όλες τους τις λεπτομέρειες. Το δεύτερο, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται διαδικτυακά παιχνιδίσματα με άλλους φίλους του συναδέλφους, ελαφρά πιο αδύναμα και μικρά σε έκταση, έχουν χαρακτηριστικά ποιητικής κατάθεσης, είναι πιο προσωπικά, πιο συναισθηματικά, πιο έξω από τη ρεαλιστική του σκέψη. Και τα πρώτα και τα τελευταία, πάντως, χαρακτηρίζονται απ’ την περιγραφική ή ευσύνοπτη εικόνα τους, έτσι ώστε χωρίς υπερβολή να μετράνε ως λογοτεχνικά συμβάντα άκρως υγιή, να υιοθετούν έναν τρόπο συμπεριφοράς που συναντάται στην ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία, όσο και στην ατομική, περί τέχνης, ευθύνη.
Όλα τα διηγήματα του τόμου μού άρεσαν ιδιαίτερα, θέλω όμως να σταθώ στο καλύτερο, το «Ψ συν Χ», λέγοντας δυο λόγια χωρίς να χάσει τη μαγεία του: δυο άνθρωποι, λοιπόν, γνωρίζονται, ερωτεύονται και αποφασίζουν να ζήσουν μαζί. Ο άνδρας είναι χωρισμένος με δύο παιδιά. Δέκα χρόνια αργότερα, ο άνδρας προσβάλλεται από καρκίνο. Ενώ η Ψ είναι συνεχώς δίπλα του προστατεύοντάς τον, ο Χ θα το σκάσει από το νοσοκομείο, βρίσκοντας καταφύγιο στο σπίτι της οικογένειάς του, όπου και πεθαίνει. Η Ψ δεν ξέρει τι να υποθέσει, ούτε και εμείς που τη διαβάζουμε, καθώς ο υπαινιγμός είναι τόσο έντονος, που μόνο μέσα σε πολύ βαθιές ψυχολογικές εκδηλώσεις μπορεί να βρει την αιτία και την αφορμή αυτής της τόσο άδικης, προς το άτομό της, συμπεριφοράς.
Είναι θλιβερό ένας νεότατος άνθρωπος, στην πιο παραγωγική ηλικία, ταλαντούχος και σοβαρός, να χάνεται από εγκληματική ιατρική αβλεψία και να μένει μέσα μας μόνο με το έργο του που άφησε, δηλαδή δύο συλλογές με διηγήματα και ένα μυθιστόρημα. Ο Πέτρος Κουτσιαμπασάκος αγαπήθηκε, όσο ζούσε, πολύ –ο γράφων συμπεριλαμβάνεται στους φίλους του, έπειτα από μια κριτική, συνέπεια της οποίας ήταν μερικές χαρακτηριστικές συνομιλίες, τηλεφωνικά και διά ζώσης– γι’ αυτό και δεν θα ξεχαστεί εύκολα απ’ όσους στάθηκαν δίπλα του όλα αυτά τα χρόνια. Αλλά και για όσους τον γνώρισαν μέσα από τα γραπτά του, θα παραμείνει ζωντανός δίνοντας ώθηση στην καλή λογοτεχνία με μύθους και ιστορίες, που, μόνο όταν κανείς φύγει απ’ τη ζωή, αντιλαμβανόμαστε την αξία τους.
Δρόμοι
Πέτρος Κουτσιαμπασάκος
Πατάκης
194 σελ.
Τιμή € 9,80
