Άγης Πετάλας: «Η δύναμη του κυρίου Δ*»
Το πιο ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη πεζογραφία είναι το γεγονός ότι τόσο ο αφηγητής, όσο και ο κεντρικός ήρωας –που ταυτίζονται– είναι παρόντες σ' ολόκληρο το βιβλίο, έτσι που ίσως δικαιολογημένα μπορεί απ' τον χαρακτηρισμό «διηγήματα», να αντιμετωπιστεί ως σπονδυλωτό μυθιστόρημα. Πράγματι, ο νεότατος πεζογράφος Άγης Πετάλας, γεννηθείς μόλις το 1978, που αποτελεί τον δεύτερο Έλληνα λογοτέχνη μετά τον εκπληκτικό Δημοσθένη Παπαμάρκου με το Γκιακ που εκδίδεται από τις νεότευκτες Εκδόσεις Αντίποδες, σ' ολόκληρο το βιβλίο βρίσκεται σε μια προοδευτική, παιγνιώδη κατάσταση, με υποδόριο χιούμορ και υποψιασμένες θεματικές. Ο κύριος Δ* είναι αστός, επιχειρηματίας, επενδυτής, συντηρητικός, μπον βιβέρ, έτσι ώστε να βλέπει τα πράγματα από μια σκοπιά που δεν εμφανίζεται τόσο πολύ στη λογοτεχνία, μια που νέοι αλλά και παλιότεροι συγγραφείς προτιμούν τους αστέγους, τους κατατρεγμένους, τους μετανάστες, τους πρόσφυγες, τους νεόπτωχους, τους καταχρεωμένους σε τράπεζες και κράτος. Ο κύριος Δ* όλους αυτούς τους χρησιμοποιεί με το δικό του επιστημονικό και εργασιακό ταλέντο, το οποίο διαθέτει προς άντληση κέρδους, χρημάτων, θέσεων, υλικών αγαθών και πάντα έχοντας στην πίσω θέση του μυαλού του αυτό που ονομάζουμε οικονομικοκοινωνική ζωή.
Καθώς –και ο κριτικός– αφοπλίζεται από την εκπληκτική γλωσσική και εκφραστική συμπεριφορά των κειμένων, απ’ την ανάλαφρη ατμόσφαιρα που δημιουργείται, απ’ το χαρισματικό ύφος που τη διακρίνει, από τη διαλογική εργασία των μύθων, που χαρίζουν μειδίαμα και ευχαρίστηση –παρά το εωσφορικό του ήρωα– και αναγνωστική επιβράβευση.
Ο κύριος Δ*, ο οποίος καθ' όλη την ανάγνωση τυραννά το μυαλό μας από πού έλκει την καταγωγή του –μια αυθαίρετη ερμηνεία, έρχεται ίσως από τον επηρμένο δήμαρχο της Αθήνας στη Φανταστική περιπέτεια του Αλέξανδρου Κοτζιά– μπορεί πέρα από εστέτ, κομψός και κοσμικός να στέκεται το ίδιο καλά σε κολωνακιώτικα σαλόνια και σε καφενεία ή σουβλατζίδικα, να ερωτεύεται αλλά να μένει αλώβητος από τον έρωτα, τέλος να αξιοποιεί ανθρώπους που για όλους τους υπόλοιπους είναι απλώς ξοφλημένοι. Το πόσο καλά το κάνει είναι όχι μόνο εμφανές, όσο –το κυριότερο– επίκαιρο, αφού μέσα στην κρίση, όπου οι περισσότεροι καταθέτουν τα όπλα, εκείνος βρίσκει τις λύσεις με το ιδιαίτερο ένστικτο που διαθέτει, αλλά και με την πλήρη σημαντική εγκεφαλική του λειτουργία. Έτσι, θα παραμείνει στην Ιστορία της Λογοτεχνίας ως ένας πραγματικός ήρωας, που μπόρεσε –παρά το λογοτεχνικό ψεύδος που ευρύτατα συναντάμε– σε καιρούς δύσκολους να γίνει σύμβολο μιας νεοφιλελεύθερης οπτικής γωνίας και θέασης, όπου ο ατομικός προγραμματισμός, ο έξυπνος και ο δυναμικός, μπορεί να αξιοποιήσει οποιαδήποτε, ακόμη και παρανοϊκή ή σκέτα παρωχημένη, προσωπικότητα. Άρα, άλλο δεν έχουμε ως αναγνώστες απ' το να ευεργετηθούμε από τις επιτυχίες του, να μάθουμε τα κόλπα του, να γίνουμε συνεταίροι στις δουλειές του, να δράσουμε και εμείς, να δρομολογήσουμε οικονομικά επενδύοντας σε άλλες ανθρώπινες εκδοχές απ' αυτές που ξέρουμε, να παραδεχθούμε τέλος πως η κοινωνία έχει κι αυτούς κι εκείνους, έχει κι εμάς έχει και τους άλλους, έχει και φτωχούς αλλά και πλούσιους.
Σε άλλες εποχές, τόσο ο γράφων όσο και άλλοι πολλοί κριτικοί λογοτεχνίας –άνθρωποι δηλαδή σχεδόν μονολιθικοί, που βγάζουν τα εσώψυχά τους πάνω στα βιβλία που διαβάζουν– θα μιλούσαν για έναν αντιδραστικό ήρωα, έναν φασίστα, ο οποίος εκμεταλλεύεται τους απέλπιδες και φτωχούς, που πίνει το αίμα όσων έχουν ανάγκη, που ζει ως παράσιτο και ουσιαστικά έχει μεγάλη οικονομική άνεση, που δεν κωλώνει μπροστά σε τίποτα το ανθρώπινο και επιθυμητό, που είναι ένα κοινωνικό τέρας, που... που... Σήμερα όμως ασφαλώς και τέτοια πράγματα όχι μόνο δεν λέγονται, αλλά το αντίθετο, ούτε καν προκύπτουν. Καθώς –και ο κριτικός– αφοπλίζεται από την εκπληκτική γλωσσική και εκφραστική συμπεριφορά των κειμένων, απ' την ανάλαφρη ατμόσφαιρα που δημιουργείται, απ' το χαρισματικό ύφος που τη διακρίνει, από τη διαλογική εργασία των μύθων, που χαρίζουν μειδίαμα και ευχαρίστηση –παρά το εωσφορικό του ήρωα– και αναγνωστική επιβράβευση.
Ο Άγης Πετάλας με το βιβλίο Η δύναμη του κυρίου Δ* κάνει ουσιαστικά την πρώτη του εμφάνιση στην πεζογραφία. Και πιστοποιεί κάτι που συχνά έχω αναφέρει, πως οι γεννηθέντες γύρω στο 1980, πάνω-κάτω δηλαδή, είναι το μέλλον της λογοτεχνίας στη χώρα μας. Δεν είναι ανάγκη να ξαναμιλήσω για αυτούς τους συγγραφείς ή να γράψω ονόματα, άλλωστε τόσο εμείς ως αναγνώστες, όσο και οι ίδιοι αυτοί οι νέοι, γνωρίζονται καλά μεταξύ τους. Αναπτύσσοντας έναν υγιή και άδολο ανταγωνισμό, ο οποίος και θα φέρει ακόμη καλύτερα και σημαντικότερα έργα.
Η δύναμη του κυρίου Δ*
Άγης Πετάλας
Αντίποδες
144 σελ.
Τιμή € 9,20
