«Πικρούτσικα πικρούτσικα» σαν τις παιδικές μνήμες, σαν τα όνειρα που περιγελάνε τον χρόνο, πικρούτσικα αλλά και γλυκά, και τρυφερά συνάμα, είναι τα αφηγήματα που συνθέτουν αυτό το παζλ το φτιαγμένο από λέξεις, τραγούδια, κινηματογραφικές και λογοτεχνικές αναφορές. Γιατί περιέργως, σ' αυτό το πρώτο του βιβλίο, ο Θάνος Κάππας, αν και φιλόλογος (αλλά και γνωστός blogger) ο ίδιος, καταφέρνει χωρίς φιλολογικά τερτίπια ή φιλοσοφικό περίβλημα, μέσω μικρών, θραυσματικών αφηγήσεων, να θίξει με ελαφρότητα και χιούμορ τα μεγάλα ζητήματα της ζωής. Και λέω «περιέργως», γιατί συνήθως χρειάζεται κάποιος να διανύσει πολύ δρόμο για να φτάσει σε μια τέτοια λογοτεχνική λιτότητα, και να πετάξει πολλά βάρη για να συμπυκνώσει έτσι τα υπαρξιακά ερωτήματα, την απώλεια, τη ζωή που περνά...

Σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση και εκκινώντας από ένα όνειρο (της γιαγιάς στο τραπέζι, μπροστά σ' ένα πιάτο ραδίκια και σ' ένα ποτήρι κόκκινο κρασί), ο συγγραφέας αδειάζει αποσπασματικά (και με το λιτό γεύμα της ονειρικής γιαγιάς να λειτουργεί σαν άλλη «προυστική μαντλέν») το σακούλι των αναμνήσεων. Η παιδική παρέα μιας αθηναϊκής γειτονιάς και η μετεξέλιξή της στον χρόνο («η τάση για συσπείρωση γύρω από το οικείο παρελθόν, να ανακατεύεις συνεχώς την ίδια λάσπη με τα ίδια πρόσωπα, μοιάζει μ' ένα είδος παρηγορητικού εγκλεισμού που μας ενώνει»), τα καλοκαίρια στην επαρχιακή πόλη καταγωγής, οι γονείς που γερνάνε και πεθαίνουν, οι ανεκπλήρωτοι έρωτες, όλα περιδινούνται γύρω από τις δεκαετίες μιας Ελλάδας που αλλάζει – και τελικά, ποιοι είμαστε εμείς και ποια η σχέση μας με τις παραδόσεις, την Ιστορία, το μέλλον και το παρελθόν; Ο χρόνος, από τη δεκαετία του '60 που γεννήθηκε ο αφηγητής μέχρι και τη σημερινή Ελλάδα της κρίσης, η ζωή η οποία βιώνεται σαν ανάγνωση αλλά και σαν ερμηνεία, η κατασκευή των πολλαπλών ταυτοτήτων είναι μερικά από τα βασικά στοιχεία αυτής της περιπλάνησης.

Και το μεγάλο ερώτημα: πώς να πενθήσει κανείς σήμερα, πώς να γράψει και πώς να αγαπήσει, «έχοντας χάσει τις μικρές του βεβαιότητες», και κυρίως, έχοντας συνείδηση ότι παρήλθε πλέον η εποχή του Ταρκόφσκι, του Πεντζίκη και άλλων ανατρεπτικών δημιουργών, καθώς «αποχωρώντας εκείνοι, πήραν μαζί τους και την ουσιαστική αναζήτηση, το ιδιαίτερό τους βλέμμα – στα απόνερα της τέχνης τους και της σκέψης τους, τσαλαβουτάνε σήμερα εθνοκεντρισμοί και αφέλειες κάθε είδους». Αλλά με το ίδιο του το (εξαιρετικό) βιβλίο, και... πικρούτσικα πικρούτσικα, ο Θάνος Κάππας μάς δίνει την απάντηση: και σήμερα, όπως και πάντα, υπάρχουν άνθρωποι με ιδιαίτερο βλέμμα στα πράγματα και, χάρη στη σκέψη και την τέχνη τους, μπορούμε να αισιοδοξούμε και να ανασαίνουμε.

Πικρούτσικα πικρούτσικα
Θάνος Κάππας
Βιβλιοπωλείον της Εστίας
136 σελ.
Τιμή € 11,00

Twitter