Αγγέλα Καστρινάκη: «Και βέβαια αλλάζει!»
Η Αγγέλα Καστρινάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σήμερα είναι καθηγήτρια της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει δημοσιεύσει τέσσερις συλλογές διηγημάτων, ένα μυθιστόρημα, έναν τόμο με αυτοβιογραφικά δοκίμια και πολλές μελέτες για την ελληνική λογοτεχνία, που είναι καρποί πολύχρονης έρευνας. Στα νεανικά της χρόνια συμμετείχε στις οργανώσεις της ανανεωτικής Αριστεράς, ενώ πρόσφατα «τάχθηκε δημοσίως υπέρ της ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς», σύμφωνα με το βιογραφικό της στο αυτί του βιβλίου της Και βέβαια αλλάζει! Όλα αυτά είναι χρήσιμα στον αναγνώστη, προκειμένου να κατανοήσει το πνεύμα του συγκεκριμένου βιβλίου, που έχει τον διευκρινιστικό υπότιτλο «Αφήγημα για τη Μεταπολίτευση».
Το βιβλίο χωρίζεται σε κεφάλαια που αναφέρονται σε ιστορικές στιγμές του πρόσφατου παρελθόντος και ταυτόχρονα αποτελούν σταθμούς στη νεανική ζωή της Ειρήνης, της κεντρικής ηρωίδας: «1973: Το τέλος της δικτατορίας», «1974-1975: Η πρώτη χρονιά της Μεταπολίτευσης», «1975-1976! Το μαθητικό κίνημα», «1976-1977: Η χρονιά των αποφθεγμάτων», «Προεκλογικό καλοκαίρι», «1977-1978: Η χρονιά της ήττας», «1978-1979: Απόπειρα ανασυγκρότησης». Κεφάλαιο το κεφάλαιο, παρακολουθούμε την πορεία της Ειρήνης προς την πολιτική και παράλληλα την ερωτική ενηλικίωση. Αρχικά, βλέπουμε την αντίδρασή της στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, όπου πρέπει να έγιναν σοβαρά πράγματα, σκέφτεται, αλλά δεν μπορεί να πει τι είχε συμβεί ακριβώς: ήταν τότε μόνο 12 χρονών. Στη συνέχεια, η Ειρήνη μεγαλώνει, προβληματίζεται, γνωρίζει τη λογοτεχνία, συγκεκριμένα την ποίηση, το θέατρο και τη μουσική, νιώθει τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, παρακολουθεί τις φίλες της να «τα φτιάχνουν» με διάφορους νεαρούς.
Μια καθοριστική στιγμή είναι όταν βλέπει σε κάποιον κινηματογράφο την ταινία Ο θίασος του Αγγελόπουλου, όπου σε μια σκηνή βιασμού ένας «έντονος σφυγμός την είχε καθηλώσει». Αρχίζει να κρατάει ημερολόγιο καταγράφοντας τις σκέψεις της και διαπιστώνει πως της αρέσει η γραφή του Αντώνη Σαμαράκη. Γίνεται μέλος της ΔΗΜΑΚ, μαθητικής οργάνωσης του ΚΚΕ Εσωτερικού, και οι ορίζοντές της πλαταίνουν, αφού μυείται στις κομμουνιστικές ιδέες, ακούει αντάρτικα τραγούδια, φιλοτεχνεί σε χαρτόνια τη μορφή του Ρήγα Φεραίου. Λίγο μετά, έχει την πρώτη αθώα ερωτική επαφή με αγόρι, χάδια και φιλιά, μπλέξιμο γλώσσας με γλώσσα, αλλά δεν νιώθει ιδιαίτερη ευχαρίστηση.
Στην οργάνωση του Ρήγα Φεραίου εκτός από τον Μαρξ και τα μαρξιστικά βιβλία μαθαίνει τι εστί συντροφικότητα, και με δέος παρατηρεί τον Λεωνίδα Κύρκο, μια ηγετική φυσιογνωμία (αν και αντιφατική) της ανανεωτικής Αριστεράς, να παίζει τη φυσαρμόνικά του: αυτό τη συγκινεί, την ενθουσιάζει, την απογειώνει. Κι ύστερα έρχεται η ερωτική επαφή με έναν νεαρό από την ΚΝΕ, την άλλη κομμουνιστική οργάνωση, αντίπαλη κατά κάποιον τρόπο, και αναρωτιέται αν η σχέση τους θα κρατήσει μια ζωή.
Αυτό το υπέροχο από κάθε άποψη βιβλίο τελειώνει όταν η Ειρήνη κάνει φροντιστήριο για να δώσει εξετάσεις για το πανεπιστήμιο. Ήδη έχει αποσαφηνίσει τι θέλει, έχει βγάλει τα συμπεράσματά της για τον έρωτα και το σεξ, κι έχει αρχίσει να γράφει κείμενα για τα έντυπα του κομματικού της χώρου. Η ζωή συνεχίζεται...
Το Και βέβαια αλλάζει! είναι ένα μυθιστόρημα-αφήγημα γραμμένο σε τρίτο πρόσωπο, ώστε ο αναγνώστης να μην ταυτίσει την ηρωίδα Ειρήνη με τη συγγραφέα. Υπάρχουν όμως αρκετοί αφηγητές και αφηγήτριες. Η παρουσία τους χρησιμεύει στο να υπάρχει μια σφαιρικότητα για τα συμβάντα της εποχής που ενδιαφέρει τη συγγραφέα, αφού αντικειμενικά αυτό δεν μπορεί να το κάνει η Ειρήνη ως παντογνώστρια αφηγήτρια.
Ίσως το κλειδί του αφηγήματος και οι απαντήσεις για τις πιθανές ερωτήσεις-απορίες του αναγνώστη βρίσκονται στον επίλογο, όπου η Καστρινάκη λέει: «Η Ειρήνη είμαι και δεν είμαι εγώ». Εκεί αποκαλύπτει πως άλλοτε θυμάται γεγονότα κι άλλοτε τα κατασκευάζει, και πως έχει χρησιμοποιήσει ημερολόγια (δικά της και άλλων) κατά βούληση κι ενίοτε επίσης τα κατασκευάζει. Στόχος της είναι να δείξει το πώς έχουν επιδράσει οι ιδέες της ανανεωτικής Αριστεράς στην ίδια και στους φίλους-συντρόφους της εκείνης της εποχής, κι επίσης να τονίσει την αξία της δημοκρατίας και της συμμετοχής στους θεσμούς, μα κυρίως την «αναγκαιότητα των συμβιβασμών». Εξ ου και η φράση «τάχθηκε δημοσίως υπέρ της ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς». Οι αναφορές της στο σήμερα, στο κόμμα της ΔΗΜΑΡ του Φώτη Κουβέλη και του ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα προφανέστατα σημαίνουν πως η «Ειρήνη» εξακολουθεί να νοιάζεται και να προβληματίζεται για την Αριστερά, την Αριστερά της νιότης της που έχει μετεξελιχτεί σε κάτι άλλο και γι' αυτό πρέπει ν' αλλάξει.
Και βέβαια αλλάζει!
Αφήγημα για τη Μεταπολίτευση
Αγγέλα Καστρινάκη
Κίχλη
264 σελ.
Τιμή € 15,00
