fbpx
Νατάσα Ζαχαροπούλου: «Πρόσωπα στο νερό»

Νατάσα Ζαχαροπούλου: «Πρόσωπα στο νερό»

Έχετε, άραγε, ποτέ αναρωτηθεί πόσες φορές βυθιστήκατε στα άδυτα του εαυτού σας και κάνατε γνήσιες ενδοσκοπήσεις; Κάποιοι συνηθίζουν να αποφεύγουν τις ενδοσκοπήσεις, ακριβώς όπως ο διάολος αποφεύγει το λιβάνι. Άλλοι δεν αντέχουν καθόλου μπροστά σε μια ενδεχόμενη αποκάλυψη της αλήθειας γύρω από τον εαυτό τους και προτιμούν να εθελοτυφλούν και να αποσιωπούν το ζήτημα, ίσως και για πάντα. Άλλοι πάλι –εφόσον το αντέχει και η τσέπη τους– ζητούν τη βοήθεια του ειδικού ψυχολόγου ,ψυχιάτρου ή ψυχαναλυτή νομίζοντας ότι αυτός είναι ο πιο εύκολος και κομψός συνάμα τρόπος να μοιραστούν τη δυστυχία που θα επιφέρει η επαφή με την αλήθεια.

O ήρωας του μυθιστορήματος της Νατάσας Ζαχαροπούλου έρχεται σε επαφή με την προσωπική του αλήθεια, καθώς και με τα άδυτα του βαθύτερου εαυτού του, με έναν ιδιαίτερο και ανορθόδοξο τρόπο, μέσα από τη γνωριμία του αφενός με έναν λύκο και, αφετέρου, με έναν παράξενο άντρα απροσδιορίστου ηλικίας. Η αρχή έγινε με δύο όνειρα που στιγμάτισαν τη σκέψη και την ψυχολογία του λόγω της σφοδρότητάς τους. Το πρώτο όνειρο του έδωσε την αίσθηση ότι είχε ονειρευτεί τον θάνατό του και τον παρέλυσε ολόκληρο! Το δεύτερο όνειρο ήταν εξίσου, ίσως και περισσότερο, έντονο, τον έβαλε στη διαδικασία να προσπαθήσει να αποκωδικοποιήσει τι ακριβώς του είχε συμβεί. Και ένιωσε έναν ακαθόριστο και αλλόκοτο φόβο να τον τραντάζει ολόκληρο! Σκέφτηκε ότι έπρεπε επιτέλους να ασχοληθεί με ό,τι απέφευγε συστηματικά, με την ουσία της ύπαρξής του και με το νόημα της ζωής του, αλλά και γενικότερα της ζωής. Στα νιάτα του είχε υπάρξει ενεργό μέλος του φοιτητικού κινήματος και είχε έντονη πολιτική δράση, είχε μια πίστη και αγωνιζόταν γι' αυτή. Αλλά αυτή η εποχή είχε περάσει ανεπιστρεπτί. Έπειτα η ζωή του είχε αλλάξει προς το χειρότερο, από την άποψη ότι τίποτα και κανένας δεν μπορούσε να του καλύψει το αβάσταχτο κενό που σιγά σιγά είχε μέσα του δημιουργηθεί και τον βάραινε. Ούτε τα χρήματα, ούτε οι γυναίκες, ούτε η διασκέδαση, ούτε η καριέρα μπορούσαν να του χαρίσουν την αληθινή ευτυχία. Η ζωή του δεν είχε πια καμία ποιότητα και καμία μαγεία.

Η Νατάσα Ζαχαροπούλου αριστοτεχνικά σχεδόν στήνει έναν άρτιο κεντρικό χαρακτήρα, ο οποίος έχει μια διαχρονική υφή. Η σκέψη και η δράση του αφορά κάθε άνθρωπο του σήμερα και του χθες και του αύριο που έχει να παλέψει με όλα τα τέρατα που τον απειλούν. Είναι ο άνθρωπος που έρχεται αντιμέτωπος με την ίδια του την ύπαρξη, γιατί αυτό είναι πλέον θέμα επιβίωσής του. Ναι, η αυτογνωσία είναι ζήτημα επιβίωσης. Στην ουσία πάντα ήταν. Και πρώτοι είχαν θέσει το θέμα οι αρχαίοι μας πρόγονοι, όπως έβαλαν τη βάση και για καθετί αναφορικά με την τέχνη και την επιστήμη, άλλωστε. Θυμόμαστε λοιπόν το δελφικό ρητό, κατά το οποίο: «Αν ο Άνθρωπος γνωρίσει τον εαυτό του, θα γνωρίσει το Σύμπαν και τους Θεούς». Θυμόμαστε και τον Πλάτωνα, που είπε ότι η αληθινή γνώση στηρίζεται στην αυτογνωσία, αλλά και τον Αισχύλο, που συμβούλευε: «Γίγνωσκε σαυτόν» (Γνώριζε τον εαυτό σου). Είναι όμως εξαιρετικά δύσκολα να γνωρίσει κανείς αληθινά τον εαυτό του και έχει δίκαιο και ο Θαλής με τη σειρά του. Και είναι δύσκολο, επειδή απαιτείται απόλυτη και ολοκληρωτική ειλικρίνεια, ντομπροσύνη και ψυχικό σθένος! Εντέλει, είμαστε θνητοί. Πόση αλήθεια μπορούμε να αντέξουμε; Θνητός είναι και ο ήρωας της Ζαχαροπούλου, αλλά με γνώμονα τη λογική και επειδή του δόθηκαν τα κατάλληλα σήματα, τα οποία σοφά δεν αγνόησε, πήρε την απόφαση να προχωρήσει αναζητώντας το Φως. Γιατί η Αυτογνωσία συνεπάγεται διαύγεια, καθαρότητα, αλήθεια. Η Αυτογνωσία είναι Φως.

O ήρωας της Ζαχαροπούλου δοκιμάζεται. Μαζί του δοκιμάζεται και η Μάργκοτ, η κοπέλα του. Αλλά με άλλον τρόπο. Είναι και δυο τους χαμένοι. Είναι κι οι δυο τους παράξενοι. Είναι διαφορετικοί. Παλεύουν να ισορροπήσουν στη σχέση τους, αλλά αυτή θα μείνει ανολοκλήρωτη γιατί τον ήρωα Ντον τον καλεί επιτακτικά ο ίδιος του ο εαυτός να μάθει τα όριά του, μέχρι πού μπορεί να φτάσει. Είναι ένα κάλεσμα με στόχο το προσεκτικό κοίταγμα της ψυχής, καθώς και μια σκληρή αναμέτρηση με τις επίμονες επιθυμίες που έχουν την ικανότητα να αλλοτριώνουν τον άνθρωπο και να διαβρώνουν την ηθική του υπόσταση! Αποφασίζει να ανέβει στο βουνό και προετοιμάζεται με σταθερότητα, ακρίβεια και συστηματικότητα. Η Μάργκοτ νομίζει ότι θα τον χάσει για λίγο, αλλά τελικά θα τον χάσει για πάντα. Θα της κληροδοτήσει τις πολύτιμες σημειώσεις του, μα θα της στερήσει τη φυσική του παρουσία και θα την αφήσει να αναρωτιέται αν όντως τον γνώρισε.

Είναι γοητευτικός ο τρόπος με τον οποίον η Ζαχαροπούλου φέρνει αντιμέτωπο τον αναγνώστη με βαθύτερες αλήθειες, κεντρίζοντας τη σκέψη και την κρίση του. Πέρα από την ιστορία, την καθαρή πλοκή και τους καλοσχεδιασμένους χαρακτήρες, υπάρχει ένας φιλοσοφικός πυρήνας που σε προκαλεί να εμβαθύνεις στον τρόπο θέασης των πραγμάτων και που σε συνδέει με τις ανατολικές θρησκείες και φιλοσοφίες, εισάγοντάς σε σ' ένα κλίμα πνευματικότητας. Δεν είναι ανώδυνος ο τρόπος με τον οποίον ο αναγνώστης θα προσεγγίσει αυτό το κείμενο, πιστεύω. Διότι δεν πρόκειται για ένα εύκολο, εύπεπτο, ελαφρύ μυθιστόρημα σαν κι αυτά τα μυθιστορήματα φαστ φουντ που κυκλοφορούν για να προσφέρουν εύκολη απόλαυση και να κοιμίζουν τις συνειδήσεις. Το έργο αυτό είναι ένα αξιόλογο φιλοσοφικό παραμύθι, θα μπορούσαμε να πούμε, που χρειάζεται να παιδευτεί ο αναγνώστης για να το ξεκλειδώσει, ειδικά ο τελείως ανυποψίαστος. Εδώ περιγράφεται με ζωντάνια και παραστατικότητα η μύηση ενός ανθρώπου σε μια μεταφυσική εμπειρία προκειμένου να κερδίσει τη χαμένη του ζωή, να ανακτήσει τις πνευματικές του δυνάμεις, να ανασυγκροτηθεί εσωτερικά, να αναμετρηθεί με τη σιωπή, να αναγεννηθεί.

Η Μάργκοτ έχει πολλά θέματα να λύσει και με τους άλλους, αλλά κυρίως με τον εαυτό της. Το κακό παρελθόν της την κυνηγά, τα πάθη της, τα λάθη της, όλα συσσωρευμένα μέσα στο είναι της την κάνουν να ασφυκτιά, αλλά εκείνη δεν θα τύχει ακόμα καμίας αποκάλυψης. Ο Ντον διεύρυνε τον χώρο του, «ξεφορτώθηκε τον κόσμο που κουβάλαγε», ανταποκρινόμενος στα ελκυστικά καλέσματα του μυστηριακού και αλλόκοσμου γέρου, όμως η Μάργκοτ απέχει παρασάγγας από τέτοιου είδους διαδικασίες κάθαρσης. Η Μάργκοτ είναι ο αντιήρωας της ιστορίας, που όπως συνέβαινε και στην αρχαία τραγωδία, υπάρχει για να φωτίζει τη δράση του κεντρικού ήρωα – αυτή την αίσθηση μου αφήνει.

Εξαιρετικές είναι οι σελίδες του βιβλίου που φιλοξενούν τους φιλοσοφικούς διαλόγους ανάμεσα στον γέρο και τον Ντον. Διαλεκτική ουσίας αναφορικά με την κίνηση του νου και της ψυχής, τη στάση, τον θάνατο, την Αλήθεια, το Παρόν, τη σιωπή, το Φως. Διαβάζω:
«Είσαι μοιρασμένος ανάμεσα σ' ό,τι συμβαίνει γύρω σου και σ' εκείνα που την ίδια χρονική στιγμή τρέχουν μέσα σου, με αποτέλεσμα να μην είσαι ολόκληρος καμιά στιγμή. Χάνεις το μεγαλύτερο μέρος της πραγματικότητας, ασχέτως τι πιστεύεις. Παραμένεις και εξωτερικά στην άγνοια».

Αλλού γράφει:

«–Παρατήρησε τη ζωή σου...

–Τη ζωή μου ακριβώς παρατηρώ! Αν δεν είχα επιλέξει, ας πούμε, ν' ακολουθήσω τα ακατανόητα όνειρά μου, δεν θα 'μουν εδώ.

–Κοίτα πίσω από τη συγκεκριμένη επιλογή που αναφέρεις, θυμήσου όσα συνέβησαν κι απάντησε: Επέλεξες πράγματι με αφορμή "τ' ακατανόητα όνειρά" σου να 'ρθεις; Μήπως το "ακατανόητο" μέχρι σήμερα είναι ο εαυτός σου; Αν τον γνώριζες, δεν θα χρειαζόσουν κανενός είδους σύμβολο και συμβολισμό σαν παρακίνηση ή για καθοδήγηση. Η ζωή σου θα ήταν διαφανής και ξεκάθαρη. Τι σημαίνει για σένα "δεσμωτήριο"; Μήπως είσαι δεσμώτης της ανάγκης κάθε στιγμή, σε κάθε βήμα να διαλέγεις πού ανήκεις; Τι ονομάζεις "δρόμο"; Tην επιλογή τού να ανήκεις; Και πώς είναι δυνατόν να λες "ελεύθερη επιλογή" καθετί με το οποίο ταυτίζεσαι και εξαρτάσαι; Νομίζεις ότι η "χρυσή τομή", ή "μέση οδός", είναι η ισορροπία ανάμεσα σε δύο άκρα. Είναι, όμως; Δεν σου φαίνεται ότι μοιάζεις τότε με κάποιον που προσπαθεί συγχρόνως να καβαλήσει και να ισορροπήσει πάνω σε δύο άλογα;

–Για να είμαι ειλικρινής, αποφάνθηκε ο Ντον σκεπτικός, μου φαίνεται ότι δεν ξέρω...»

Στο βιβλίο παρακολουθούμε τη διαδρομή ενός ανθρώπου από την άγνοια προς τη γνώση. Ο γέρος, ο Λευκός, είναι μια αινιγματική μορφή, στην ουσία ο μεγάλος μύστης, ο οδηγός στον δρόμο για την ταπεινότητα, το Καλό, την Αγάπη, το Φως... στον δρόμο της Ένωσης με τον ήδη υπάρχοντα ρυθμό του κόσμου. O μέγας διδάσκαλος βάζει γερά θεμέλια. Τονίζει στον Ντον ότι πρέπει να διώξει εντελώς την Επιθυμία, ώστε να συμβεί η Υπέρτατη Ένωση, η Αγάπη... Διαβάζω:

«Ό,τι διαπνέεται από επιθυμία και επιδίωξη είναι ψευδαίσθηση. Κανενός είδους επιθυμία δεν είναι καθαγιασμένη. [...] Πώς θα γίνεις ταπεινός; Πώς θα γίνεις Αγάπη; Διατηρώντας την ψευδαίσθηση πως εσύ ο φωτεινός υπερτερείς του άλλου, του σκοτεινού; Στάσου λίγο. Μείνε ακίνητος. Συνδέσου. Δες. Μήπως το Φως είναι εδώ, μήπως το Καλό είναι πανταχού παρόν κι απλώς το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να Το παρατηρήσεις και να Του παραδοθείς;»

Και παρακάτω:

«Σταμάτα να επαιτείς. Δεν χρειάζεται, δεν υπάρχει λόγος να ζητάς, να προσπαθείς για τίποτα. Απλά ευχαρίστησε κι άσε την ευγνωμοσύνη να σε διαποτίσει. Τότε η Ύπαρξη ανοίγει τα μάτια, τ' αυτιά της σ' ό,τι πράγματι χρειάζεσαι. Άνοιξε την καρδιά σου και άσε το τραγούδι της να σε ταξιδέψει όπου. Η Ομορφιά και το Φως είναι πάντα εδώ. Έτσι όπως είναι. Η συμφωνία ή η διαφωνία σου δεν έχουν νόημα. Δεν τους είναι απαραίτητες. Ο θεός είναι εδώ. Μέσα σου και έξω σου, Είναι Εσύ. Δεν χρειάζεται να αλλάξεις τον θεό. Έχεις ήδη αναλωθεί μέχρι εξαντλήσεως, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Κάτσε να ξεκουραστείς, να συμμαζέψεις τα κομμάτια σου, σώπασε και τότε θα Τον δεις.»

Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου μαθαίνουμε ότι ο ήρωας της Ζαχαροπούλου βρίσκεται σε καλό δρόμο για την Ατομική του Μεταμόρφωση. Αλλά καμιά φορά χάνει τη σύνδεση με το Παρόν, με την Ουδετερότητα, επειδή ξεπεταγόταν η παλιά ελαττωματική του προσωπικότητα, ο παλιός κακός και εγωιστής εαυτός που προσπαθεί ξανά να επιβάλλει τις θελήσεις του.

Συνομιλώντας πάλι, έπειτα από πολύ καιρό, με τη Μάργκοτ, o Nτον τής απαντά με ειλικρίνεια στην πρότασή της για τη συνέχιση της σχέσης τους. Εκείνος έχει περάσει πια σε άλλο επίπεδο, σε άλλο στάδιο. Της τονίζει ότι δεν μπορεί να της δώσει καμία απάντηση και ούτε ξέρει αν θα μπορεί ποτέ. Της ζητά να μη δεσμεύεται από αυτόν, αλλά να οσφραίνεται τη ζωή και να τη ζει. Διότι η ζωή είναι το πιο μεγάλο δώρο που έχει λάβει ο άνθρωπος.

Από τον Ντον περάσαμε στο «Ν» που δεν βασανίζεται από μνήμες, αλλά είναι βυθισμένο στο παρόν, στο Τώρα. Το «Ν» που προχωράει ακούγοντας τη σιωπή, συνοδευόμενο όμως πάντα από έναν «ψίθυρο, δροσερό αγέρι μέσα του: η Καρδιά είναι θεός».

Πρόσωπα στο νερό
Νατάσα Ζαχαροπούλου
Οσελότος
318 σελ.
Τιμή € 12,50


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Ελένη Καραγιάννη: «Το κόκκινο τάπερ»

Όταν έφτασε στα χέρια μου αυτή η πρώτη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Καραγιάννη ήμουν βέβαιη, διαβάζοντας τον τίτλο, ότι θα ήταν γεμάτη αγάπη όπως ένα μαμαδίστικο «κόκκινο τάπερ» και δεν γελάστηκα....

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Γιώργος Αγγελίδης: «Σκοτεινή κληρονομιά»

Η Σκοτεινή κληρονομιά του Γιώργου Αγγελίδη αποτελεί μια ενδιαφέρουσα αφήγηση, που συνδυάζει με δεξιοτεχνία τη φαντασία και το κοινωνικό δράμα. Ο συγγραφέας, μετά την «Τριλογία του φεγγαριού», αποφασίζει να...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Χρυσοξένη Προκοπάκη: «Αβαρής»

Το τελευταίο πεζογραφικό βιβλίο της Χρυσοξένης Προκοπάκη έρχεται για να διευρύνει τα όρια του αφηγηματικού λόγου και τον κάνει να εναγκαλισθεί μεθόδους και τεχνικές του θεάτρου και, συγκεκριμένα,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.