Το παράδοξο στο βιβλίο που κρατάμε στα χέρια μας είναι ότι ενώ συμβαίνει ένα τραγικό δυστύχημα, όπου ένας άνθρωπος χάνει τη ζωή του, στην ουσία το θέμα αντιμετωπίζεται με πολύ ανάλαφρο τρόπο, χιούμορ, σατιρική διάθεση και καυστική κοινωνική κριτική, σε σημείο μάλιστα «παρεξήγησης». Όχι ότι δε σοβαρεύει όταν οι απαιτήσεις είναι τέτοιες, όχι ότι δεν έχει δραματικό χαρακτήρα όταν πρέπει, σίγουρα όμως το βιβλίο παρουσιάζει αυτή την παρασπονδία, έτσι που να χαρακτηρίζεται ένα χαλαρό και διασκεδαστικό πόνημα με το οποίο περνάμε καλά. Γιατί πράγματι ο συγγραφέας Νίκος Παναγιωτόπουλος, γνωστός από το αριστούργημά του Αγιογραφία, δε θέλει να φορτώσει ακόμα περισσότερο τις καταστάσεις σε καιρό κρίσης, όπου η κατάθλιψη βασιλεύει, και έτσι διαλέγει ρυθμούς ψυχαγωγικούς, με έξι πρωταγωνιστές και μερικούς δευτερεύοντες, παιδιά της μεταπολίτευσης και σήμερα πενηντάρηδες, διαφόρων στάσεων και απόψεων, χωρίς όμως την παραμικρή πολιτική στράτευση. Όλοι, πλην της Σοφίας, είναι επιτυχημένοι, με σπουδές και διδακτορικά, ανεξάρτητοι και ερωτικά απελευθερωμένοι, παράγοντες στην τοπική κοινωνία του Καινούργιου και του Μύλου, και, τέλος, φορείς των ιδεών του ’70, συγκλίνοντας περισσότερο στο λάιφσταϊλ παρά σε άλλη κοινωνική ένταξη.

Ο Παναγιωτόπουλος και σ’ αυτό το πολύ πετυχημένο μυθιστόρημα εργάζεται με τη μέθοδο των μικρών κεφαλαίων, όπου όμως ο χρόνος, εντελώς κατακερματισμένος, απαιτεί το τρίτο μέρος για να μπουν τα πράγματα σε μια σειρά. Από το 1979 στο 2009 και τούμπαλιν γινόμαστε μάρτυρες ενός θλιβερού επεισοδίου, που όντως έχει επιπτώσεις στους φίλους τουρίστες στο νησί. Τόσο τα βιογραφικά των ηρώων όσο και η δράση μερικών άλλων, όπως ο Γκουρογιάννης, ο αστυνομικός διευθυντής, η Σουηδέζα καλλονή, ο δημοσιογράφος Αλέξανδρος, οι καθηγητές του σεμιναρίου για το σενάριο, οι μαθητές που παρακολουθούν, ο ταβερνιάρης και η σύζυγός του, διακατέχονται από μια εντελώς χιουμοριστική διάθεση, που όπως είπαμε στόχο έχει να ακυρώσει το θρήνο για κάποιον άνθρωπο που χάθηκε άδοξα. Επίσης, η Σοφία που είναι επιμελήτρια, η Αντιγόνη που διδάσκει στο Πάντειο, ο Πέτρος που σπούδασε κινηματογράφο και δουλεύει στη διαφήμιση –αδιαμφισβήτητος αρχηγός–, η Ειρήνη που διαθέτει κατάστημα, ο Σάκης που είναι φωτογράφος και ο Χρήστος που εμφανίζεται απ’ το μονοπάτι πέφτοντας στη θάλασσα, είτε παραπατώντας είτε σπρωγμένος από κάποιον –πράγμα που δε θα μάθουμε ποτέ–, είναι φιγούρες που σαφέστατα κοσμούν τα εξώφυλλα ανάλογων περιοδικών ή, στην άλλη περίπτωση, δημιουργούν αυτά τα περιοδικά προς λαϊκή κατανάλωση και κέρδος. Για να φτάσει σ’ αυτό το αποτέλεσμα ο συγγραφέας πρέπει να κατέχει όλες τις μικροαστικές και ενίοτε λαϊκίστικες παραμέτρους, τις οποίες φυσικά και δεν ενστερνίζεται, τις παραθέτει όμως για να γίνει πιο πιστευτός ο μύθος που αφορά τη σύγχρονη Ελλάδα. Και για να περάσει από κρησάρα το ψώνιο και το «δήθεν» ανθρώπων που διαθέτουν επιχειρήσεις, που συναναστρέφονται άτομα το ίδιο κενά, με τα οποία συνεργάζονται, που δημιουργούν αυταπάτες σ’ έναν κόσμο που δεν μπορεί να προστατευτεί. Είναι, εν ολίγοις, εκείνοι οι κατασκευαστές των ονείρων που ο φτωχός λαός ουδέποτε θα δει στην πράξη, γιατί απλούστατα όλο αυτό το ψέμα υπάρχει για να στηρίζονται συστήματα πολιτικά και οικονομικά, κοινωνικά και πανεπιστημιακά, για να ξεφυτρώνουν ιστορίες, για να τυφλώνονται ακόμα και υγιείς.

Τα παιδιά του Κάιν
Νίκος Παναγιωτόπουλος
Μεταίχμιο
395 σελ.
Τιμή € 16,60

Ο Χρίστος Παπαγεωργίου είναι ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας.

Άλλα κείμενα:

• Λευτέρης Γιαννακουδάκης: «Τα φαντάσματα του Δεκέμβρη»
• Αχιλλέας ΙΙΙ: «Τέλος πάντων»
• Γιάννης Στρούμπας: «Περίμετρος»
• Ηλίας Λ. Παπαμόσχος: «Ανάληψη»
• Τάκης Καμπύλης: «Το κόμμα του καλού θεού»

Twitter