fbpx
Χρήστος Αστερίου: «Το ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη»

Χρήστος Αστερίου: «Το ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη»

Το τιμιότερο όλων των δώρων που η Τέχνη κομίζει στο δημιουργό είναι η Αθανασία. Το δημιουργικό έργο βοηθά κάθε άνθρωπο –πόσο μάλλον έναν καλλιτέχνη, για τον οποίο η δημιουργία είναι αυτοσκοπός– να υπερβεί το άγχος του θανάτου, να καταξιώσει την ύπαρξή του και να τη διαιωνίσει…

Αυτή την υπαρξιακή αγωνία βιώνει κατά τρόπο τραγικό ο Ιάσονας Ρέμβης, ο ήρωας του μυθιστορήματός μας. Πρόκειται για έναν καταξιωμένο Ελληνοαυστραλό ζωγράφο, που είναι έτοιμος να παρουσιάσει το τελευταίο και πλέον ώριμο έργο του. Ωστόσο, ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα τον φέρνει αντιμέτωπο με το θάνατο και με τον εαυτό του. Στη χειρουργική κλίνη ο Ιάσονας Ρέμβης ασκεί αυστηρή αυτοκριτική στην καλλιτεχνική του πορεία και αναιρεί την αξία των έργων του. Συνειδητοποιεί πως δεν έχει προσπελάσει την Υψηλή Τέχνη, την ουσία της Δημιουργίας – αυτή που θα του χαρίσει την αιώνια μνήμη.

Παράλληλα, μετά το δυστύχημα και την αναμέτρησή του με το θάνατο, συχνά ζωντανεύει έντονα η μορφή της νεκρής μητέρας του. Στη διάρκεια των σαράντα περίπου χρόνων που μεσολάβησαν από το θάνατό της, δεν επισκέφθηκε ποτέ την Ελλάδα. Όμως, τώρα που ήρθε τόσο κοντά στο τέλος, ανακαλεί το μητρικό μορφοείδωλο και αναζητά την αρχέγονη μήτρα: τη μητέρα και τη γενέθλια γη. Η απόφασή του να ταξιδέψει στην Ελλάδα και να διερευνήσει το παρελθόν του είναι το ταξίδι προς την αυτοσυνείδηση. Είναι το ταξίδι που θα του χαρίσει το Ιδανικό της Τέχνης, το νόημα και τη δικαίωση της ζωής του.

Ασφαλώς το όνομα του ζωγράφου –«Ρέμβης»– δεν είναι τυχαίο, αλλά δηλωτικό της ψυχικής του περιπέτειας. Το μότο του μυθιστορήματος υπογράφεται από τον Νοβάλις: «Είμαστε στα πρόθυρα της αφύπνισης όταν ονειρευόμαστε πως ονειρευόμαστε» και προβάλλει τη σημασία του ονείρου ως ιδεατού κόσμου στη ζωή του ανθρώπου. Και η ρέμβη είναι η ώσμωση της αισθητικής απόλαυσης με την ονειροπόληση και την αναπόληση. Ο Ιάσων Ρέμβης ζει ταυτόχρονα σε δυο κόσμους: έναν πραγματικό και έναν ιδεατό, έναν γνωστό και έναν άγνωστο, έναν σύγχρονο και έναν παρωχημένο. Στο μυθιστόρημα, το όνειρο και η πραγματικότητα, το παρελθόν και το παρόν δεν προβάλλουν ως αντίθεση, αλλά ως συνύπαρξη – ως μία αλήθεια που αφυπνίζει τον ήρωα και τον βοηθά να κατακτήσει το στόχο του.

Στην Αθήνα θα αναζητήσει το πατρικό σπίτι. Η αρχή της ζωής του καλύπτεται από μυστήριο. Ένα ένα τα στοιχεία που δένουν το μύθο σπέρνουν ερωτηματικά. Ο Ιάσονας Ρέμβης νοικιάζει αμέσως το διαμέρισμα που μοιάζει να τον περιμένει και αναζητά τα ίχνη της οικογενειακής του ζωής.

Οι περιγραφές του χώρου στο μυθιστόρημα δεν είναι απλή σκηνογραφία. Ορίζουν βέβαια το σκηνικό περιβάλλον, αλλά κατά τρόπο λυρικό. Τα αντικείμενα εμψυχώνονται, ζωντανεύουν. Το σπίτι σαν ζωντανός οργανισμός ανασαίνει και αισθάνεται. Και έτσι αποκτά ρόλο οργανικό στην πλοκή. Συμβάλλει στην ψυχική δράση του ήρωα και την αναδεικνύει. «Τα γερασμένα μέταλλα μουγκρίζουν», η πολυκατοικία έχει «ραχοκοκαλιά» και «κόρφο» και το σπειροειδές κλιμακοστάσιο, στο σημείο «που ο τοίχος έκανε τη μεγαλύτερη καμπύλη», ένιωθε να τον κυκλώνει «σαν παγωμένη τσιμεντένια αγκαλιά» – σαφής παραπομπή στην αγκαλιά της μάνας. Το σπίτι ανασαίνει κι ο ζωγράφος το αφουγκράζεται. Ακούει και βήματα στον επάνω όροφο και μια γυναικεία φωνή που τραγουδά…

Σε λίγο γνωρίζει και τη συγκάτοικό του σ’ αυτό το σπίτι-φάντασμα: τη γηραιά κυρία του τρίτου, τη Μαρίκα Ναβάρου. Σίγουρα ανήκει σε μιαν άλλη εποχή. Δίνει την εντύπωση ζωντανού φαντάσματος που επιμένει να κινείται στον κόσμο αυτό και στο εξής κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η μορφή της περιβάλλεται με την αχλή του μυστηρίου. Νιώθουν ο ένας για τον άλλον ένα απρόσμενο αίσθημα οικειότητας. Τους συνδέει μια συγγένεια μυστικιστική, πνευματική: η αφοσίωσή τους στην Τέχνη. Η Μαρίκα Ναβάρου ήταν κάποτε μια διάσημη σοπράνο. Ανάμεσά τους χτίζεται μια δυνατή φιλία. Εκείνη τον ταξιδεύει στον δικό της κόσμο, στο παρελθόν. Του δείχνει «μια πόλη μέσα στην πόλη, έναν κόσμο υπέργηρο και κουρασμένο που συνεχίζει να ζει αθόρυβα στον κόρφο της».

Το παιχνίδι ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα είναι πλέον αισθητό. Κι αυτή είναι η μαγεία της Τέχνης: «Να μη γνωρίζεις πού ακριβώς πατάς, σε τι χρόνο, σε τι τόπο… Όμως δεν είναι συχνά ακριβώς αυτό το στοιχείο που μας ελκύει στην Τέχνη; Το διφορούμενο και το αόριστο; Η ανασφάλεια, η φενάκη; Η πλάνη; Ε, κύριε Ρέμβη;»

Σε μια εκ βαθέων εξομολόγηση, η Ναβάρου του αποκαλύπτει τη δύναμη της Τέχνης: «…έχετε την ευκαιρία να επιστρατεύσετε την όποια απώλεια, να λειτουργήσει μέσα σας προς όφελος της ζωγραφικής, να μην την κρύψετε, να την κάνετε μοχλό που θα σας εκτινάξει. Ως εκεί που μπορείτε να φτάσετε. Μπορεί προς τα πάνω, μπορεί και προς την καταστροφή. Αλλά να πάτε ως εκεί. Γιατί μόνο τότε θα ξέρετε τα πραγματικά σας όρια…».

Είναι λοιπόν η Τέχνη μια δημιουργική αναπηρία. Η συνείδηση της αδυναμίας και ο επίμοχθος αγώνας για την υπέρβασή της μέσω του ονείρου / του ιδεατού κόσμου που η Τέχνη μπορεί να μετουσιώσει σε πραγματικό/αισθητό. Κι έτσι, το όνειρο γίνεται με την Τέχνη πραγματικότητα.

Kαι ο ήρωάς μας θα καταφέρει τελικά να εξορκίσει τους δαίμονές του, να επιστρατεύσει την απώλειά του και να την κάνει μοχλό που θα τον εκτινάξει.

Και θα δημιουργήσει το μοναδικό έργο τέχνης. Η μητέρα του στέκεται απέναντί του, ζωντανή, έτοιμη να ξεχυθεί απ’ τον καμβά και να τον αγκαλιάσει…

Η περιπέτεια όμως συνεχίζεται. Η ψυχική δράση δίνει τη θέση της στην εξωτερική πλοκή και αναπάντεχα γεγονότα ολοκληρώνουν τη λύση του μύθου.

Ο Χρήστος Αστερίου φαίνεται να γνωρίζει καλά τις αφηγηματικές τεχνικές και να τις αξιοποιεί με δεξιότητα. Οι αφηγητές εναλλάσσονται. Ο κύριος αφηγητής, αντικειμενικός και παντογνώστης, δίνει πληροφορίες που δε γνωρίζουν τα πρόσωπα του έργου. Τη σκυτάλη στην αφήγηση παίρνει συχνά ο ίδιος ο ήρωας με το τέχνασμα της επιστολής και του ημερολογίου. Η αμεσότητα του πρωτοπρόσωπου αφηγητή ζωντανεύει την ιστορία ενισχύοντας την αληθοφάνεια και ο εξομολογητικός χαρακτήρας του ημερολογίου συμβάλλει στο ψυχογράφημα του Ρέμβη. Εκτενείς μονόλογοι εισάγουν ενδοδιηγητικούς αφηγητές, όπως η Μαρίκα Ναβάρου και η λαϊκή μορφή της καθαρίστριας, που αποκαλύπτει στον Ρέμβη την ιστορία της σοπράνο. Αρκετοί διάλογοι ενισχύουν τη δραματικότητα. Ο χρόνος δεν κυλά γραμμικά. Οι αναδρομές στο εγγύς ή μακρινό παρελθόν συμπληρώνουν το παζλ την κατάλληλη στιγμή για την οικονομία του έργου, καλλιεργώντας με δεξιοτεχνία το σασπένς.

Με την πλούσια ποικιλία των αφηγηματικών τρόπων και των τεχνικών δίνεται στο συγγραφέα και η δυνατότητα μιας ποικιλίας γλωσσικών επιλογών –από τον λαϊκό καθημερινό ευθύ λόγο έως τη συγκινησιακή/λυρική αφήγηση– που καταξιώνει τη λογοτεχνική γραφή.

Έτσι, ο Χρήστος Αστερίου κατορθώνει να συνθέσει μια ιστορία που καθηλώνει τον αναγνώστη διατηρώντας ζωηρό το ενδιαφέρον του μέχρι την τελευταία σελίδα. Το Ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη γοητεύει με το μυστήριο, τον υπαρξιακό στοχασμό, τη λογοτεχνική συγκίνηση και μας προσφέρει μια πραγματικά αληθινή ιστορία. Ο υπότιτλος δεν είναι απλώς λογοτεχνικό εύρημα. Ο Ιάσονας Ρέμβης μπορεί να είναι ένα πρόσωπο φανταστικό. Το ταξίδι του, όμως, η περιπέτεια της ψυχής του είναι πέρα για πέρα αληθινή. Είναι το ταξίδι κάθε δημιουργού που αγωνίζεται να υπερβεί τη μετριότητά του και να διαιωνίσει την ύπαρξή του, προσπελάζοντας την Αθανασία. Κι ακόμη παραπέρα. Είναι το ταξίδι κάθε ανθρώπου που αγωνίζεται ενάντια στους δαίμονες που ροκανίζουν την ψυχή του και στήνουν εμπόδια στο δρόμο της Αυτοσυνείδησης, που θα τον οδηγήσει στο νόημα της ύπαρξης, στην αρχή της ζωής, στη Δημιουργία. Είναι το ταξίδι κάθε ανθρώπου που προσπαθεί με όχημα το όνειρο να χτίσει τη δική του πραγματικότητα. Να γιατί το ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη είναι μια αληθινή ιστορία. Είναι η δική μας.

Το ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη: μια αληθινή ιστορία
Χρήστος Αστερίου
Πόλις
201 σελ.
Τιμή € 12,00

 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.