«Χώνεται σε δρομάκια με αρχαία ονόματα, το πεπρωμένο του τον οδηγεί, μα δεν το καταλαβαίνει· θαρρεί πως περιφέρεται άσκοπα, μα δεν το καταλαβαίνει· πως τυχαία διαλέγει αν θα πάει ευθεία ή θα στρίψει στη γωνία αυτή ή την παρακάτω».

«Το ένιωθε χρέος του να σωθεί κάπου με ασφάλεια αυτό το ελάχιστο ίχνος».

Στο πρώτο του μυθιστόρημα, Οι τέσσερις τοίχοι, ήταν μια σπάνια ποικιλία μελιού. Μια έγκλειστη και ένα αλλόκοτο σπίτι. Στον Φιλοξενούμενο, ένα ξενοδοχείο μέσα στο κέντρο – παρά τούτο ου-τόπος, αόρατος στα κοινά μάτια, ένας λαβύρινθος στη μέση του πουθενά και στο μικροσκόπιο μιας ομάδας ανθρώπων το ταλέντο, ο ομορφότερος, ευφυέστερος, προϊόν θα έλεγε κανείς προς παρατήρηση, μέχρι τελικής αποδόμησης. Με τον γνωστό συγγραφικό τρόπο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη: οξυδερκής παρατήρηση (ο συγγραφέας «βλέπει» διά γυμνού οφθαλμού αυτό που δεν φαίνεται), μυστηριώδης ατμόσφαιρα, φαινομενική απλότητα στο θέμα, ιδιαιτερότητα στη δομή, υπέρβαση και παραβολική αφήγηση, υπαινικτικές και κρυπτικές ιστορίες, ιδιόρρυθμοι και γοητευτικοί ήρωες, σαγήνη και περίεργη αίσθηση χρόνου, μα πάνω απ’ όλα μια ιδιαιτερότητα στη συγγραφική οπτική που ανάγει σε υπαρξιακό θαύμα ή αίνιγμα την ελάχιστη κίνηση, την παραμικρή καθημερινή πράξη ή εκδοχή.

Το ελάχιστο ίχνος του και τρίτο του μυθιστόρημα είναι ακριβώς η αναζήτηση του ελάχιστου ίχνους, αυτού του σχεδόν ανεπαίσθητου, που όμως παράδοξα ή νομοτελειακά ποτέ του δεν χάνεται, για να μπορέσει κανείς να αναζητήσει το παρελθόν, την καταγωγή, την ταυτότητα, τον αρμό τελικά της ζωής. Στις σελίδες του, με αφήγηση τριτοπρόσωπη και παράλληλη, ένας φοιτητής υποκριτικής που αναζητά το ελάχιστο ίχνος του πολυπόθητου ταλέντου του και ένας πατέρας που προσπαθεί απεγνωσμένα να εξαφανίσει το ίχνος ενός άρρωστου γιου. Στην εξέλιξη του μύθου, το Βουνό, ένας τύπος που συναισθησιακά αντιλαμβάνεται το όποιο υποκριτικό ταλέντο, μια γυναίκα που της αλλάζουν το παιδί, ένας άγγελος επί της γης, κάτι δηλαδή σαν τον Παράξενο Τζων του Στάπλεντον, πολύ νωρίς σ’ αυτό τον κόσμο και τη ζωή. Που αναλαμβάνει να ενώσει τα κομματάκια του κάθε ανθρώπου, να συνενώσει τα ελάχιστα ίχνη, να ανατρέψει τις ανόητες βεβαιότητες, να αναζητήσει το ανθρώπινο μεγαλείο ανάμεσα στα σκουπίδια, να συσκοτίσει τη λάμψη, να αποδείξει ότι δεν βλέπουμε ούτε τη μύτη μας, ότι ο κόσμος δεν είναι ούτε και πρόκειται ποτέ να γίνει το προσωρινό μας σκαλοπάτι ή η φτωχή, εγωιστικά προσωπική μας εκδοχή:

«Συνειδητοποίησε ότι υπήρχε μια κλίματα αξιών. Σε ένα σκαλί της πατούσε κι αυτός. Όσοι βρίσκονταν πιο κάτω τού έδειχναν σεβασμό. Αυτοί, πάλι, οι παρακατιανοί του, είχανε άλλους πιο παρακατιανούς, τους οποίους κοιτάζανε αφ’ υψηλού. Κι αυτοί άλλους, κι οι άλλοι άλλους. Δύσκολο να διακρίνεις ποιος στεκόταν στο χαμηλότερο και ποιος στο ψηλότερο σκαλί αυτής της κλίμακας, τόσο μεγάλη ήταν. Αν άλλαζες σκαλοπάτι, ανέβαινες ή κατέβαινες, άλλαζε κι ο συσχετισμός: περιφρονούσες εκείνον που λίγο πρωτύτερα υποληπτόσουν, άπλωνες το χέρι σε όποιον χθες γύρναγες την πλάτη. Αλλά –κι επειδή μιλάμε για σκάλα– δεν είχες οπτικό πεδίο ευρύ· ούτε καν ήξερες, στη συνολική εικόνα, αν βρίσκεσαι πριν από τη μέση ή μετά. Μόνο τους κοντινούς σου αντιλαμβανόσουν, λίγους πιο ψηλά, λίγους πιο χαμηλά. Στεκόταν, λοιπόν, κι αυτός στο σκαλοπάτι του· φθονούσε τους αποπάνω και οίκτιρε τους αποκάτω».

Το αποτέλεσμα, ένα βιβλία παλίμψηστο, μπαμπούσκα. Η τέχνη και η ύψιστη Τέχνη εντέλει της ζωής. Το ελάχιστο ίχνος, που είναι το άλας της γης. Η ανεπαίσθητη εκείνη διαφορά στη θερμοκρασία που μετατρέπει το νερό σε υδρατμό ή σε χιόνι, με τον συγγραφέα σαν σκιά ή φύλακα-άγγελο του βιβλίου να μας κλείνει το μάτι, θα μπορούσε να είναι κι έτσι, σα να μας λέει, θα μπορούσε κι αυτό να είναι μια εκδοχή της ζωής. Μαγεμένος τελειώνοντάς το, το ξαναρχίζεις για να βρεις τον γρίφο της ιστορίας ξεκλείδωτο, για μια άλλη θέαση, αυτή τη φορά από άλλο σκαλί…

Το ελάχιστο ίχνος
Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης
Το Ροδακιό
323 σελ.
Τιμή € 19,17

Twitter