Αργυρώ Μουντάκη: «Το στοιχειωμένο σπίτι»
Μια παρέα μαθητών γυμνασίου βρίσκονται μπροστά σε ένα εγκαταλειμμένο σπίτι στην περιοχή Παλαιά του Βόλου. Αποφασίζουν να μπουν μέσα θέλοντας να διαπιστώσουν αν είναι στοιχειωμένο, όπως φημολογείται.
Ένα φωτογραφικό άλμπουμ είναι η αρχή για να ξετυλιχτεί το κουβάρι της ιστορίας των ιδιοκτητών του που φτάνει μέχρι τη σημερινή εποχή.
Η καθηγήτρια του σχολείου τους, η Αλίκη Αλυγιζάκη, κατευθύνει τα παιδιά στο να εξερευνήσουν την τοπική ιστορία της πόλης τους.
Με αφορμή το «στοιχειωμένο σπίτι», η Αργυρώ Μουντάκη πλέκει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον μυθιστόρημα με στοιχεία της τοπικής ιστορίας της πόλης του Βόλου, ξετυλίγοντας το κουβάρι των αναμνήσεων και των αποκαλύψεων με άψογη τεχνική και άκρως καλοδουλεμένη πλοκή.
Έξυπνη είναι και η όλη δομή του βιβλίου αλλά και οι τίτλοι των κεφαλαίων, ώστε να μπορούν να διαβάζονται χωρίς να κουράζουν με την έκτασή τους.
Στη διάρκεια της ανάγνωσης γίνεται άμεσα αντιληπτό πόσο σοβαρά ασχολήθηκε και με την τεχνική του βιβλίου, πόσο εργάστηκε και έψαξε την ιστορία της πόλης του Βόλου, πόσο σεβάστηκε το ευαίσθητο, ηλικιακά και ψυχολογικά, εφηβικό αναγνωστικό κοινό, πάντα με το στοιχείο της ανατροπής να είναι έντονο μέχρι και την τελευταία του σελίδα.
Μνήμες από εξιστορήσεις ανθρώπων για τον Σπίρερ, για το εργοστάσιο του Ματσάγγου, για τους πρόσφυγες που κατοίκησαν στην περιοχή της Ν. Ιωνίας, για τα κορίτσια από τα χωριά του Πηλίου που κατέβαιναν στην πόλη και δούλευαν ως υπηρέτριες για την εβραϊκή κοινότητα της πόλης είναι μερικά από τα στοιχεία που παρατίθενται στη μυθοπλασία και κινούν το ενδιαφέρον για εξερεύνηση.
Μία σημαντική επισήμανσή μου είναι η λεπτότητα και ο σεβασμός με τα οποία άγγιξε ευαίσθητα ιστορικά στοιχεία (όπως η περίπτωση των Εβραίων της πόλης στην περίοδο της Κατοχής).
Το βιβλίο συγκινεί με τον ρεαλισμό του χωρίς να εκβιάζει το συναίσθημα του αναγνώστη, κάτι που μόνο η καλή λογοτεχνία μπορεί να πετύχει. Μνήμες από εξιστορήσεις ανθρώπων για τον Σπίρερ, για το εργοστάσιο του Ματσάγγου, για τους πρόσφυγες που κατοίκησαν στην περιοχή της Ν. Ιωνίας, για τα κορίτσια από τα χωριά του Πηλίου που κατέβαιναν στην πόλη και δούλευαν ως υπηρέτριες για την εβραϊκή κοινότητα της πόλης είναι μερικά από τα στοιχεία που παρατίθενται στη μυθοπλασία και κινούν το ενδιαφέρον για εξερεύνηση.
Γνωρίζοντας, όμως, πως οι καλύτεροι κριτικοί για ένα νεανικό-εφηβικό βιβλίο είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, το ενέταξα στην εκπαιδευτική διαδικασία, θέλοντας να διαπιστώσω τις αντιδράσεις των μαθητών μου.
Άρχισα την ανάγνωση των δύο πρώτων κεφαλαίων και τα παιδιά έδειξαν τόσο μεγάλο ενδιαφέρον, που αναγκάστηκα, με πολλή χαρά, φυσικά, να αφιερώνω καθημερινά χρόνο για να ικανοποιήσω την απαίτησή τους να μάθουν την εξέλιξη της ιστορίας.
Πολύ γρήγορα είχαμε τελειώσει την ανάγνωσή του, ενώ στο μεταξύ διάστημα ανατρέχαμε στο διαδίκτυο εξερευνώντας και ανακαλύπτοντας άγνωστα κομμάτια της τοπικής μας ιστορίας.
Τα παιδιά ήθελαν να διασταυρώνουν όσα στοιχεία για την πόλη αναφέρονται στο βιβλίο.
Πολλά από αυτά με ενημέρωσαν ότι αναζητούσαν τις πληροφορίες που δίνονται στο βιβλίο στον υπολογιστή του σπιτιού τους.
Ζήτησαν, μάλιστα, να εκτυπώσουμε τον κατάλογο με τα μουσεία που αναφέρονται στη σελ.21 με σκοπό να επισκεφτούμε όσα προλαβαίνουμε.
Πέρα, όμως, από τα ενδιαφέροντα στοιχεία για την πόλη, τα παιδιά έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εξέλιξη της μυθοπλασίας, αγωνιούσαν για το επόμενο βήμα ή εύρημα, συζητούσαν μεταξύ τους για τις κινήσεις και τις αντιδράσεις των ηρώων και προσπαθούσαν να μαντέψουν τι θα συμβεί στην επόμενη σελίδα.
Όσο για την ανατροπή προς το τέλος του βιβλίου, τα επιφωνήματα έκπληξης και θαυμασμού έδιναν και έπαιρναν…
Έδειξαν να ενδιαφέρονται για την εξέλιξη της φιλίας μεταξύ της Έρσης και της Μελίσσας εξαιτίας του Παναγιώτη, για το φλερτ των μεγαλύτερων ηρώων του βιβλίου, του Στέλιου και της Χαριτίνης, για τους διαλόγους ανάμεσα στα παιδιά και την καθηγήτριά τους, την Αλίκη Αλυγιζάκη, τη νέα καθηγήτρια στο σχολείο τους με την οποία μέσω του πρότζεκτ για την ιστορία του Βόλου θα φτάσουν στην αποκάλυψη της ιστορίας που κρύβει το «στοιχειωμένο σπίτι».
Πολλά τα θετικά για την εκπαιδευτική διαδικασία, λοιπόν, στο Στοιχειωμένο σπίτι.
Με ενδιαφέρον και χαρά συμμετείχαν ενεργά σε όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης του βιβλίου, διατύπωναν απορίες, προσπαθούσαν να μαντέψουν τη συνέχεια, ασκούσαν κριτική στους ήρωες και, κυρίως, εξερευνούσαν την ίδια τους την πόλη, βλέποντάς την με άλλη οπτική, αυτή του εξερευνητή.
Θεωρώ ότι η ενδιαφέρουσα πλοκή του βιβλίου θα παρακινήσει και παιδιά των άλλων περιοχών της Ελλάδας να το διαβάσουν. Άλλωστε, η σειρά «Λογοτεχνικές εξερευνήσεις» των εκδόσεων Μίνωας έχει ήδη αγαπηθεί από τα παιδιά σε κάθε μέρος της Ελλάδας, αφού τα παρακινεί να γνωρίσουν άλλα μέρη της πατρίδας τους.
Σε μια εποχή που το διαδίκτυο έχει μπει για τα καλά στη ζωή των παιδιών, τι πιο έξυπνο από το να δημιουργείς λόγους να μην ξοδεύουν άσκοπα τον χρόνο τους, αλλά να ασχολούνται με εποικοδομητικό τρόπο διαβάζοντας και αναζητώντας, καλλιεργώντας της αγάπη για τη μάθηση και την έρευνα.
Σε μια εποχή που το βιβλίο δείχνει να περνά κι αυτό την κρίση του, τι πιο σοφό για έναν συγγραφέα να γράφει βιβλία που τραβούν το ενδιαφέρον των παιδιών να τα ανοίξουν, να τα διαβάσουν και να τα ξαναδιαβάσουν και όχι να τα βάλουν ανέγγιχτα στη βιβλιοθήκη.
Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε πως το καλό βιβλίο για τα παιδιά είναι αυτό που μπορεί να τους εξάψει την περιέργεια. Τα βιβλία που αγγίζουν την ιστορία και το παρελθόν, μόνο αν πληρούν τις πιο πάνω προϋποθέσεις μπορούν να θεωρούνται επιτυχημένα. Διαφορετικά, είναι βιβλία που διαλέγουν οι γονείς ή οι εκπαιδευτικοί και απλώς κοσμούν τις βιβλιοθήκες των σπιτιών.
Το Στοιχειωμένο σπίτι αξίζει να διαβαστεί και να αγαπηθεί όχι μόνο από τα παιδιά αλλά και από όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Το στοιχειωμένο σπίτι
Αργυρώ Μουντάκη
Μίνωας
144 σελ.
ISBN 978-618-02-0828-3
Τιμή: €7,20
