fbpx
Βαγγέλης Ηλιόπουλος: «Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό»

Βαγγέλης Ηλιόπουλος: «Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό»

Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος σ’ αυτό το βιβλίο του ασχολείται με το φαινόμενο του ηλεκτρονικού εκφοβισμού, που αφορά μια μορφή βίας με τη χρήση των νέων μέσων, όπως είναι το διαδίκτυο. Οι ιστορίες του βιβλίου, με τους πρωταγωνιστές τους και τη φρέσκια εικονογράφηση της Ναταλίας Καπατσούλια, πραγματεύονται τις ποικίλες όψεις του φαινομένου στους κοινωνικούς χώρους των παιδιών, στο σχολείο και στο σπίτι. Την ίδια στιγμή, το βιβλίο κινητοποιεί τον επίκαιρο διάλογο για τη σχέση της παιδικής/εφηβικής ηλικίας και των ΜΜΕ, και ειδικότερα τις χρήσεις και τις καταχρήσεις του διαδικτύου.

Γνωρίζουμε ότι στον πυρήνα του εγγραμματισμού των παιδιών με/στα ΜΜΕ, κυριαρχεί μια ατζέντα περί ηθικής που προσπαθεί να ορίσει την ευθύνη των ενηλίκων –εκπαιδευτικών και γονιών– για τα παιδιά. Η ατζέντα αυτή εκφράζει, τις περισσότερες φορές, την ανησυχία για τη συχνή ή «ακατάλληλη» ενασχόληση των παιδιών με το διαδίκτυο και δίνει την αίσθηση ότι οι ενήλικες, ως ρυθμιστές της συμπεριφοράς των παιδιών, χάνουν τον έλεγχο στο χώρο των νέων ΜΜΕ. Αντίθετα, οι ιστορίες του βιβλίου παρουσιάζουν τα παιδιά ως ενεργητικούς φορείς δράσης και τονίζουν τρόπους αντιμετώπισης και λύσεις για τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό, που απέχουν από μια ρητορική άκαμπτου προστατευτισμού και απαισιοδοξίας.

Η πρώτη ιστορία αναφέρεται σε μια περίπτωση ηλεκτρονικού εκφοβισμού στην οποία αρχικά ενοχοποιείται ένας μαθητής-παιδί, ενώ ο πραγματικός δράστης αφορά έναν ενήλικα-προστάτη της ευημερίας των παιδιών. Ο αγώνας του πρωταγωνιστή για να αποδείξει ότι δεν είναι ο δράστης του εκφοβισμού στηρίζεται κυρίως στην κοινοποίηση της εμπειρίας του και στην αναζήτηση βοήθειας από άτομα που εμπιστεύεται. Ο συγγραφέας, λοιπόν, φαίνεται να προωθεί περισσότερο μια ρητορική επικοινωνίας και εμπιστοσύνης στην κουλτούρα των συνομηλίκων και λιγότερο τους λόγους περί αυστηρού ελέγχου από τους ενήλικες.

Στη δεύτερη ιστορία, η αφήγηση γίνεται από ένα κινητό τηλέφωνο και αφορά τον εκφοβισμό προς μια μαθήτρια από μια ομάδα συμμαθητών της. Η παραγωγή ενός βίντεο μέσω κινητού που «ανεβαίνει» στο youtube και παραβιάζει την ιδιωτικότητα της Μαρίας, αποτελεί το νήμα για να ξεδιπλωθούν οι επιπτώσεις της βίας μέσω των ΜΜΕ. Το διαδίκτυο, ενώ αναγνωρίζεται ως κάτι κοινότοπο στην καθημερινότητα των παιδιών, φαίνεται να ασκεί σημαντική εξουσία στους συμμετέχοντες και να παραβιάζει βασικά τους δικαιώματα. Στο τέλος της ιστορίας οι δράστες αποκαλύπτονται, η παρέα διαλύεται και απουσιάζει το happy end. Και εδώ, όμως, ο συγγραφέας απέχει από μια απαισιόδοξη προσέγγιση, που είναι και η κυρίαρχη στον χώρο της Εκπαίδευσης με/στα ΜΜΕ: μια προσέγγιση, δηλαδή, που α) συνομιλεί με τα παιδιά από μια απόσταση ασφαλείας, που υποτίθεται ότι/ή παρέχει η ενηλικίωση, και β) υιοθετεί ένα είδος τεχνολογικού ντετερμινισμού. Αναφέρεται χαρακτηριστικά σ’ ένα σημείο της ιστορίας: «Εμείς μηχανήματα είμαστε, ούτε καλά ούτε κακά. Εσείς με τη χρήση που μας κάνετε προσδιορίζετε τι είδους μηχανήματα είμαστε».

Η τρίτη ιστορία, μια ιστορία εφηβικής φιλίας, προδοσίας, συμφιλίωσης με τον εαυτό, παρουσιάζει το διαδίκτυο ως έναν ιδιωτικό και συνάμα δημόσιο χώρο, και παρουσιάζει τη διαπραγμάτευση της κοινωνικής ταυτότητας στη νεανική κουλτούρα. Και εδώ ο συγγραφέας προκρίνει την αισιόδοξη προσέγγιση, καθώς δηλώνει την εμπιστοσύνη του στα παιδιά ως χρήστες, παραγωγούς και καταναλωτές των νέων ΜΜΕ, με τη βοήθεια και την καθοδήγηση των ενηλίκων που τα νοιάζονται.

Το βιβλίο συνοδεύεται από ενημερωτικό υλικό ως προς το φαινόμενο του ηλεκτρονικού εκφοβισμού, καθώς και παιδαγωγικές δραστηριότητες που μπορεί να αξιοποιήσει θετικά το σχολείο (Βασιλική Νίκα). Οι προτάσεις αυτές, καλώντας τα παιδιά/μαθητές να μοιραστούν μια κοινή δραστηριότητα, τους εγείρει το ενδιαφέρον να συζητήσουν κανόνες και πλαίσια για τη δημιουργία ενός ασφαλούς χώρου στο διαδίκτυο.

Το βιβλίο Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό του Β. Ηλιόπουλου δίνει την ευκαιρία σε μικρούς και μεγάλους να συζητήσουν για το ζήτημα της βίας, των κοινωνικών σχέσεων και των νέων ΜΜΕ. Μέσα από τις ιστορίες φαίνεται ότι, αντί οι μεγάλοι να ανησυχούν για το τι κερδίζουν τα παιδιά από όλη αυτή την ενασχόληση με το διαδίκτυο ή άλλες μορφές ΜΜΕ ή από τι κινδυνεύουν, θα βοηθούσε περισσότερο να στραφούν στις κοινωνικές συνθήκες που καθιστούν τα ΜΜΕ τόσο ελκυστικά στους νέους. Εμείς ως ενήλικες ίσως μπορούμε, τελικά, να καθοδηγούμε και να διευρύνουμε θετικά την εμπειρία του κόσμου στα παιδιά. Αντί, λοιπόν, να μαλώνουμε μαζί τους είτε ως γονείς είτε ως εκπαιδευτικοί για τα όρια ανάμεσα στη μάθηση και τη διασκέδαση, ή στις «πραγματικές» και «εικονικές» κοινωνικές σχέσεις και τη βία που δυνάμει εμπεριέχουν, καλό θα είναι να καταλάβουμε ότι υπάρχει χώρος για μάθηση μέσω της «πλάκας» και της διασκέδασης και να υιοθετούμε μια κριτική συμμετοχική δράση, που δεν υποτιμά αλλά προ(σ)καλεί τα παιδιά σε ασφαλείς διαδικασίες πρόσληψης.

Η Α. Μπίμπου-Νάκου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

 

Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό
Βαγγέλης Ηλιόπουλος
εικονογράφηση: Ναταλία Καπατσούλια
Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου
67 σελ.
Τιμή € 15,00 

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΝΕΑΝΙΚΑ - ΕΦΗΒΙΚΑ
Kiran Millwood Hargrave: «H Τζούλια και ο καρχαρίας»

Εμένα με λένε Τζούλια. Και θα σας διηγηθώ την ιστορία από εκείνο το καλοκαίρι που πέρασα σε έναν φάρο. Το καλοκαίρι που σχεδόν έχασα τη μαμά μου και βρήκα έναν καρχαρία πιο παλιό κι από τα αιωνόβια δέντρα... Απλά,...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΝΕΑΝΙΚΑ - ΕΦΗΒΙΚΑ
Στέλλα Στεργίου – Γεωργία Ζάχαρη: «Άλκη Ζέη: Κοντά στις ράγιες»

Μία πολύ επιτυχημένη μεταφορά σε graphic novel ενός από τα πιο αγαπημένα μυθιστορήματα της μεγάλης Ελληνίδας συγγραφέα, της Άλκης Ζέη, η οποία απεβίωσε το 2020, υπογράφουν δύο νέες γυναίκες...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΝΕΑΝΙΚΑ - ΕΦΗΒΙΚΑ
Θοδωρής Κούκιας: «Τετράγωνα κύματα, ιπτάμενες μέδουσες»

Συναρπάζει νεαρούς αλλά και μεγαλύτερους αναγνώστες το βιβλίο του Θοδωρή Κούκια Τετράγωνα κύματα, ιπτάμενες μέδουσες, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος, για αναγνώστες από 15 ετών. Η ιστορία του...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.