fbpx
Κάθριν Άπλγκεϊτ: «Ο ένας και μοναδικός Ιβάν»  κριτική της Ελένης Σαραντίτη

Κάθριν Άπλγκεϊτ: «Ο ένας και μοναδικός Ιβάν»

Σε τόσα έτη αιχμαλωσίας,

πόσα και πόσα χιλιόμετρα
ανυπομονησίας
περπατημένα σε δέκα τετραγωνικά!
[...]
Δεν αγριεύει πια, δεν εξανίσταται·
όχι πως του 'γινε συνήθεια η σκλαβιά
και πως την υποφέρει,
αλλά μονάχα από συναίσθηση περιφρονεί
και στέκεται στο ύψος του!...
Αλέξης Μπάρας, «Λέων αφρικανικός»

Βιβλίο μοναδικό! Ακριβώς σαν τον Ιβάν, τον υπέροχο ήρωά του. Που μπορεί να σε κάνει να δακρύσεις ή μπορεί και να σε κάνει να χαμογελάσεις. Πάντως αμέτοχος δεν θα μείνεις. Ιστορία αγάπης, συμμετοχής και αγώνα. Σελίδες γλυκόπικρες, που όμως στάζουν βάλσαμο στην καρδιά και κόμπους κεχριμπαρένιου μελιού στη σκέψη. Εάν προσθέσω ότι τελειώνοντας την ιστορία της Αμερικανίδας Κάθριν Άπλγκεϊτ, ο αναγνώστης, ανεξαρτήτως ηλικίας, αισθάνεται κατοικημένος από ένα απροσδόκητο έλεος και μια αγάπη που μέχρι τότε αγνοούσε την ποιότητα και την ύπαρξή της, δεν θα υπερβάλω. Σε αυτό άλλωστε οφείλεται η εξαιρετική επιτυχία του έργου παγκοσμίως. «Εάν διαβάσουμε τον Ιβάν, ποτέ πια δεν θα κοιτάξουμε τα ζώα, ιδίως αυτά που βρίσκονται σε κατάσταση αιχμαλωσίας, με τον ίδιο τρόπο. Μέρος της ομορφιάς της ψυχής του Ιβάν θα έχει περάσει, ως διά μαγείας, στη δική μας», γράφτηκε στους New York Times.

«Γεια. Με λένε Ιβάν. Είμαι γορίλας. Δεν είναι τόσο εύκολο όσο νομίζετε. Οι άνθρωποι λένε: Ο γορίλας του αυτοκινητόδρομου. Ο πίθηκος στην έξοδο 8. Ο ένας και μοναδικός Ιβάν, ο φοβερός και τρομερός γορίλας. Εμένα φωνάζουν με αυτά τα ονόματα, αλλά δεν είμαι εγώ. Εγώ είμαι ο Ιβάν, σκέτο Ιβάν, μόνο Ιβάν...» συστήνεται το μεγαλόσωμο φυλακισμένο ζώο μιλώντας μας για το παρόν, διότι αποφεύγει να θυμάται το παρελθόν και την ευτυχισμένη ζωή του πέρα μακριά, στο τροπικό δάσος της Κεντρικής Αφρικής. Αποστρέφει δε το πρόσωπό του από την ημέρα εκείνη που εισέβαλαν οι άνθρωποι. «Όταν μας έπιασαν με την αδελφή μου, μας έβαλαν σ' ένα σκοτεινό κασόνι που μύριζε κατρουλιά και φόβο. Κάτι μου 'λεγε μέσα μου ότι για να ζήσω έπρεπε να αφήσω την παλιά μου ζωή να πεθάνει...» Και αυτό έκανε.

Μα εφόσον είχε περάσει τόσον καιρό χωρίς την παρηγοριά και τη ζεστασιά ενός άλλου πλάσματος δίπλα του, δέχεται σχεδόν με άπληστη χαρά την παρουσία του Μπομπ, ενός πανέξυπνου σκύλου στη φυλακή του, ο οποίος φωλιάζει και συχνά αποκοιμιέται στην κοιλιά του Ιβάν. Έχει και μια φίλη από κελί διπλανό, μια μεγαλόσωμη καλόκαρδη ελεφαντίνα, τη Στέλλα. Είναι και μια κοπελίτσα που του κρατά συντροφιά πολλά απογεύματα, πλάσμα ευαίσθητο και λαμπερό. Τζούλια το όνομά της· πατέρας της ο καθαριστής του Εμπορικού Κέντρου, όπου και το –σε μαρασμό ευρισκόμενο– τσίρκο. Μιλάει μαζί του, του κουβαλά χαρτιά και μπογιές για να ζωγραφίζει μιας και ο Ιβάν, φύση καλλιτεχνική, αγαπά τα σχέδια και τα χρώματα. «Νομίζω πως γεννήθηκα καλλιτέχνης. Ακόμη κι όταν ήμουν μωρό, στην αγκαλιά της μάνας μου, είχα καλλιτεχνικό μάτι...» Ζωγραφίζει συχνά και κάτω από πίεση· ο ιδιοκτήτης του τσίρκου πουλά στους επισκέπτες τα σχέδιά του. Αποτυπώνει αυτά που βλέπει και, αργότερα, αυτά που φαντάζεται. Και αυτά που φέρνει στον νου είναι όμορφα πράγματα. Κάποτε και σοφά. Πάντοτε δε βουτηγμένα στη γλύκα της αγάπης. Πονά η καρδούλα του όταν βλέπει το μολυσμένο πόδι της Στέλλας, κακοφορμισμένο από τις παλιές αλυσίδες. Ανησυχεί διαπιστώνοντας ότι δεν καλείται κτηνίατρος. Θλίβεται όταν βλέπει να καταφθάνει καινούργιος συγκάτοικος: μια παιδούλα ελεφαντίνα, η Ρούμπι. Σκέπτεται τι θα τραβήξει ως να μάθει τα νούμερά της, τρομάζει στον ατέλειωτο εγκλεισμό που την περιμένει, ενώ λέει στην παλιά του φίλη και βαριά άρρωστη πια ελεφαντίνα, τη Στέλλα, που έκλεισε πρόθυμα στην αγκαλιά της τη μικρή νεοαφιχθείσα, να μην ανησυχεί καθόλου κι αυτός θα γίνει ο προστάτης της· ο ίδιος θα τη φροντίσει και θα την οδηγήσει σε μέρος ελεύθερο και ασφαλές. «Σου το υπόσχομαι, Στέλλα», λέει. «Σου δίνω τον λόγο μου ως ενήλικος γορίλας».

Ένας μεγαλόσωμος ενήλικος γορίλας που ζωγραφίζει και που έχει καρδιά αγγέλου και συνείδηση αγωνιστή! Και μια κοπελίτσα καλή κι ανοιχτομάτα που δίνει και παίρνει χαρά, που έχει αίσθηση του δικαίου και μαθαίνει από νωρίς πώς να είναι αλληλέγγυα και πώς να συμπαρίσταται σε όλα τα πλάσματα που δοκιμάζονται, μα και στα άλλα που κυνηγούν το όνειρό τους.

Το τέλος έρχεται με εικόνες γεμάτες φως, αεράκι μυρωμένο, ανοιχτωσιές καταπράσινες, αγάπες, έρωτες και ανάσες ελευθερίας. «"Είσαι ο Ένας και Μοναδικός Ιβάν", φωνάζει ο Μπομπ. "Ο Φοβερός και Τρομερός Γορίλας", ψιθυρίζω».

«Ο Νικητής!» θα πρόσθετα εγώ, δυνατά, για να ακουστώ από όλους εκεί, στην υπέροχη εξοχή των ονείρων της Στέλλας και των αγώνων του Ιβάν και της Τζούλιας.

Η παρούσα, πολύ φροντισμένη έκδοση, με τις μοντέρνες και εκφραστικές εικόνες της Πατρίτσια Καστελάο, έχει και ένα άλλο προσόν: αυτό της μετάφρασης της Κλαίρης Παπαμιχαήλ.

Τέλος, να προσθέσω ότι το μυθιστόρημα χωρίζεται σε μικρά, κοφτά κεφάλαια, μερικά από τα οποία είναι τόσο πυκνά, επιγραμματικά και ποιητικά, ώστε ενεργούν ως στάσιμα ωθώντας τον αναγνώστη σε παραπάνω σκέψεις και συλλογισμούς.

 

Ο ένας και μοναδικός Ιβάν
Κάθριν Άπλγκεϊτ
μετάφραση: Κλαίρη Παπαμιχαήλ
εικονογράφηση: Πατρίτσια Καστελάο
Polaris
320 σελ.
Τιμή € 12,20

1-patakis-link


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΝΕΑΝΙΚΑ - ΕΦΗΒΙΚΑ
Kiran Millwood Hargrave: «H Τζούλια και ο καρχαρίας»

Εμένα με λένε Τζούλια. Και θα σας διηγηθώ την ιστορία από εκείνο το καλοκαίρι που πέρασα σε έναν φάρο. Το καλοκαίρι που σχεδόν έχασα τη μαμά μου και βρήκα έναν καρχαρία πιο παλιό κι από τα αιωνόβια δέντρα... Απλά,...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΝΕΑΝΙΚΑ - ΕΦΗΒΙΚΑ
Στέλλα Στεργίου – Γεωργία Ζάχαρη: «Άλκη Ζέη: Κοντά στις ράγιες»

Μία πολύ επιτυχημένη μεταφορά σε graphic novel ενός από τα πιο αγαπημένα μυθιστορήματα της μεγάλης Ελληνίδας συγγραφέα, της Άλκης Ζέη, η οποία απεβίωσε το 2020, υπογράφουν δύο νέες γυναίκες...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΝΕΑΝΙΚΑ - ΕΦΗΒΙΚΑ
Θοδωρής Κούκιας: «Τετράγωνα κύματα, ιπτάμενες μέδουσες»

Συναρπάζει νεαρούς αλλά και μεγαλύτερους αναγνώστες το βιβλίο του Θοδωρή Κούκια Τετράγωνα κύματα, ιπτάμενες μέδουσες, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος, για αναγνώστες από 15 ετών. Η ιστορία του...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.