Μία πολύ ευχάριστη έκπληξη μας επεφύλασσαν οι Εκδόσεις Πατάκη με την επανακυκλοφορία αυτού του βιβλίου, το οποίο είχε αποτελέσει, ήδη στα μέσα της δεκαετίας του 1970, προσωπική επιλογή-πρόταση (στις Εκδόσεις Κέδρος τότε) της συγγραφέως Ζωρζ Σαρή, η οποία και το μετέφρασε από τα γαλλικά (1η γαλλική έκδοση το 1975, 2η το 1996). Στην ιαπωνική, ο τίτλος του βιβλίου είναι Οι μικροί άνθρωποι του σπιτιού κάτω από το δέντρο και με αυτό η Τόμικο Ινούι (1924-2002) είχε εκπροσωπήσει τη χώρα της στις υποψηφιότητες για το Βραβείο Άντερσεν 1961. Πρόκειται για μία πολύ θελκτική μυθοπλαστική αφήγηση στα όρια της αλληγορίας, μιας και τοποθετείται με σαφήνεια, αλλά και παρρησία εκ μέρους της Γιαπωνέζας συγγραφέως, στην ιστορική περίοδο του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου, αφήγηση η οποία, στην ελληνική εκδοχή της, ευτύχησε, αφενός, να αποδοθεί από μία ταλαντούχα και δυναμική συγγραφέα και, αφετέρου, να συνοδευτεί, στην πρόσφατη αυτή επανέκδοση, από μία διακριτική και ευαίσθητη στην ποιητικότητα του κειμένου εικονογράφηση.

Η Γιαπωνέζα συγγραφέας, η οποία, σε μία συνέντευξή της το 1973, είχε δηλώσει με ανακούφιση ότι ύστερα από αρκετά χρόνια (το βιβλίο εκδόθηκε το 1959) είχε μπορέσει επιτέλους να εκφράσει όσα η ίδια είχε βιώσει στην πατρίδα της στη διάρκεια του πολέμου, δανείστηκε τις φιγούρες των Μικρών Ανθρώπων (των Μίλκυ, που τρέφονται με γάλα από το θαυμαστό γαλάζιο κύπελλο) από το πολύ γνωστό βρετανικό βιβλίο The Borrowers της Mary Norton (1903-1992), το οποίο, όπως πληροφορούμαστε από τον πρόλογο της Μαρίας Τοπάλη, έγινε σειρά για τη βρετανική τηλεόραση και, πρόσφατα, χρησιμοποιήθηκε ως βάση για μία ταινία κινουμένων σχεδίων. Πέρα, ωστόσο, από την αρχική, δανεισμένη ιδέα (η οποία λειτούργησε μάλλον ως ιδεολογικό όχημα), αλλά και πέρα από τα ενδιαφέροντα πραγματολογικά στοιχεία που, οπωσδήποτε, φωτίζουν για μας έναν μακρινό και τόσο διαφορετικό πολιτισμό, εκείνο που κάνει το ανά χείρας βιβλίο να ξεχωρίζει, διότι πραγματικά ξεχωρίζει, είναι η, μέσω αυτού, θαρρετή αντιμετώπιση της σαθρής πολεμικής ρητορείας μιας χώρας που υπήρξε διαπρύσιος, όσο και ανηλεής, σύμμαχος της Ιταλίας του Μουσολίνι και, κυρίως, της Γερμανίας του Χίτλερ. Με σοφούς, λεπτούς και, ταυτόχρονα, σίγουρους χειρισμούς, η Ινούι ενσπείρει στο πλαίσιο της οικογένειας Μοριγιάμα, η οποία, παράλληλα, έχει επιφορτιστεί με τη φροντίδα των Μικρών Ανθρώπων, το στοιχείο της αμφισβήτησης της ως άνω ρητορείας, με αποτέλεσμα κάποια μέλη της να βρεθούν, την κρίσιμη στιγμή, σε αντίπαλες θέσεις. Βέβαια, η γνήσια ποιητική διάθεση της συγγραφέως, τόσο απέναντι στην ομορφιά της φύσης (της υπαίθρου) και των πλασμάτων της, όσο και απέναντι στην ιαπωνική λαϊκή παράδοση (απολαυστική από κάθε άποψη είναι η «δαιμονική» ανθρωπόμορφη παρουσία του μικρούλη Αμανέ – Ζακού), απαλύνει δραστικά το βάρβαρο κλίμα των κακουχιών και των βομβαρδισμών, που κατατρύχουν τους (μικρούς και μεγάλους) πρωταγωνιστές. Ωστόσο, η τελευταία γεύση του βιβλίου είναι μάλλον πικρή: πόσοι «πραγματικοί» άνθρωποι είναι στ' αλήθεια ικανοί να φροντίσουν αποτελεσματικά τους «φανταστικούς» Μικρούς Ανθρώπους, ώστε αυτοί οι τελευταίοι, τόσο μικροσκοπικοί και εξαρτημένοι και, την ίδια στιγμή, τόσο ολιγαρκείς, να μπορούν να συνεχίσουν απρόσκοπτα την απολύτως απλή και φυσιολογική ζωή τους;

Το γαλάζιο κύπελλο
Τομίκο Ινούι
μετάφραση: Ζωρζ Σαρή
εικονογράφηση: Ανδρομάχη Γιαννοπούλου
Πατάκης
202 σελ.
Τιμή € 9,90

Twitter