fbpx
John Sibthorp: «Flora Graeca Sibthorpiana»

John Sibthorp: «Flora Graeca Sibthorpiana»

Ο Rainer Scheppelmann γεννήθηκε το 1948 και έχει ασχοληθεί επί πολλά χρόνια με την προστασία του περιβάλλοντος. Έχει γράψει πολλά βιβλία και ανάμεσά τους και τα Λουλούδια και βότανα στο Πήλιο το 2016. Γνωρίζει Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά, λατρεύει τον ελληνικό πολιτισμό και είναι παντρεμένος με Ελληνίδα. Απότοκο των ενδιαφερόντων του και της επιλογής συζύγου, ως προς την εθνικότητα, είναι και το έργο που κρατάμε στα χέρια μας. Ένα βιβλίο έκπληξη. Μεγάλο σε σχήμα, με πολυτελέστατο χαρτί, γεμάτο από την ελληνική εξοχή και όλα τα μυριστικά της. 250 γκραβούρες από παλαιότερη έκδοση του 1806-1840, σε τέσσερις γλώσσες: Λατινικά, Γερμανικά, Αγγλικά και Ελληνικά.

Στα 1786-1787 δύο άνθρωποι, ο John Sibthorp, βοτανολόγος στην Οξφόρδη, και ο o Ferdinand Bauer, ζωγράφος, ταξίδεψαν στην Ελλάδα και στα παράλια της Μικράς Ασίας, όπου με τη βοήθεια των βοσκών, αγροτών και μοναχών κι ένα αντίγραφο του έργου του Διοσκουρίδη στο χέρι, κατάφεραν να εντοπίσουν 1.000 είδη φυτών. Ο Διοσκουρίδης είχε ήδη από τον 1ο μ.Χ. αιώνα θέσει τα θεμέλια της βοτανολογίας και είχε ήδη καταγράψει εξήντα είδη φυτών. Ο Sibthorp έδειχνε στους κατοίκους τα σχέδια του Διοσκουρίδη κι εκείνοι του έδειχναν τους τόπους για να τα βρει. Ο Bauer έκανε το σκίτσο τους και κρατούσε σημειώσεις για το χρώμα που θα έδινε, κατόπιν, στην υδατογραφία τους. Έτσι γεννήθηκε η Flora Graeca. Η «ελληνική χλωρίδα».

Το κολοσσιαίο αυτό έργο ολοκληρώθηκε σε δέκα τόμους, με τα αντίστοιχα σχέδια για το κάθε φυτό. Ήταν όμως πανάκριβο. Εξήντα βιβλία μόνο βρίσκονταν σε βιβλιοθήκες και ιδιωτικές συλλογές για τους ειδικούς, γιατί ο Sibthorp δεν μπορούσε να φανταστεί πως το έργο του θα έπεφτε σε χέρια μη πανεπιστημιακών. Ο ίδιος ήταν πλούσιος και ενδιαφερόταν μόνο για το έργο και τη φήμη του.

Το 2007 το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έκανε μια νέα αλλά και πάλι πανάκριβη έκδοση. Η παρούσα, όμως, με 250 φυτά που συναντώνται συχνά στην Ελλάδα, κυκλοφορεί σε «έκδοση προσιτή» κατά το παράδειγμα των λαϊκών εκδόσεων του 19ου και 20ού αιώνα, με κατανοητό τρόπο και προσιτή τιμή.

Για την ιστορία, ο Sibthorp παράλληλα με τη βοτανική εργασία έκανε το ταξίδι που ονειρευόταν στην «Αρχαία Ελλάδα», όπως πολλοί διανοούμενοι. Ταξίδεψε, επίσης στην Ανατολία, στο Αιγαίο, στην Κύπρο. Το ταξίδι αυτό, για το τέλος του 18ου αιώνα, ήταν άθλος. Μόνο από τη Βιέννη, μέσω Τεργέστης, στη Σικελία διήρκεσε τρεις μήνες.

Ο Sibthorp κρατούσε στα χέρια του συστατικές επιστολές για τις προξενικές αρχές, χρήσιμες για κάθε δυσκολία που είχε να αντιμετωπίσει. Έκπληξη του προξένησε το ότι οι μοναχοί στα μοναστήρια δεν ήξεραν Αρχαία Ελληνικά. Το 1786 επισκέφτηκε την Κρήτη, την Αθήνα, τη Ρόδο, τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη. Τον επόμενο χρόνο επισκέφτηκε τη Λέσβο, την Κω, την Κύπρο, και επέστρεψε στην Αθήνα, με στάση στη Νάξο και στη Σίκινο. Περιηγήθηκε τον Παρνασσό, τα βουνά της Εύβοιας, τον Άθω, επέστρεψε στην Αθήνα και, μέσω Πάτρας, με δέκα εβδομάδων ταξίδι επέστρεψε στην Αγγλία. Συνολικά, έλειψε τρία χρόνια.

Το κύριο μέρος του βιβλίου είναι ένας παράδεισος από εικόνες φυτών με θαυμάσια χρώματα, τόσο γοητευτικά και ελκυστικά στο μάτι που νομίζει κανείς πως η σελίδα αναδίδει το άρωμά τους. Στον Rainer Scheppelmann συγχαρητήρια για το εγχείρημα.

Το 1794 επέστρεψε πάλι στην Ελλάδα, για λίγο όμως, γιατί ήδη είχε αρρωστήσει από φυματίωση από την οποία και πέθανε τον επόμενο χρόνο. Με διαθήκη χάρισε τη βιβλιοθήκη του στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης κι ένα κτήμα του, από του οποίου τα έσοδα θα γίνονταν οι επιστημονικές εκδόσεις. Άφησε οδηγίες για τη Flora Graeca· δέκα τόμοι, με εκατό εικόνες ο καθένας. Τα κείμενα έγραψε ο Sir James Edward Smith, συμβουλευόμενος τις σημειώσεις του Sibthorp. Το έργο χρειάστηκε πενήντα τέσσερα χρόνια για να ολοκληρωθεί, το 1840. Ήταν ένα έργο θαυμάσιο, από τα σημαντικότερα της βοτανικής του 19ου αι. Όμως, για να το αποκτήσει κανείς έπρεπε να το παραγγείλει και να το πληρώσει 600 στερλίνες, ήτοι 52.000 ευρώ σημερινή τιμή.

Η βοτανική βεβαίως ιδρύθηκε στην Ελλάδα. Ιδρυτής της θεωρείται ο Αριστοτέλης, ενώ ο μαθητής του ο Θεόφραστος, που έγραψε και το σύγγραμμα για φυτά, είναι ο ιδρυτής της βοτανικής επιστήμης. Τρίτος στη σειρά είναι ο προαναφερθείς Διοσκουρίδης, που κατέγραψε κατάλογο με 500 είδη φυτών.

Ο Διοσκουρίδης από την Ταρσό (40-90 μ.Χ.), ήταν γιατρός του Νέρωνα και είχε καταρτίσει το 70 μ. Χ. λεπτομερή κατάλογο με φαρμακευτικά βότανα από την Ελλάδα, τη Μικρά Ασία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία. Το βιβλίο του, γραμμένο στα Ελληνικά, μεταφράστηκε στα Λατινικά, De Materia Medica, στα Αραβικά και Περσικά και για 1.500 χρόνια εθεωρείτο αυθεντία στα θεραπευτικά βότανα. Το αρχαιότερο χειρόγραφο είναι του 512 και έχει τίτλο Juliana Anicia Codex, γνωστό ως Vienna Dioscorides. Ο Sibthorp στο Vienna Dioscorides (στο ένα από τα δύο αντίτυπα) βρήκε σκίτσα από 410 φυτά. Αυτά τα σκίτσα για την εποχή τους είναι και μοντέρνα και λεπτομερή.

Ο Bauer, που ακολούθησε τον Sibthorp, γεννήθηκε στην Τσεχία το 1760, ο πατέρας του ήταν ζωγράφος της βασιλικής αυλής, ο ίδιος επιτυχημένος εικονογράφος από τα είκοσι πέντε του. Συνδύαζε, κατά τον Sibthorp, «την ευαισθησία του τεχνίτη, με τη γνώση της φύσης» και είχε «χέρι μαέστρου». Στην Οξφόρδη έμεινε έξι χρόνια και ζωγράφισε 966 υδατογραφίες της Flora Graeca. Στη συνέχεια ταξίδεψε στην Αυστραλία με τον εξερευνητή Matthew Flinders και ζωγράφισε 700 εικόνες ζώων και φυτών, εργασία από την οποία έγινε γνωστός, αφού η Flora Graeca δεν είχε ευρεία κυκλοφορία. Οι εικονογραφήσεις του απέχουν πολύ από όποιες άλλες τόσο για την ακρίβεια όσο και για την ομορφιά των εικόνων, πράγμα που έδωσε ώθηση στη βοτανική εικονογραφία.

Σύμφωνα με τους βοτανικούς επιστήμονες, τα φυτά είχαν λατινικά ονόματα. Ωστόσο, όσο μπόρεσε, ο Sibthorp παρέθεσε και την κοινή ελληνική ονομασία, χωρίς να αναφέρει καμιά θεραπευτική ιδιότητα, πράγμα που έκανε ο Διοσκουρίδης. Ο Smith, πάλι, κατά το σύστημα του Σουηδού βοτανολόγου Κάρολου Λιναίου, τα καταχώρησε σε αρσενικά και θηλυκά. Στην παρούσα «προσιτή έκδοση» δεν αναφέρονται όλες οι λεπτομέρειες που καταγράφει ο Sibthorp, αναφέρονται όμως οι περιοχές, τα φυτά και οι ελληνικές ονομασίες τους. Σε πινακίδα αναφέρεται το ύψος του φυτού, η εποχή της ανθοφορίας του, το υψόμετρο που ευδοκιμεί, αν είναι εκτεθειμένο στον ήλιο ή όχι. Τα δέντρα και οι μεγάλοι θάμνοι καταχωρίζονται με τη λατινική ονομασία τους, τα υπόλοιπα ανάλογα με το χρώμα τους.

Το κύριο μέρος του βιβλίου είναι ένας παράδεισος από εικόνες φυτών με θαυμάσια χρώματα, τόσο γοητευτικά και ελκυστικά στο μάτι που νομίζει κανείς πως η σελίδα αναδίδει το άρωμά τους. Στον Rainer Scheppelmann συγχαρητήρια για το εγχείρημα.

 

Flora Graeca
John Sibthorp
Εικονογράφηση: Ferdinand Bauer
Μετάφραση-επιμέλεια: Rainer Scheppelmann
Kentavros
244 σελίδες
ISBN 978-3-9818287-0-2
Τιμή: €24,80
001 patakis eshop

 

 

Αποκλειστικός διανομέας του βιβλίου στην Ελλάδα είναι οι εκδόσεις Δίαυλος, http://www.diavlosbooks.gr


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΔΙΑΦΟΡΑ
Anne Plantagenet: «Η μοναδική Μαρία Καζαρές»

Υπάρχει η νιότη. Υπάρχει το γήρας. Επέλεξα να γεράσω στο μεσουράνημά μου. Μαρία Καζαρές Βιβλίο-βιογραφία μιας σπουδαίας γυναίκας, που έζησε πλάι αλλά και στη σκιά του Αλμπέρ Καμύ. «Η φωνή της είναι σκοτεινή,...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΔΙΑΦΟΡΑ
«Προσωπικό αρχείο αρχηγού ΕΔΕΣ στρατηγού Ναπολέοντος Ζέρβα (περιόδου 1942-1944)»

Ο Ναπολέων Ζέρβας (Άρτα, 1891 – Αθήνα, 1957), στρατιωτικός, κινηματίας, ιδρυτής-αρχηγός του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ) και πολιτικός, υπήρξε ένα από τα πλέον συζητημένα πρόσωπα του 20ού...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΔΙΑΦΟΡΑ
Κατερίνα Τσιρίδου – Τάσος Κακλαμάνης: «Μαρίκα Νίνου / Ευαγγελία Αταμιάν: “Σαν άστρο εβασίλεψα”»

Είναι ένα βιβλίο με θέμα τη ζωή της Μαρίκας Νίνου, που συνέγραψαν η Κατερίνα Τσιρίδου και ο Τάσος Κακλαμάνης με τη βοήθεια της Ευαγγελίας Αγαπητού, μεγαλοπρεπές, τέτοιο που να αξίζει στη μεγάλη...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.