Γιάννης Ράγκος: «Ξεχασμένα πρωτοσέλιδα»
Mε το συγγραφικό έργο του Γιάννη Ράγκου, συστήθηκα με την ανάγνωση του πολύ αξιόλογου αστυνομικού μυθιστορήματός του Μυρίζει αίμα (εκδόσεις Ίνδικτος), όπου η ιδιότητα του δημοσιογράφου είχε εντέχνως παντρευτεί με αυτή του συγγραφέα παρουσιάζοντάς μας ένα βιβλίο το οποίο στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα, και στη συγγραφή του οποίου ο Ράγκος χρειάστηκε να ανατρέξει σε αρχεία εφημερίδων, σε έγγραφα δικογραφίας και πρακτικά δικαστηρίου.
Στο τελευταίο του συγγραφικό πόνημα, τα Ξεχασμένα πρωτοσέλιδα, ο αναγνώστης συναντάει τον δημοσιογράφο Γιάννη Ράγκο να μας παρουσιάζει τριάντα όχι και τόσο γνωστά περιστατικά της νεοελληνικής ιστορίας από το 1802 έως το 1976, των οποίων μια πρώτη μορφή έχει ήδη δημοσιευθεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο και τα οποία υπήρξαν προϊόν ακούραστης και σχολαστικής έρευνας σε αρχεία εφημερίδων και περιοδικών και σε εκτενή βιβλιογραφία. Ο υπότιτλος του βιβλίου, Ρεπορτάζ από τη νεοελληνική ιστορία, είναι ενδεικτικός για το τι θα συναντήσουμε σε αυτή τη μελέτη με το εξαιρετικό ενδιαφέρον. Ο συγγραφέας μας ενημερώνει εισαγωγικά: «Τα τριάντα άρθρα που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο αποτελούν προϊόν δημοσιογραφικής και όχι “ιστορικής” έρευνας· επομένως, δεν επιδιώκουν να υποδυθούν την ιστορική (ή ιστοριογραφική) μελέτη. Η επιλογή των θεμάτων έγινε με δημοσιογραφικά κριτήρια και η προσέγγισή τους με τις μεθόδους του ρεπορτάζ: ύπαρξη πρωτοτυπίας ή/και μοναδικότητας, αναζήτηση αξιόπιστων πηγών, διασταύρωση κάθε πληροφορίας, παροχή κατά το δυνατόν τεκμηριωμένων και ολοκληρωμένων απαντήσεων στα θεμελιώδη δημοσιογραφικά ερωτήματα: ποιος, τι, πού, πότε, πώς και γιατί. Τα κείμενα αυτά εξετάζουν ποικιλόμορφα και εν πολλοίς αδιερεύνητα περιστατικά της νεότερης ελληνικής ιστορίας, τα οποία στην εποχή τους απασχόλησαν ζωηρά την κοινή γνώμη και τα πρωτοσέλιδα του τύπου…»
«Τα τριάντα άρθρα που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο αποτελούν προϊόν δημοσιογραφικής και όχι “ιστορικής” έρευνας· επομένως, δεν επιδιώκουν να υποδυθούν την ιστορική (ή ιστοριογραφική) μελέτη. Η επιλογή των θεμάτων έγινε με δημοσιογραφικά κριτήρια και η προσέγγισή τους με τις μεθόδους του ρεπορτάζ».
Από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για μια ιδιαιτέρως αξιόλογη προσπάθεια η οποία ενισχύεται σε υπερθετικό βαθμό από τον τρόπο που ο Ράγκος παρουσιάζει τα κείμενά του· με τρόπο γλαφυρό, γραφή ρέουσα που ζωντανεύει και δεν κουράζει την ανάγνωση. Οι θεματικές των άρθρων που δημοσιεύονται εδώ ποικίλλουν και προκαλούν το ενδιαφέρον λόγω του πολιτικού, ιστορικού, κοινωνικού και ενίοτε στρατιωτικού περιεχόμενου τους. Από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια του βιβλίου είναι το εναρκτήριο ρεπορτάζ που έχει τον τίτλο «Ο λόρδος Έλγιν και το Ναυάγιο του Μέντορα». Αφορά ένα από τα πιο σημαντικά και ιστορικά ναυάγια των ελληνικών θαλασσών, του πλοίου Μέντωρ, που βυθίστηκε στα Κήθυρα το 1802 και μετέφερε μεγάλο μέρος των γλυπτών του Παρθενώνα, τα οποία είχε αφαιρέσει νωρίτερα ο λόρδος Έλγιν. Διαβάζουμε, πέρα από τα προαναφερθέντα, για το χρονικό της βύθισής του και τις ενέργειες ανέλκυσης του πολύτιμου φορτίου, καθώς και τις μεταγενέστερες έρευνες του ναυαγίου από Έλληνες. «Η βύθιση του υποβρυχίου Περσεύς: απόδραση από τον θάνατο» είναι από τα ρεπορτάζ που ξεχωρίζουν και στο οποίο διαβάζουμε την απίστευτη ιστορία της βύθισης του υποβρυχίου Περσεύς, το 1941 στην Κεφαλονιά, από ιταλική νάρκη και τη διάσωση του Τζον Κέιπς, του μοναδικού από τους εξήντα επιβαίνοντες. Η ανάδυσή του στην επιφάνεια και η επιβίωση κατόπιν σε εχθρικό έδαφός για 18 μήνες διαβάζεται σαν συναρπαστική ιστορία περιπέτειας. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται το ρεπορτάζ με τον τίτλο «Ατμόπλοιο Όρια: ο τιτανικός της κατοχής», στο οποίο εξιστορείται μια από τις χειρότερες ναυτικές τραγωδίες εν μέσω B΄ Παγκοσμίου πολέμου, στην οποία έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 4.000 Ιταλοί αιχμάλωτοι πολέμου, όταν το 1944 το ατμόπλοιο Όρια προσκρούει στη νησίδα Πάτροκλος (Γαϊδουρονήσι) και βυθίζεται σε ελάχιστα λεπτά. Το πιο πρόσφατο από τα ρεπορτάζ μάς γυρνάει σχεδόν σαράντα χρόνια πίσω, στο 1976, και στην υπόθεση «Νερό του Καματερού», η οποία είχε συγκλονίσει την κοινή γνώμη της εποχής και είχε αναδείξει το πώς ο τύπος κατασκευάζει και παραποιεί γεγονότα για να τα εκμεταλλευτεί κατόπιν για δικό του όφελος.
Αξίζει να αναφέρουμε επιγραμματικά ορισμένους άλλους τίτλους άρθρων, όπως «Οι πρώτες εκτελέσεις θανατοποινιτών στη Νεότερη Ελλάδα (1830)», «Η τρομοκρατία στην Ελλάδα του 19ου αιώνα (1861-1899)», «Μονομαχίες: όταν οι Έλληνες έλυναν τις διαφορές τους στο πεδίο τιμής (1895-1914)», «Εθνική Ένωσις Ελλάς: Η πρώτη μαζικής εθνικιστική οργάνωση στην Ελλάδα (1927-1944)», «Η μεγάλη απόδραση από τις φυλακές των Βούρλων (1955)».
Τα Ξεχασμένα πρωτοσέλιδα αποτελούν μια εξαιρετική πρόταση αναγνώσματος που συνδυάζει τη δημοσιογραφία με τη νεοελληνική ιστορία, εστιάζοντας με σύντομο και ιδιαίτερα επιτυχημένο τρόπο σε περιστατικά που λίγο έως πολύ είναι άγνωστα στο ευρύ κοινό ή έχουν λησμονηθεί στην πάροδο του χρόνου.
Ξεχασμένα πρωτοσέλιδα
Γιάννης Ράγκος
Polaris
312 σελ.
ISBN 978-960-6829-84-0
Τιμή: €10,00
