fbpx
Χέρο Χόρκβεντα: «Μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος» κριτική της Ανθούλας Δανιήλ

Χέρο Χόκβερντα: «Μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος»

Ο συγγραφέας του βιβλίου Χέρο Χόκβερντα είναι Ολλανδός και μεταφραστής του έργου Το διπλό βιβλίο του Δημήτρη Χατζή. Η μεταφραστική του εργασία το 1979 στα Ολλανδικά του έδωσε το έναυσμα της περαιτέρω μελέτης, η οποία τον οδήγησε στην εκπόνηση μιας διδακτορικής διατριβής. Το βιβλίο περιλαμβάνει οχτώ κεφάλαια, Βιβλιογραφία και Παράρτημα αντιπαραβολής κειμένων από τη μια έκδοση στην άλλη, όπου επισημαίνονται οι εκφραστικές ή άλλες μικροδιαφορές.

Εκείνο που γίνεται αμέσως αντιληπτό από τον αναγνώστη είναι η φιλοτιμία του επιστήμονος συγγραφέα να αποδώσει με την εργασία του «το ενδιαφέρον και την αγάπη (του Χατζή) για τον Νεο-ελληνισμό, την επιστημονική του μελέτη αφιερωμένη στο θέμα αυτό, τον αγώνα του (στο πλαίσιο του αριστερού κινήματος) για ένα καλύτερο μέλλον της Ελλάδας, και την έκφραση που ήθελε να δώσει σ’ αυτό μέσα από το λογοτεχνικό του έργο». Διευκρινίζει ότι Το διπλό βιβλίο δεν είναι ένα βιβλίο νοσταλγίας ενός Έλληνα που ζει στο εξωτερικό, ότι το έργο έχει ιδεολογικό-μαρξιστικό χαρακτήρα, χωρίς βαθιές αναλύσεις αλλά διαπιστώσεις μόνον, όπως ο ταξικός αγώνας στο Τέλος της μικρής μας πόλης ή η απόρριψη του δυτικού, αστικού τρόπου ζωής, όπως φαίνεται στο Διπλό βιβλίο. Εξακολουθεί να υφίσταται το θέμα της ελληνικής παράδοσης, ταυτότητας και ιδεολογίας.

Η επιστροφή του χαιρετίστηκε με μεγαλοστομία «από μια ορισμένη μερίδα του πολυκέφαλου ‘‘αριστερισμού”, γιορτάστηκε σαν την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα […] κι η τόσο καλόβολη αυτή μορφή […] στράφηκε προς το μεγάλο κοινό μ’ ένα καλόβολο χαμόγελο, όμως χαμόγελο λίγο θλιμμένο, λίγο μελαγχολικό, σα να ήθελε να αποσκεπάσει μέσα του ένα προσωπικό δράμα».

Στη μεγάλη Εισαγωγή που προτάσσει ο συγγραφέας στο έργο δίνει πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Χατζή, για την εξορία του μετά το 1949 στις χώρες του Ανατολικού μπλοκ, τη διαμονή του στο Βουκουρέστι, στο Βελιγράδι, τις εκπομπές του στο ραδιόφωνο, τα σχόλια που έκανε στα δελτία ειδήσεων που έρχονταν από την Αθήνα. Παράλληλα έγραφε το δικό του έργο και ζούσε σαν ερημίτης. Αργότερα εργάστηκε στο πανεπιστήμιο, στο Σπουδαστήριο Ελληνικής Φιλολογίας, όπου δίδαξε αττική γραμματική, μεσαιωνική και νέα ελληνική φιλολογία και επιμελήθηκε βιβλία Ελλήνων λογοτεχνών που μεταφράστηκαν στα ουγγρικά. Ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος τον παρότρυνε να καταγράψει την προσωπική του ιστορία αλλά εκείνος δεν ήθελε. Το 1971 μπορούσε να διδάξει στο Παρίσι αλλά γραφειοκρατικά προβλήματα τον εμπόδισαν, είχε αλληλογραφία με τον Φίλιππο Ηλιού, εργάστηκε εναντίον της χούντας, συνεργάστηκε με τον γλύπτη Μέμο Μακρή στη Βουδαπέστη και στον Σύλλογο Επιστημόνων στη Δυτική Ευρώπη δίδαξε Ερωτόκριτο. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1974. Η επιστροφή του χαιρετίστηκε με μεγαλοστομία «από μια ορισμένη μερίδα του πολυκέφαλου ‘‘αριστερισμού”, γιορτάστηκε σαν την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα […] κι η τόσο καλόβολη αυτή μορφή […] στράφηκε προς το μεγάλο κοινό μ’ ένα καλόβολο χαμόγελο, όμως χαμόγελο λίγο θλιμμένο, λίγο μελαγχολικό, σα να ήθελε να αποσκεπάσει μέσα του ένα προσωπικό δράμα» γράφει μεταξύ άλλων ο Ανδρέας Καραντώνης. Τον Νοέμβριο του 1975 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας ως επισκέπτης καθηγητής.

Τις απόψεις του για τη νεοελληνική παράδοση ο Χατζής τις εξέθεσε στο λογοτεχνικό αλλά και στο εξωλογοτεχνικό του έργο. Με έμφαση υποστηρίζει ότι η νέα ελληνική οντότητα είναι διακριτέα από την αρχαία και κυρίως από τη βυζαντινή, η οποία αποτελεί τον ελληνικό Μεσαίωνα που συνεχίζεται και μετά το 1453. Όλες τις εκφάνσεις του ελληνισμού τις εξετάζει από την άποψη του πόσο συνέβαλαν στη δημιουργία της νεοελληνικής, αναγεννησιακής παράδοσης. Τάσσεται υπέρ της ολοκλήρωσης υπό το πρίσμα του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας απέβλεπε σε μια σοσιαλιστική Ελλάδα αλλά μακράν του παλαιότερου κομμουνισμού, χωρίς όμως να απομακρύνεται και από την έννοια του αντικαπιταλισμού.

Φωτεινό παράδειγμα για τον Χατζή υπήρξε πάντα η Ευρώπη του Διαφωτισμού. Κάνει σχόλια πάνω στην αναμόρφωση της Ελλάδας. Η λογοτεχνία πρέπει να ασχολείται με τον σημερινό άνθρωπο, αλλά ο λογοτέχνης πρέπει να είναι ανοιχτός σε ό,τι συμβαίνει και στον έξω κόσμο. Ο ίδιος έγραφε για τη νεοελληνική παράδοση και ιδεολογία, μέσα από τη μαρξιστική κοσμοθεωρία και, φυσικά, αποκλίνει από τις τάσεις της γενιάς του τριάντα. Στο έργο του είναι φανερή η αριστερή του ιδεολογία, αλλά χωρίς να περιορίζεται από τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Έργα στα οποία δεν φαινόταν ο πολιτικός, κοινωνικός μετασχηματισμός δεν τον ενδιέφεραν. Δεν τον ενδιέφεραν επίσης οι μοντέρνες πεζογραφικές μορφές, ο υπαρξισμός, ό,τι κι αν σήμαινε αυτός. Προσπαθούσε εν ολίγοις η πεζογραφία να μη διακρίνεται από ακοινωνικές τάσεις που επεσήμαινε στη σύγχρονη πεζογραφία, όπου υπάγεται και ο υπαρξισμός.

Ο Χατζής μπορεί να σχηματοποιεί ή να απλοποιεί τη νεοελληνική παράδοση και κοινωνία από τον δωδέκατο αιώνα που την παρακολουθεί μέχρι το 1980, λέει ο καθηγητής Χέρο Χόκβερντα, ωστόσο, παρακολουθώντας τις εξελίξεις στον κόσμο και θεωρώντας την ελληνική πραγματικότητα επιφαινόμενο της παγκόσμιας, παρά τις αντίθετες απόψεις του με τη Δύση, τις λαϊκίστικες απόψεις και νοσταλγικές τάσεις, η θέση του στη λογοτεχνία είναι ξεχωριστή. Και παρά την αντικαπιταλιστική του θέση και το σοσιαλιστικό του όραμα, τάσσεται υπέρ της Δύσης του Ουμανισμού, του Διαφωτισμού και της Αναγέννησης και, τέλος, παρά την όποια κρίση, ελπίζει σε μια Ελλάδα που μπορεί να πετύχει κάτι καλύτερο.

Τελικώς στο βιβλίο του Χόκβερντα, ο αναγνώστης θα βρει το έργο του Χατζή πλασμένο και διαμορφωμένο μέσα στα πολιτικά συμφραζόμενα της διεθνούς πολιτικής σκηνής, οπότε η περιδιάβαση στο έργο είναι και περιδιάβαση στην πολιτική της Ευρώπης και της Ελλάδας της εποχής του.

 

Μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος
Νεοελληνική παράδοση και ιδεολογία στο έργο του Δημήτρη Χατζή
Χέρο Χόκβερντα
Καλλιγράφος
676 σελ.
ISBN 978-960-9568-45-6
Τιμή: €26,50

001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
«Για τη διαχείριση του πένθους και της απώλειας» και «Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;»

Αν υπάρχει ένας μελετητής ικανός να μας εισάγει τόσο στον πλούτο της γλώσσας όσο και των ιδεών του Μεγάλου Ιεράρχη Βασιλείου αλλά και του Πλουτάρχου είναι ο Ιωάννης Πλεξίδας. Με από πολλών ετών...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης: «Το ναυάγιο του “Μέντορος” στις ακτές των Κυθήρων και η διάσωση των γλυπτών του Παρθενώνα»

Στον καιρό μας, το ζήτημα της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα στη γενέτειρά τους προβάλλει επιτακτικότερα από ποτέ και απασχολεί όλους τους Έλληνες. Γι’ αυτό και οι μελέτες για το συγκεκριμένο...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Κοσμάς Ρασπίτσος: «Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ και η μετάφραση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας»

Μια από τις τελευταίες κυκλοφορίες στον χώρο της φιλοσοφικής σκέψης και του στοχασμού, που παρουσιάζει μάλιστα πολλαπλό ενδιαφέρον, καθώς εξακτινώνεται σε ζητήματα πέραν των φιλοσοφικών αναζητήσεων...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.