Θ. Π. Τάσιος: «Ηθο-οικονομικά: Πίστη - Πίστωση»
Στην ηλικία των 86 ετών πλέον, ο αειθαλής ακαδημαϊκός Θεοδόσης Τάσιος είναι ένας από τους λιγοστούς «σοφούς» που μας απέμειναν: υπήρξε ένας από τους κορυφαίους πολιτικούς μηχανικούς που ανέδειξε αυτή η χώρα και διετέλεσε επί δεκαετίες καθηγητής στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο κι αλλού. Παράλληλα όμως υπήρξε και συνεχίζει να είναι ένας σκεπτόμενος άνθρωπος, με φιλοσοφικές αναζητήσεις και πλούσιο συγγραφικό έργο στο χώρο των ανθρωπιστικών επιστημών, ισάξιο του έργου του ως επιστήμονα στο χώρο των κατασκευών.
Οι μεγάλες σταθερές στη ζωή του, τουλάχιστον ως διανοητή, είναι το περιβάλλον, η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων και η ηθική του επιστήμονα (ειδικά του πολιτικού μηχανικού), ενώ μόνιμοι «πονοκέφαλοί» του είναι η διαφθορά του ελληνικού κράτους, η παραπαίουσα παιδεία, η απομάκρυνση του πολίτη από τα κοινά, τα οποία ο ίδιος ο συγγραφέας έχει υπηρετήσει από δεκάδες θέσεις στον ΟΗΕ, την UNESCO, σε πανεπιστημιακές επιτροπές και πολιτιστικούς συλλόγους ή επιστημονικές ενώσεις κ.ά. Γι’ αυτά τα θέματα αρθρογραφεί εδώ και πολλά χρόνια· αυτά αποτελούν και τα περιεχόμενα του παρόντος έργου.
Το βιβλίο του Θ. Τάσιου κινείται ανάμεσα στο φιλοσοφικό δοκίμιο, την οικονομική ανάλυση και την επιχειρηματική πραγματεία, χωρίς να παραλείπει να αναφερθεί σε ζητήματα που άπτονται του κλάδου από τον οποίο προέρχεται, τις κατασκευές.
«Τέσσαρες ανηθικότητες»
Στον τόμο έχουν συγκεντρωθεί ορισμένα παλαιότερα κείμενά του, δημοσιευμένα σε συλλογικά φιλοσοφικά έργα (το παλαιότερο είναι του 2005) ή εκφωνημένα σε διεθνή συνέδρια (όπως το 59ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Οργανώσεων Ποιότητας που φιλοξένησε η ΕΔΕΕ πέρυσι το καλοκαίρι στην Αθήνα). Υπάρχουν και ορισμένα κείμενα που βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας και επικεντρώνονται στην οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας εδώ και μια εξαετία («Επιστήμονες και Οικονομική Κρίση»).
Ο καθηγητής καταγγέλλει ότι το ελληνικό κράτος, ο ιδιωτικός επιχειρηματικός τομέας (ειδικά οι κατασκευές) και ο ελληνικός λαός, σχεδόν στο σύνολό του, είναι βουτηγμένοι σε μια παρατεταμένη παθογένεια, η οποία προκάλεσε την κυριαρχία της ανηθικότητας σε κάθε πτυχή του ελληνικού δημόσιου βίου. Αυτή η ανηθικότητα είναι που προκάλεσε την οικονομική κρίση κι αυτή, η συνεχιζόμενη ανηθικότητα στην καθημερινότητά μας, πρέπει να χτυπηθεί αν θέλουμε να λύσουμε τα οικονομικά δεσμά της χώρας. Ο καθηγητής Θ. Τάσιος εντοπίζει «τέσσαρες ενδογενείς Καταβόθρες που ρουφάνε χρήμα καυτό»: τις δωροδοκίες, τη φοροδιαφυγή, την ιδιοποίηση ΦΠΑ και τις απάτες στα ασφαλιστικά ταμεία.
Ο αναγνώστης δεν θα πρέπει να περιμένει από τον κοσμοπολίτη Έλληνα διανοητή κάποιου είδους συμβατική οικονομική ανάλυση, ούτε φυσικά κλασικές πολιτικές προτάσεις, από αυτές απ’ τις οποίες βρίθουν τα προγράμματα των πολιτικών κομμάτων. Ο Θ. Τάσιος προτάσσει μόνο την ηθική και αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο σε «αξίες»: την υγεία, τη γνωσιακή και αισθητική καλλιέργεια, τη συμπάθεια προς τον συνάνθρωπο, τη συμπάθεια προς το περιβάλλον. «Η οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την ηθική» υποστηρίζει, και μας θυμίζει ότι μετά την κατάρρευση του «μεγάλου πειράματος του μπολσεβικισμού», σειρά είχε να εκπέσει από το βάθρο της η ξεσαλωμένη «δυτική οικονομοκρατία».
Ο Θ. Τάσιος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ευθύνες θα πρέπει πλέον να αποδοθούν σε ανθρώπους που αποφάσισαν να ακολουθήσουν τον ένα ή τον άλλο δρόμο, κι όχι σε συστήματα στα οποία οι πολιτικοί συνήθως φορτώνουν τις ευθύνες για να αποενοχοποιήσουν τη δική τους στρεβλή παρουσία στο δημόσιο βίο.
Επιχειρηματική ευθύνη
Στο ίδιο πλαίσιο, στην αναζήτηση δηλαδή ηθικών ερεισμάτων στο σχεδιασμό και την υλοποίηση οικονομικών πολιτικών, εντάσσεται και η ανάλυση του Θ. Τάσιου για την «επιχειρησιακή κοινωνική υπευθυνότητα» (Corporate Social Responsibility), όρο που συνήθως αποδίδουμε ως «εταιρική κοινωνική ευθύνη», μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες εξελίξεις των τελευταίων χρόνων στα περί επιχειρηματικότητας τεκταινόμενα παγκοσμίως.
Ο καθηγητής καταγγέλλει ότι το ελληνικό κράτος, ο ιδιωτικός επιχειρηματικός τομέας (ειδικά οι κατασκευές) και ο ελληνικός λαός, σχεδόν στο σύνολό του, είναι βουτηγμένοι σε μια παρατεταμένη παθογένεια, η οποία προκάλεσε την κυριαρχία της ανηθικότητας σε κάθε πτυχή του ελληνικού δημόσιου βίου.
Ο συγγραφέας σχολιάζει τη νέα αυτή πραγματικότητα, ελέγχει την αξιοπιστία των ισχυρισμών της και συμβουλεύει όσες επιχειρήσεις επιθυμούν να την υλοποιήσουν να κάνουν χρήση ανεξάρτητων ελεγκτών οι οποίοι θα πιστοποιούν αν οι δράσεις κοινωνικής υπευθυνότητας που επελέγησαν και υλοποιήθηκαν συμβαδίζουν με την ηθική εντός της επιχείρησης που τις πραγματοποιεί.
Το βιβλίο του Θ. Τάσιου κινείται ανάμεσα στο φιλοσοφικό δοκίμιο, την οικονομική ανάλυση και την επιχειρηματική πραγματεία, χωρίς να παραλείπει να αναφερθεί σε ζητήματα που άπτονται του κλάδου από τον οποίο προέρχεται, τις κατασκευές. Η φωνή του διαφέρει αισθητά από εκείνη των νεοφιλελεύθερων υποστηρικτών της οικονομικής εποπτείας στην οποία έχει περιέλθει η χώρα, όσο κι από εκείνη των εκ της αριστεράς προερχόμενων θεωρητικών που προτάσσουν την ταξική ανάλυση και βλέπουν τα πάντα μέσα από το πρίσμα των οικονομικών συσχετισμών. Φέρνοντας την έννοια της ηθικής στο προσκήνιο, ο Θ. Τάσιος διατυπώνει έναν άλλο λόγο, ο οποίος, αν και βρίσκεται στο περιθώριο του σύγχρονου δημόσιου βίου, αξίζει να διαβαστεί και, γιατί όχι, να ακουστεί.
Ηθο-οικονομικά
Πίστη - πίστωση
Θ. Π. Τάσιος
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
234 σελ.
ISBN 978-960-524-459-0
Τιμή: €10,00
