fbpx

Λαϊκές αυτοβιογραφίες Ι του Μ. Γ. Μερακλή

Το 2007, προλόγισα το βιβλίο της Ηπειρώτισσας δημοσιογράφου κυρίας Γεωργίας Σ. Σκοπούλη, Αυτές που γίναν ένα με τη γη (Εκδόσεις Δωδώνη). Περιελάμβανε 66 συνεντεύξεις που είχε πάρει, πιο σεμνά και ταπεινά θα έλεγα, συνομιλίες που είχε κάνει, με συμπατριώτισσές της γεννημένες στα χρόνια από το 1909 έως το 1951, σε μια περίοδο, όπως έλεγα στον πρόλογό μου, «εξόχως ηλεκτρισμένη και δραματική».

Σχεδόν αμέσως μετά το 1975 (χρονιά εκλογής μου στα Ιωάννινα), μιλούσα στους φοιτητές μου για τη σημασία που έχουν για τη Λαογραφία οι αυτοβιογραφικές διηγήσεις λαϊκών ανθρώπων, είδος που είταν γνωστό από τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν Γερμανοί βιομηχανικοί εργάτες έγραφαν τέτοιες αυτοβιογραφίες, παρωθούμενοι από τους ιδεολογικούς καθοδηγητές τους που ήθελαν, και μ' αυτό τον τρόπο, ν' ανεβάσουν το μορφωτικό επίπεδο και το κοινωνικό αυτοσυναίσθημά τους. Ένας από τους πιο δραστήριους λαογράφους της πρώην DDR (Γερμανικής Λαϊκής Δημοκρατίας), ο Hermann Strobach, σε μια ιδιαίτερα σημαντική «Εισαγωγή στη λαϊκή ποίηση» (Λειψία, 1979) είχε εντάξει σ' αυτή και τις αυτοβιογραφίες των εργατών ως λογοτεχνικό είδος.

Το 2013, η κυρία Σκοπούλη εξέδωσε κι ένα δεύτερο συναφές βιβλίο, με αφηγήσεις ανδρών τώρα, και με τον ωραίο τίτλο Στ' απόσκια της Ιστορίας (Εκδόσεις Ροδακιό), που καλύπτουν αυτή τη φορά ολόκληρο τον περασμένο αιώνα (οι δυο πρώτοι αφηγητές στη χρονολογική σειρά είσαν 103 χρονών το 2008, γεννημένοι δηλαδή το 1905, ενώ πολλές φορές η αναφορά τους και στους γονείς τους και στους παππούδες τους μαζί με τον περίγυρό τους οδηγεί για καλά και μέσα στον 19ον αιώνα). Γράφω στον πρόλογό μου: «Είναι αφηγήσεις με αποθησαυρισμένο πολύτιμο υλικό, που μπορεί γενικά να διακριθεί σε δύο κατηγορίες: Υλικό για τη νεότερη Ιστορία της Ηπείρου: τον Πόλεμο, την Κατοχή και την Αντίσταση και τον Εμφύλιο, με την έξαρση που γνώρισαν στην περιοχή τόσο με την παρουσία του ΕΔΕΣ και του ΕΛΑΣ, όσο και με τα συμβάντα προς το τέλος του Εμφυλίου• εύλογα τα γεγονότα αυτά, στα οποία έλαβαν μέρος οι ίδιοι που τα εξιστορούν, δεν λείπουν σχεδόν από καμιάν αφήγηση, καταλαμβάνουν μάλιστα μεγάλο μέρος, και με μιαν ένταση, όχι τόσο λόγω του ύφους καθεαυτό –ο χρόνος που μεσολάβησε επέδρασε οπωσδήποτε ως ένα βαθμό κατευναστικά– όσο με τα ίδια τα ιστορούμενα, σφραγισμένα από αντιθέσεις, αντιφάσεις, παλινωδίες, που συνθέτουν ένα συλλογικό δράμα. Κι ύστερα υπάρχει η καθημερινότητα και ο πολιτισμός της, με την αργή εξέλιξή της, από τις μόλις από τις δεκαετίες του 1960 και 1970 παρατηρούμενες σ' εκείνη την περιοχή μεταβολές».

Κλείνω με την ακόλουθη παράγραφο: «Στην εσχάτην ώρα πήγε και βρήκε η κυρία Σκοπούλη αυτούς τους πολύτιμους πληροφορητές, που αύριο δεν θα υπάρχουν. Το γνωρίζουν και οι ίδιοι. Ο γεροντότερος όλων τελειώνει το λόγο του έτσι: "Τώρα τα νέα παιδιά δεν κάθονται ν' ακούσουν ιστορίες. Πώς ζήσαμεν εμείς οι παλιοί, πώς πιάστηκε το χωριό. Δεν βαριέσαι, καημένε! Περασμένα. Αυτοί γεννήθηκαν σε καλή μέρα". Η καλοσύνη όμως αυτής της ημέρας είναι συζητήσιμη».

Αλλά αισθάνομαι πως αξίζει ν' αφιερώσω ένα ακόμα σημείωμα (τουλάχιστον) για τις σπουδαίες αυτές συνομιλίες των γυναικών και των ανδρών της Ηπείρου.


 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.