«Καυτό μέλι» του Μ. Γ. Μερακλή
Θέλω να μιλήσω για ένα βιβλίο που μου προκάλεσε εξαιρετικά μεγάλη εντύπωση, θα έλεγα, ευθύτερα, θαυμασμό, για την επιστημονική του πληρότητα αλλά και για την τόλμη του. Συγγραφέας του είναι ο κύριος Σπύρος Καρυδάκης. Τίτλος του: Καυτό μέλι, που αναλύεται με τον υπότιτλο: Αρχαία ελληνικά ερωτικά ποιήματα από άντρες για άντρες και ερωτολογικός σχολιασμός τους. Η μετάφραση των ποιημάτων (με ελάχιστες εξαιρέσεις) και ο σχολιασμός τους (βασισμένος «αποκλειστικά σε αρχαίους Έλληνες και Βυζαντινούς συγγραφείς, καθώς και σε συλλογές επιγραφών») έχουν γίνει από τον ίδιο. Ο τίτλος του βιβλίου έχει ληφθεί από στίχους της Ελληνικής [Παλατινής] Ανθολογίας (επιγραμάτων). Δημοσιεύεται ακόμα σύγχρονη, αλλά (χωριστά) και η αρχαία βιβλιογραφία (ποιητές και συγγραφείς που τους απασχόλησε η ομοφυλοφιλία), ο πίνακας των επιγραφών που χρησιμοποιήθηκαν επίσης στα σχόλια και το πολυσέλιδο «Λεξιλόγιο ερωτολογικής αργκό για τους ανδρικούς έρωτες» (της Αρχαιότητας).
Συνολικά έχουν μεταφράσει 419 ποιήματα 95 αρχαίων ποιητών, τα οποία, διαβάζουμε στην πίσω σελίδα του εξωφύλλου, «αναφέρονται στον έρωτα μεταξύ ανδρών, με υψηλό ύφος ή απλότητα, με χιούμορ ή ερωτισμό, με τρυφερότητα ή σαρκική λαχτάρα που συγκλονίζει. Μεγάλοι δημιουργοί όπως ο Πίνδαρος, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Θεόκριτος, μα και ανώνυμοι κι ελάσσονες. Από τον Όμηρο και την αρχαϊκή εποχή, τον Σόλωνα, τον Αλκαίο, τον Ίβυκο, τον Θέογνι, τον Μίμνερμο, μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ.».
Από το πλήθος των κλασσικών φιλολόγων ελάχιστοι είναι εκείνοι που έθιξαν το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας στην αρχαία Ελλάδα. Κι αυτοί είναι ξένοι (σσ. 19-21), μολονότι ήδη στην αρχαιότητα, όπως σημειώθηκε, Έλληνες ποιητές και συγγραφείς αναφέρονται σ' αυτό (οι ποιητές επιγραμμάτων των ελληνιστικών χρόνων το δόξασαν). Τώρα υπάρχει το πρωτογενώς ελληνικό παρόν έργο.
Στα νεώτερα χρόνια, όσο ξέρω, ο μόνος που έθεσε το ζήτημα (και θεωρήθηκε μέγα σκάνδαλο) είναι ο κορυφαίος φιλόλογος Ιωάννης Συκουτρής στην εκτενή Εισαγωγή του στο πλατωνικό «Συμπόσιον». Ο Καρυδάκης έχει τη δική του θέση απέναντι στον Συκουτρή που, ενώ το πιστοποίησε και το τεκμηρίωσε, ωστόσο πατατήρησε ότι «ο χριστιανισμός επολέμησε με λύσσαν απολύτως δικαιολογημένην, ένα έθιμον τόσο βρομερόν».
Θα μπορούσα να υποθέσω ότι ο Συκουτρής χρησιμοποίησε μια τέτοιαν ακραία διατύπωση, για να αντισταθμίσει την αντίδραση που θα προκαλούσε (όπως και εκδηλώθηκε, με λύσσα μάλιστα, θα έλεγα κι εγώ πράγματι), με το τόλμημά του να αναφερθεί στον «παιδικόν» έρωτα κατά την αρχαιότητα (ο οποίος πάντως δεν είχε καμιά σχέση με την παιδοφιλία όπως αυτή εννοείται σήμερα και αφορά μικρά παιδιά, ενώ η λέξη παις στους αρχαίους Έλληνες σήμαινε κατά κύριο λόγο τον έφηβο, άρα, προκειμένου περί της αρχαιότητας, «παιδικός» είταν ο εφηβικός έρωτας, βλ. και Καρυδάκη, σσ. 24-25).
Οπωσδήποτε ο Συκουτρής, όσον αφορά τον εφηβικόν έρωτα, ακολούθησε την ιδεαλιστική ερμηνεία του φαινομένου από τον Πλάτωνα, ο οποίος έβλεπε τη σχέση αυτή ως ένα είδος δυνητικής μύησης του ερωμένου από τον (ιδανικό, εφόσον υπήρχε...) εραστή του στον κόσμο των ιδεών και ειδικότερα εδώ στην ιδέα της ομορφιάς.
Ο Καρυδάκης, αιτιολογώντας τη συγγραφή και έκδοση του ούτως ή άλλως πολύτιμου αυτού έργου, γράφει ότι «σκέφτηκε να συνθέσει ένα κοινόχρηστο βιβλίο, το οποίο να παρουσιάζει όσο μπορεί πιο τεκμηριωμένα και ζωντανά την αίσθηση της ομορφιάς, του χιούμορ, της ηδονής, της στοχαστικότητας, του πάθους, της αγάπης για την ελευθερία που μπορεί να εμπνεύσει η γνώση της πιο παρερμηνευόμενης πλευράς της αρχαίας Ελλάδας, του ανδρικού έρωτα [...]. Που σχετίζεται με την ανάπτυξη των αρχαιοελληνικών αντιλήψεων περί δημοκρατίας και αντίθεσης σε κάθε τυραννία [...]. Μα να παρέχει και την καθαρτική γνώση της τραγικότητας, την οποία προσφέρει η σπουδαία ποίηση: της άλογα ικανοποιούμενης ανάγκης για σεξ που οδηγεί στον σεξισμό, της λύσσας για σεξουαλική επιβολή, του πόνου, της στέρησης, της απώλειας, της θηριωδίας, της δυστυχίας που ταλανίζει την ανθρώπινη φύση και προβάλλει τρομερή μεσ' από κάποια ποιήματα και κείμενα».
