fbpx

Ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΠΑΤΑΚΗΣ ΓΡΑΦΕΙ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΙΧΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΤΙΜΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΠΑΤΑΚΗΣΤη στιγμή αυτή οι πολίτες αυτής της χώρας που νοιάζονται για τον πολιτισμό, την εκπαίδευση και ειδικότερα για το βιβλίο δίνουν μια μεγάλη μάχη για να αντιμετωπίσουν την επίθεση που προέρχεται από την κυβέρνηση και ορισμένους φιλελεύθερους και νεοφιλελεύθερους κύκλους, αλλά και την αδιαφορία των κρατικών υπηρεσιών για τα θέματα αυτά. Τα δύο βασικά σημεία στα οποία επικεντρωνόμαστε είναι η κατάργηση του ΕΚΕΒΙ και η σχεδιαζόμενη κατάργηση του νόμου για την ενιαία τιμή του βιβλίου.

Τη στιγμή αυτή το πιο επείγον είναι το δεύτερο.

Τι είναι η ενιαία τιμή του βιβλίου;

Είναι ένας νόμος που ξεκίνησε κυρίως από τον Γάλλο υπουργό πολιτισμού Jacques Lang και στοχεύει στο να προστατεύσει και να ενισχύσει κυρίως την κατηγορία βιβλίων που πραγματικά προάγουν τον πολιτισμό (σοβαρή λογοτεχνία, φιλοσοφία, δοκίμια, επιστημονικά βιβλία κτλ.), τα οποία κινδυνεύουν από την επικράτηση μεγάλων αλυσίδων καταστημάτων που εφαρμόζοντας τακτική υπερεκπτώσεων προσπαθούν να κερδίσουν τους πελάτες των μικρών βιβλιοπωλείων διεσπαρμένων σε όλη την επικράτεια. Αυτές οι αλυσίδες στηρίζονται στα βιβλία κυρίως ταχείας κυκλοφορίας, στα ευπώλητα όπως θρίλερ, αστυνομικά, βιβλία γενικά παραλογοτεχνίας κτλ. Η προσπάθεια είναι να στηριχθούν τα μικρά βιβλιοπωλεία, τα οποία οδηγούνται στο κλείσιμο από τον ανταγωνισμό των μεγάλων αλυσίδων. Ο νόμος αυτός δεν επιτρέπει έκπτωση μεγαλύτερη του 10% στα βιβλία τα οποία κυκλοφορούν και ανατυπώνονται συνεχώς. Εάν παρέλθει διετία από την τελευταία εκτύπωση, τότε τα βιβλία αυτά δεν υπάγονται στις διατάξεις του νόμου αυτού, και άρα σε αυτά μπορεί να γίνει οποιαδήποτε έκπτωση. Αυτός ο περιορισμός αφαιρεί από τις μεγάλες αλυσίδες τη δυνατότητα να αποσπούν τους πελάτες από τα μικρά βιβλιοπωλεία, τις εμποδίζει να κλείνουν τα βιβλιοπωλεία αυτά, τα οποία έτσι επιβιώνοντας μπορούν να προωθούν τα ποιοτικά βιβλία. Συνήθως τα μικρά βιβλιοπωλεία ανήκουν σε άτομα που αγαπούν το βιβλίο, διαβάζουν, έχουν δημοκρατικές αντιλήψεις, έρχονται σε επαφή με το κοινό, καλούν συγγραφείς για να παρουσιάσουν βιβλία τους, δημιουργούν έτσι ζεστές φωλιές όπου γεννιέται η ανθρώπινη επικοινωνία, όπου οι γνώσεις, η ποιητική δημιουργία, η φιλοσοφική σκέψη μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Ποιοι είναι εναντίον της ενιαίας τιμής;

Πρώτον αυτοί οι οποίοι θέλουν να κερδίζουν την αγορά κλείνοντας τα μικρά καταστήματα και τροφοδοτώντας το κοινό με τα ευπώλητα βιβλία και πολλές φορές με υποπροϊόντα ξενόφερτης κουλτούρας.

Δεύτερον επαγγελματίες που συνδυάζουν με το κυνήγι του κέρδους και την έλλειψη κάθε ηθικού φραγμού. Τους βλέπουμε συχνά στα διάφορα παζάρια να πωλούν εκδόσεις που προσβάλλουν δικαιώματα τρίτων.

Τρίτον πολιτικοί και άτομα που κατέχονται από ιδεολογικές αγκυλώσεις, δημιουργούν σενάρια φαντασίας και δε βλέπουν μπροστά τους τίποτα άλλο παρά οικονομικές θεωρίες και απόψεις αμφιβόλου αξίας.

Ποια είναι η απάντηση στους εχθρούς της ενιαίας τιμής;

Δεν είναι αλήθεια ότι η ενιαία τιμή καταργεί τον ανταγωνισμό. Ο ανταγωνισμός υπάρχει μεταξύ των εκδοτών, οι οποίοι φροντίζουν να ορίζουν όσο το δυνατόν χαμηλότερες λιανικές τιμές, αφήνοντας στους βιβλιοπώλες εκείνο το ελάχιστο περιθώριο κέρδους που είναι αναγκαίο για να επιβιώσουν κρατώντας στα ράφια τους επί πολύ χρόνο βιβλία που δεν πωλούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Επίσης ο ανταγωνισμός υπάρχει και μεταξύ των βιβλιοπωλών, οι οποίοι και μπορούν να κάνουν εκπτώσεις σε μια μεγάλη κατηγορία βιβλίων, όπως θα αναφέρουμε παρακάτω, αλλά και, το σημαντικότερο, ανταγωνίζονται στο επίπεδο των προσφορών των υπηρεσιών, της ενημέρωσης, της έξυπνης διαφήμισης, της ορθής προβολής του βιβλίου, του αγώνα που κάνει ο καθένας τους για να προμηθεύσει στον πελάτη του ακόμα και το πιο σπάνιο βιβλίο στον συντομότερο δυνατό χρόνο.

Δεν είναι αλήθεια ότι οι βιβλιοπώλες έχουν μεγάλα κέρδη. Αυτό αποδεικνύεται από τον μεγάλο αριθμό βιβλιοπωλείων που έχουν κλείσει τα τελευταία χρόνια, που αθετούν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις, που δυσκολεύονται να προμηθευτούν μεγάλες ποσότητες βιβλίων, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα και τη συρρίκνωση ή και το κλείσιμο και εκδοτικών οίκων.

Δεν είναι αλήθεια ότι το κοινό θα έχει καλύτερες τιμές, αν καταργηθεί η ενιαία τιμή. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, θα υπάρξει ένας ξέφρενος ανταγωνισμός σε εκπτώσεις, με αποτέλεσμα να πιέζουν οι μεγάλες αλυσίδες τον εκδότη για μεγαλύτερες εκπτώσεις προς αυτούς, ο εκδότης να ορίζει προτεινόμενες τιμές πολύ μεγαλύτερες απ' ό,τι σήμερα και οι μεγάλες αλυσίδες να κάνουν δήθεν εκπτώσεις σε νέες φουσκωμένες εικονικές λιανικές τιμές. Το αποτέλεσμα θα είναι το κοινό να αγοράζει τα βιβλία στις ίδιες τιμές, αν όχι και σε υψηλότερες. Μην ξεχνάμε ότι με το καθεστώς της ενιαίας τιμής κανείς δεν μπορεί να πουλήσει πάνω από την οριζόμενη τιμή του εκδότη, κάτι που θα μπορούσε να συμβεί χωρίς την ενιαία τιμή, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες από το κέντρο περιοχές της χώρας όπου δεν υπάρχει ανταγωνισμός.

Δεν είναι αλήθεια ότι δε δίνονται τώρα ευκαιρίες στους βιβλιοπώλες να κάνουν εκπτώσεις. Έχουν το δικαίωμα αυτό σε ένα πολύ μεγάλο αριθμό βιβλίων, δεδομένου ότι ο νόμος της ενιαίας τιμής περιορίζει την έκπτωση στα βιβλία που συνεχώς ανατυπώνονται, επιτρέποντας όμως και σε αυτά έκπτωση μέχρι 10 %. Σε βιβλία όμως με βραδεία κυκλοφορία ή που έχουν εντελώς αποτύχει εμπορικά, οποιαδήποτε έκπτωση επιτρέπεται και στην πράξη υπάρχει μια συνεχής συνεννόηση εκδοτών και βιβλιοπωλών για την προώθησή τους σε πολύ χαμηλές τιμές, πάρα πολλές φορές μάλιστα κάτω και από το εκδοτικό κόστος παραγωγής. Αυτό εξάλλου δείχνουν τα πολυάριθμα παζάρια.

Είναι αλήθεια ότι τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων ετών δείχνουν κατάρρευση του κλάδου του βιβλίου και μειώσεις στις τιμές των βιβλίων. Αυτό σημαίνει ότι ο κλάδος του βιβλίου βρίσκεται στα όρια της επιβίωσης.

Είναι τραγική αλήθεια ότι, αν καταργηθεί η ενιαία τιμή, η κατάσταση θα φτάσει στο απροχώρητο. Θα κλείσουν ή θα συρρικνωθούν βιβλιοπωλεία και εκδοτικοί οίκοι, θα απολυθούν πολλοί εργαζόμενοι• αυτό θα συμβάλει στην περαιτέρω ύφεση της ελληνικής οικονομίας, αλλά, το σημαντικότερο, θα υποβαθμιστεί ακόμη περισσότερο η ήδη υποβαθμισμένη παιδεία στη χώρα μας.

Είναι αλήθεια ότι οι εκδότες και οι βιβλιοπώλες καλύπτουν την απουσία του κράτους. Καθημερινά στέλνουν δωρεάν βιβλία σε σχολεία, καλούν τους συγγραφείς με δικά τους έξοδα σε εκδηλώσεις που δίνουν στους μαθητές μια ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με το βιβλίο. Αυτό θα εκλείψει, αν κλείσει ο μικρός βιβλιοπώλης, αν συρρικνωθεί ή κλείσει ο εκδότης.

Η ενιαία τιμή ισχύει σήμερα στις εξής χώρες:
• Γαλλία (από το 1981)
• Γερμανία (νόμος του 1887 που αντικαταστάθηκε με νεότερο νόμο του 2002)
• Ισπανία (από το 1975)
• Ιταλία (από το 2005)
• Δανία (από το 2001)
• Ολλανδία (από το 2005)
• Πορτογαλία (από το 1996)
• Αυστρία (από το 2000)
• Βέλγιο
• Λουξεμβούργο
• Ιαπωνία (από το 2008)
• Μεξικό (από το 2008)
• Αργεντινή (από το 2001)
• Νότια Κορέα (από το 2002)
• Νορβηγία
• Ουγγαρία
• Σλοβενία

Τελειώνοντας θέλω να επισημάνω δύο πράγματα:

Το πρώτο ότι ο νομοθέτης στην Ελλάδα, αντιλαμβανόμενος την αξία της πνευματικής δημιουργίας, στον νόμο για τα πνευματικά δικαιώματα όρισε ένα ελάχιστο αμοιβής για τους λογοτέχνες συγγραφείς (κάτι που αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία). Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις φιλελεύθερες και νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις. Όμως η ελληνική κοινωνία το δέχεται και το στηρίζει ως μία προσφορά και ενίσχυση της πνευματικής δημιουργίας. Ανάλογη είναι και αυτή η μικρή προστασία που προσφέρει στο βιβλίο ο νόμος για τα πνευματικά δικαιώματα.

Το δεύτερο σημείο στο οποίο θέλω να μείνω είναι η αδιαφορία του υπουργού Πολιτισμού να δεχθεί τους εκδότες, για να συζητήσουν το θέμα της ενιαίας τιμής, κάτι που ανήκει στην αρμοδιότητα του υπουργείου του. Για σύγκριση και μόνο ας αναφέρω το αντίθετο παράδειγμα της Γαλλίας, όπου κάθε φορά που εκλέγεται ένας νέος πρόεδρος της Δημοκρατίας, την πρώτη εβδομάδα μετά την ορκωμοσία του, καλεί τους Γάλλους εκδότες σε πολύωρες συναντήσεις. Ας ευχηθούμε κάποτε αυτό το πνεύμα να έρθει και στην Ελλάδα.

Αθήνα, 24 Ιανουαρίου 2014

 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.