Ναι, η ψυχή είναι ένα άρμα που το σέρνουν δύο άλογα: η λογική και το συναίσθημα. Το θέλω και το πρέπει. Αυτά τα δύο άλογα πρέπει να τρέχουν στην ίδια κατεύθυνση, γιατί αντιλαμβάνεστε τι πρόκειται να γίνει αν το ένα στρίβει αριστερά και το άλλο πάει αντίθετα: το άρμα δε θα κρατήσει την πορεία του και ο αναβάτης θα ανατραπεί. Ίσως από κει βγήκε και το «έχων σώας τας φρένας μου», γιατί η ψυχική υγεία είναι ζήτημα ισορροπημένων φρένων, σαν τον αμαξηλάτη που πρέπει να χαλιναγωγεί συνεχώς το ζεύγος των αλόγων του, που είναι δεμένα στο καπίστρι, να ξέρει πότε θα τα μαστιγώσει και πότε θα αφήσει τα χαλινάρια χαλαρά. Για όλους αυτούς τους λόγους αποκαλούσαμε φρενίατρο παλιότερα τον σημερινό ψυχίατρο.

Καθόμασταν στο αρχονταρίκι μια μεγάλης μονής στο Άγιον Όρος, για την καθιερωμένη υποδοχή με τσίπουρο και λουκουμάκι με άρωμα γαρίφαλου και τις συστάσεις εκατέρωθεν ως καλωσόρισμα μια και θα παραμέναμε μια νύχτα στην Ιερά Μονή, και μόλις συστήθηκα και με ρώτησε ο άγιος πατέρας τι δουλειά κάνω, και του είπα «ψυχίατρος», ο άγιος πατέρας έμπηξε μια ισχυρή κραυγή: «Εγώ είμαι ψυχίατρος!» φώναξε θυμωμένος. «Εγώ έχω αναλάβει την ψυχή των ανθρώπων». Έμεινα αποσβολωμένος από την απρόσμενη επίθεση μέσα στο λιτό και γαλήνιο περιβάλλον του οντά, με κομμένη την ανάσα, ενώ ο άγιος πατέρας δεν έλεγε να ηρεμήσει· έτρεμε ολόκληρος από οργή μέσα από τη γενειάδα του, και συνέχισε τον μονόλογό του: «Τι γνωρίζετε εσείς περί ψυχής; Εγώ έχω σκύψει πάνω στις ψυχές των ανθρώπων. Δικό μου έργο και αποστολή είναι να σώσω την ψυχή τους. Η σωτηρία της ψυχής τους είναι αποκλειστικά δικό μου έργο και της Εκκλησίας. Ας βρείτε έναν άλλον ορισμό για το επάγγελμά σας, τρελογιατρέ. Σας απαγορεύω να αναφέρετε πάλι την ιδιότητά σας, μέχρι να μου προτείνετε έναν δικό σας ορισμό».

Άφησα τους άλλους φίλους προσκυνητές και κατηφόρισα στο μονοπάτι της μονής για τον ταρσανά. Κάθισα σε ένα πεζούλι κι άναψα τσιγάρο μπροστά στη θάλασσα· εκεί οργάνωσα κάπως τις σκέψεις μου και υιοθέτησα τον ξεχασμένο όρο φρενίατρος. Ήδη πέραν του Ατλαντικού μιλούσαν για νευροεπιστήμες και μελετητές του ανθρώπινου εγκεφάλου και της συμπεριφοράς. Οι ψυχασθενείς ύστερα από λίγα χρόνια θα αποκαλούνταν και στη χώρα μας «χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας».

Είναι αλήθεια πως στο Άγιον Όρος οφείλω τη σωτηρία της δικιάς μου ψυχής: ένας άλλος άγιος πατέρας σε ένα άλλο φιλόξενο μοναστήρι, σε μια άτυπη εξομολόγησή μου κατά τη διάρκεια του περιπάτου μας στα αμπέλια της μονής, πως ήμουν αμαρτωλός γιατί κατ’ επανάληψη υπέπιπτα στο αμάρτημα της μοιχείας, γύρισε και μου είπε απλά και μειλίχια: «Πρέπει να χωρίσεις από τη σύζυγό σου. Κι εσύ αμαρτάνεις κι εκείνη τη στενοχωρείς διαρκώς». Και μόνο αυτή η φράση του με γαλήνεψε. Επέστρεψα στον κόσμο αποφασισμένος να θέσω τέρμα στον γάμο μου και πράγματι μερικά χρόνια μετά πήρα το διαζύγιό μου. Έγινα ένας απλός προπονητής αμαξηλατών· να τους μαθαίνω να οδηγούν μαζί το ζεύγος των αλόγων: τη λογική με το συναίσθημα, το συναίσθημα με τη λογική. Δεν τήρησα ωστόσο επακριβώς τις κουβέντες των αγίων πατέρων. Συνέχισα και μετά το διαζύγιό μου να διαπράττω το αμάρτημα της μοιχείας (πηδώντας τις γυναίκες των άλλων), και πού και πού έκανα και τον ψυχίατρο για να εξασφαλίσω τα προς το ζην…

Ο άγιος πατέρας που υποστήριξε πως είναι ψυχίατρος έγινε θλιβερά γνωστός στο πανελλήνιον αρκετά χρόνια αργότερα ως ηγούμενος Εφραίμ Βατοπεδινός.

Twitter