Μια παλιά αναμονή ήταν η Τετάρτη. Περίμενα το εβδομαδιαίο περιοδικό «Village Voice», άλλοτε πολυσέλιδο, ενημερωτικό, αναλυτικό, με γνωστά ονόματα των συνεργατών του, που κυκλοφορούσε δωρεάν, όπως και τώρα.

Οι πρώτες σελίδες που άνοιγα, συνήθως, ήταν με τον τίτλο «Φιλμ», οι καινούριες ταινίες και οι κριτικές τους. Στο φύλλο της 6-12 Ιουλίου 2016 τράβηξε την προσοχή μου μια κάπως γνωστή φωτογραφία, και η πληροφορία «Αιωνιότητα και Ιστορία. Ο κινηματογράφος του Θόδωρου Αγγελόπουλου, 8-24 Ιουλίου, Μουσείο Κινηματογράφου», και ακόμα: «Καλύτερα στη μεγάλη οθόνη» και μια επανάληψη, Μια αιωνιότητα και μια μέρα.

Ένιωσα μια ιδιαίτερη συγκίνηση, παρ’ όλο ότι είχα το πρόγραμμα που είχε ήδη κυκλοφορήσει: «Αιωνιότητα και Ιστορία. Ο κινηματογράφος του Θόδωρου Αγγελόπουλου, 8-24 Ιουλίου 2016, με την υποσημείωση: «Όλες οι ταινίες στα ελληνικά με αγγλικούς υπότιτλους».

Πήρα το περιοδικό στον πρωινό καφέ και διάβασα: «Είναι δύσκολο να πεις αν ο κινηματογράφος του Έλληνα σκηνοθέτη Τεό Αγγελόπουλου (1935-2013) ήταν μια προφητεία ή μια απώθηση. Με τις απέραντες περίκομψες οθόνες του και κινήσεις της κάμερας, και την ανάμιξη του πολιτικού μετά του προσωπικού, αυτές οι ταινίες ανήκαν στην παράδοση της συν-στράτευσης των δεκαετιών του ‘60 και του ‘70, όπως παραδειγματικά των παρόμοιων του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι και Φρανσίσκο Ρόσι. Αλλά πέρα από αυτό, επιδείκνυαν μια ριζοσπαστική, παιχνιδιάρικη υπομονή, η οποία συνέβαλε στη θεμελιώδη διαμόρφωση που κάποιοι θα μπορούσαν να την ονομάσουν “αργός κινηματογράφος”. (Σύγχρονοι εκτελεστές του μοντέλου, όπως ο Λαβ Ντίαζ, Lav Diaz, και Λίσαντρο Αλόνσο, Lisandro Alonso) του οφείλουν τα πάντα.

Ο Αγγελόπουλος έκανε μεγάλες, σημαντικές, σοβαρές ταινίες, συνήθως για μεγάλα, σημαντικά, σοβαρά θέματα: Το αριστούργημά του, το 1975, Ο θίασος, ακολουθεί μια θεατρική ομάδα που μπαινοβγαίνει στην ελληνική ιστορία του ΒΠΠ και τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση. Στο αξιοσημείωτο Βλέμμα του Οδυσσέα με τον Harvey Keitel, προσκολλά την Ανατολική Ευρώπη στην αρχή της πτώσης της, ενώ το βραβείο του Χρυσού Φοίνικα το 1998 στην ταινία Μια αιωνιότητα και μια μέρα αντιμετωπίζει την αλβανική κρίση που κατέτρωγε εκείνο τον καιρό τα Βαλκάνια. Αλλά ο Αγγελόπουλος αποφεύγει τα χαζά αισθήματα και τις εύκολες επαναστάσεις που τόσο συχνά χρησιμοποιούν στις σημαντικές ταινίες. Οι κατευθυντήριες γραμμές των ιστοριών του είναι λοξές, οι χαρακτήρες του αδιαφανείς και η άποψή του για τον κόσμο είναι συχνά εκτεθειμένη. Τότε πώς γίνεται αυτές οι ταινίες να είναι, που να πάρει η ευχή, τόσο ωραίες; Ίσως διότι είναι τόσο θαυμάσια κινηματογραφικές. Σε μια ταινία του Αγγελόπουλου, η σημασία συχνά έρχεται με αυτά που πραγματικά βλέπουμε στην οθόνη: την απόσταση ανάμεσα στους χαρακτήρες και τα αντικείμενα, την απεραντοσύνη του τοπίου ή τον τρόπο που γλιστράει η κάμερα, μερικές φορές διασχίζοντας μ’ ένα μόνο τράβηγμα δεκαετίες ολόκληρες. Αυτές οι οπτικές ποιότητες επιφέρουν την ανάγκη οι ταινίες του Αγγελόπουλου να προβάλλονται σε μεγάλες οθόνες. Γι’ αυτόν το λόγο πολλές από τις ταινίες του είναι αδύνατον να βρεθούν σε βίντεο». Bilge Ebiri.

Twitter