Υποθέτω, μόνο, πως πολλές ερωτήσεις ή απορίες ζητούν ακόμη την/τις απάντηση/απαντήσεις τους.

Για τη μνήμη, για παράδειγμα, ή την επαναφορά της –αν είναι η σωστή λέξη– με κάποια περιστατικά ή διαλόγους ή εικόνες ή θεωρίες, ή, πιο κοντά στη λέξη, με αναμνήσεις, που δεν τις θεωρείς ξεχασμένες, γιατί αυτό σημαίνει ότι τις θυμάσαι, αλλά που είναι καταχωνιασμένες, άγνωστο πού, μέσα στην ύπαρξή σου, ορατή ή αόρατη.

Αυτή την πρώτη εβδομάδα του Νοέμβρη ήρθε στο νου μου η αίτηση, με τη μορφή μιας κόλας χαρτιού που έχει επάνω ερωτήσεις τις οποίες πρέπει κάποιος να συμπληρώσει αν αιτείται κάτι από κάποιον, κυρίως, αντιπρόσωπο μιας οργανωμένης μονάδας.

Βρισκόμουν στο Βερολίνο όταν ακούστηκαν οι ήχοι από τις βαριές και τις βαριοπούλες, από αλαλαγμούς ή ευχές ή κατάρες ή βρισιές ή ελπίδες ή προσδοκίες, ή από τις πέτρες που γκρεμίζονταν.

Ρώτησα τον Γιώργο Ξένο, το ζωγράφο, που με τη σύζυγό του, Χριστίνα Ντούβρη, με φιλοξενούσαν, αν άκουγε ένα ανθρώπινο βουητό. Το άκουγε, ερχόταν από κάπου πολύ κοντά στο σπίτι τους.

Βγήκαμε στο δρόμο, ακολουθώντας τον ήχο, που δεν ήταν παρά ένα ή δυο τετράγωνα μακριά μας. Και τότε είδαμε το Τείχος, το είχα περάσει αρκετές φορές από το Πόιντ Τσάρλι για το Ανατολικό Βερολίνο, να καταρρέει. Οι πέτρες δεν κατρακυλούσαν στην επίπεδη βάση του, παρά σωριάζονταν με κατακερματισμένα τα σχήματα ή σχέδια από τα χρωματιστά γκράφιτι.

Έτσι, εντελώς τυχαία, γίναμε μάρτυρες της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, στις 9 Νοεμβρίου 1989, χωρίς να υποψιαζόμαστε τη συνέχεια ή τις συνέπειες ή την ιστορική εξέλιξη της ένωσης των δύο Γερμανιών, αν μπορώ να χρησιμοποιήσω την έκφραση, που θα την έκανε πιο μεγάλη και πιο ισχυρή.

Την επόμενη χρονιά ξαναπήγα στο Βερολίνο, πιθανόν από περιέργεια, όπου συνάντησα τη φίλη μου Σοφία, μια δυναμική κοινωνική λειτουργό, εκλεγμένη σε κάποιο διαμέρισμά του, με τους Πράσινους (οικολόγους).

Οι συζητήσεις μας περιστρέφονταν γύρω από τις καινούργιες συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί και, κυρίως, τους Ανατολικογερμανούς – ένας όρος που δεν είμαι βέβαιη πόσο δόκιμος υπήρξε, για τις δικές τους συνήθειες διαβίωσης, εργασίας, αποδοχών, κοινωνικών παροχών ή άλλων πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων.

Αυτό που την ξάφνιαζε ήταν η άγνοιά τους γύρω από την αίτηση, τα χαρτιά που έπρεπε να συμπληρώσουν για την εξεύρεση εργασίας.

Απλώς δεν ήξεραν, όχι τη γλώσσα, αλλά γιατί δεν τους είχε συμβεί πριν ή άλλοτε. Η φροντίδα της δουλειάς ήταν προσωπική ή κοινοτική ή κρατική ή συγκυριακή ή επιλεκτική ή αναγκαστική ή πώς αξιολογούνταν και από ποιους και με ποια μέτρα και σταθμά.

Η Σοφία κατέβαλλε κάθε προσπάθεια να τους εξηγήσει και να τους βοηθήσει.

Οι δικές μου αναφορές και εμπειρίες ήταν διαφορετικές.

Είχα κάποιες φορές πάρει συνεντεύξεις από υποψήφιες υπαλλήλους και είχα λάβει υπόψη μου την εμφάνισή τους, τη συμπεριφορά τους, το λεξιλόγιό τους, τις απαντήσεις τους για την καθημερινότητά τους.

Επανέφερα στη μνήμη μου τη Δήμητρα, γεννημένη στη Νέα Υόρκη από Έλληνες γονείς, με δίπλωμα από Πανεπιστήμιο της ίδιας πόλης, περισσότερο από εμφανίσιμη, μάλλον όμορφη, με όμορφα μεγάλα καστανά μάτια, γλυκό χαμόγελο με γερά λευκά δόντια, έξυπνη, με χιούμορ· προσδοκούσα από αυτήν ένα λαμπρό μέλλον, κι όταν προσελήφθη από τη μεγαλύτερη και πιο γνωστή αμερικανική (δηλαδή παγκόσμια) τράπεζα, ένας από τους όρους δουλειάς ήταν: θα φοράτε πάντα ταγέρ ή κοστούμι, κάλτσες και γόβες με ψηλά τακούνια.

Στη Νέα Υόρκη οι αντίστοιχες της Δήμητρας περπατάνε και κουβαλάνε ένα σακίδιο, που μέσα του έχουν αυτά που θα φορέσουν στη δουλειά, και πρώτα απ’ όλα τις γόβες, αφού περπατάνε, ανάλογα με την εποχή, με μπότες ή αθλητικά, ή σαγιονάρες, αν λέγονται έτσι.

Την αίτηση που υπέβαλα η ίδια, μια ή δυο φορές, την είχα αντιμετωπίσει με την ιδεολογία της εργαζόμενης γυναίκας, ή μάλλον ενός αντιπροσώπου του εργατικού δυναμικού της όποιας χώρας ζούσα.

Twitter