Λέξεις και όροι που εκφράζονται από «επίσημα» χείλη μπορούν να χρησιμοποιηθούν, εθελούσια, προπαγανδιστικά και παραπλανητικά με μια επίφαση αντικειμενικότητας, ή μήπως και οι αριθμοί; Κάποιες επαναλαμβανόμενες λέξεις, όπως «οι θυσίες του ελληνικού λαού», από τις ανώτατες Αρχές της χώρας μας, μοιάζουν με σχήμα, που σημαίνει ότι εμπεριέχουν τον κάθε πολίτη, επομένως κι εμένα.

Όμως εγώ είμαι κατά της θυσίας, επειδή νομίζω πως αυτή δεν είναι μονοδιάστατη αλλά, τουλάχιστον, εθελούσια ή επιβαλλόμενη από μια εξωτερική δύναμη.

Θα ήθελα να γνωρίζω την ελληνική μυθολογία και στη μικρότερη λεπτομέρειά της, όπως και τη Βίβλο, σαν Ελληνίδα, χριστιανή ορθόδοξη εκ γενετής, και όχι προτίμησης, ασχέτως πόσο καθοριστικές υπήρξαν αυτές οι ιδιότητες στη ζωή μου.

Από τη διαχρονική μας μυθολογία και Ιστορία θυμάμαι μόνο την αναφορά στη θυσία, που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε, της Ιφιγένειας, κόρης του βασιλιά Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, επειδή αυτός είχε σκοτώσει το ιερό ελάφι της Άρτεμης, κι εκείνη για να τον τιμωρήσει είχε κοπάσει όλους τους αέρηδες, και η εκστρατεία κατά της Τροίας... αλλά ο μύθος είναι γνωστός.

Αυτή ήταν η πρώτη και τελευταία που είχα διαβάσει στα σχολικά βιβλία. Η δεύτερη αναφερόταν στον Ισαάκ, γιο του Αβραάμ και της Σάρας, που η θυσία του θα γινόταν κατ' εντολή του Ιεχωβά, του τη διαβίβασε ένας Άγγελος, που και αυτή δεν πραγματοποιήθηκε, αφού ο θυσιαζόμενος αντικαταστάθηκε από ένα κριάρι, όμως και αυτός ο μύθος είναι γνωστός.

Και οι δυο θυσίες ενέπνευσαν συγγραφείς και καλλιτέχνες να δημιουργήσουν έργα και να πλουτίσουν τις θεατρικές σκηνές και τα μουσεία με εικαστικές αναπαραστάσεις.

Ο Ισαάκ υπήρξε ένα θέμα, ίσως δεν τελείωσε ακόμα, ανάμεσα σε διάφορες απόψεις που εκφράστηκαν από Εβραίους μελετητές της Βίβλου, με κύρια ερωτηματικά, πώς μπορεί ένας θεός να ζητάει κάτι τέτοιο από ένα πλάσμα Του και άλλες απόψεις.

Σε μια τουριστική έξοδο, στα περίχωρα της Πόλης του Μεξικού, κάτω από έναν δυνατό ήλιο, που μου προκάλεσε ηλίαση, επισκεφθήκαμε κάποιους χώρους όπου γίνονταν οι θυσίες πολύ νεαρών κοριτσιών, απαραιτήτως παρθένων, που τους άνοιγαν κάθετα το κορμί, ξερίζωναν την καρδιά και την πρόσφεραν στα πνεύματα, αόρατα βέβαια. Μου ήταν αδύνατον να σταθώ και να ακούσω τους μύθους από τον ξεναγό, κι επομένως δεν μπορώ να τους διηγηθώ.

Για μένα η θυσία είναι μια ύψιστη εθελούσια πράξη για έναν μεγάλο σκοπό, που ξεπερνάει το άτομο. Αυτός που εκθέτει τον εαυτό του στα πυρά του κατακτητή για την ελευθερία της πατρίδας του, γι' αυτά που αφαιρέθηκαν από τον λαό στον οποίο ανήκει ως μονάδα, ναι, είναι θυσία.

Όταν επισκέπτομαι διάφορους τόπους ολοκαυτωμάτων και διαβάζω στις μαρμάρινες πλάκες ότι ο γερμανικός ναζιστικός στρατός σκότωσε μωρά οκτώ μηνών ή δυο χρόνων και υπάρχουν μαρτυρίες ότι στρατιώτες τα πετούσαν ψηλά και οι άλλοι τα πυροβολούσαν στον αέρα, μου είναι αδιανόητο να σκεφθώ ότι επρόκειτο για θυσία. Τα σπίτια που κάηκαν από τους κατακτητές δεν προσφέρθηκαν ως θυσίες, ούτε τα παιδιά που πέθαναν στην Κατοχή από την πείνα και τα κουβαλούσαν στους τάφους με τα καροτσάκια ήταν εθελούσιες θυσίες. Οι άνδρες οι οποίοι στήθηκαν στον τοίχο, αφού το δάχτυλο του κουκουλοφόρου τούς υπέδειξε στους οπλισμένους, στα μπλόκα, και έπεσαν νεκροί τρύπιοι από τις σφαίρες του κατακτητή δεν ήταν θυσίες, αλλά εγκλήματα.

Είναι πολύ τολμηρό να συγκρίνονται οι θυσίες ενός λαού κατά βούληση, απ' οποιονδήποτε, χωρίς να διευκρινίζεται αν έγιναν αυτοβούλως ή επιβεβλημένα.

Οι οικονομικές θυσίες του ελληνικού λαού –κοντεύει να γίνει μια αφηρημένη έννοια– έγιναν αιτία αυτοκτονιών, ελαττωμένης ή κακής διατροφής, πτώσης της γεννητικότητας, αμφισβητούμενης παροχής νοσοκομειακής ή άλλης ιατρικής περίθαλψης, απώλειας στέγης, διακοπής εκπαίδευσης, χωρισμών ζευγαριών και αύξησης διαζυγίων, χρεών, περικοπής αποδοχών και συντάξεων, κακής διαγωγής ενοικιαστών –μη δυναμένων να καταθέσουν ως άνεργοι το ενοίκιό τους–, αδυναμίας πληρωμής των κοινοχρήστων και των ΔΕΚΟ, που σημαίνει διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος, τηλεφωνικής επικοινωνίας και θέρμανσης, και αποδεδειγμένης –με αριθμούς– ανεργίας, με επόμενο την έξοδο επιστημόνων και εργατών σε άλλες χώρες, με αποτέλεσμα την εξασθένιση των ασφαλιστικών ταμείων.

Ο πλούτος της ελληνικής γλώσσας ίσως να προσφέρει στους ειλικρινείς χρήστες την κατάλληλη λέξη όσον αφορά στη θυσία, όταν δεν αποσαφηνίζεται η αιτία και ποιος/ποιοι την προκάλεσαν.

Εικαστικό: Francisco de Zurbaran - Agnus Dei (1640)

Twitter