Ξαφνικά μέσα από το τηλέφωνο μου ήρθε μια απρόσμενη έκπληξη, που την κουβαλούσε η Μίλντρεντ Πίερς και τώρα εμφανιζόταν στην ομώνυμη ταινία, στο Φεστιβάλ των Μαύρων Ταινιών με τις μοιραίες βαμπ, που προβαλλόταν στο Film Forum, στο West Greenwich Village, όταν μου μεταβίβαζε την ανάθεση του μυθιστορήματος του James M. Cain (Τζέιμς Μ. Κέιν) από το Μεταίχμιο, για τη μετάφρασή του.

Την ταινία, γυρισμένη το 1945, δεν την είχα δει ποτέ άλλοτε.

Τις προηγούμενες δεκαετίες, πριν από την έλευση της τεχνολογίας που βιώνουμε και ίσως να μην μπορούμε να προβλέψουμε την εξέλιξή της, οι ταινίες έρχονταν από το Χόλιγουντ στην Ελλάδα, ή μάλλον στην Αθήνα, όχι ταυτόχρονα όπως συμβαίνει τώρα, αλλά με την πάροδο κάποιων χρόνων.

Ήξερα την ύπαρξή της, και ακόμα ότι είχε γυριστεί σε συνέχειες και είχε προβληθεί στην αμερικανική τηλεόραση, αλλά με τις αναχωρήσεις και αφίξεις μου εδώ και αλλού, δεν την είχα παρακολουθήσει.

Καθόμουν στην καρέκλα του κινηματογράφου με το ίδιο ενδιαφέρον που καθόμουν στην καρέκλα μου μπροστά στο λάπτοπ μεταφράζοντας το βιβλίο και ένιωθα τις ομοιότητες των εποχών να επανέρχονται. Στα χείλη μου έσκαγε ένα απροσδιόριστο χαμόγελο. Στο εσωτερικό μου αυτί άκουγα τις συζητήσεις των μεγάλων στο σπίτι του παππού μου, που ψάχνοντας τις αναμνήσεις τους, προσπαθούσαν να θυμηθούν αν είχαν συμβεί όταν έπεσαν χιόνια κι έκαψαν τα σπαρτά, και δεν προλάβαινα να ρωτήσω αν τα χιόνια βάζουν φωτιά, αν ήταν πριν έρθει το ηλεκτρικό ρεύμα στο χωριό τους, ή τότε που έδιωξαν το βασιλιά, ή πριν πέσει το Μπιζάνι, αν ήταν πριν μπουν στη χώρα οι Γερμανοί ή μετά που έφυγαν οι Ιταλοί και ο Αγησίλαος που αγαπούσε τον παππού μου σαν δικό του και ήταν πάντα παρών είπε: «Όλα έχουν την ημερομηνία τους».

Ο κινηματογράφος, όσο πιστός και αν είναι στο δημοσιευμένο βιβλίο, έχει τη δική του γλώσσα, που του επιτρέπει προσθέσεις, αφαιρέσεις, παρεκκλίσεις και μετατροπή της λέξης σε εικόνα.

Πότε είχα δει πρώτη φορά την Τζόαν Κράουφορντ στον κινηματογράφο; Είχα μια ανομολόγητη ανάμνηση, τα μάτια της. Ήταν τόσο μεγάλα που τα φοβόμουν.

Στον φούρνο του Γλυκού, στην οδό Δήμητρος, Καλλιθέας, δούλευαν αποκλειστικά άνδρες. Μόνο σ' ένα ραφείο δούλευε μια γυναίκα, η σύζυγος του ράφτη. Και η μαμά μου έφτιαχνε τηγανίτες, τις τρώγαμε το πρωί με πετιμέζι, αλλά μόνο για εμάς, τις κόρες της.

Τα γραφεία ευρέσεως εργασίας τα ανακάλυψα στην Αμερική. Είχα ακούσει πως εκμεταλλεύονταν τους εργάτες σε συνεργασία με τους εργοδότες. Τους έστελναν για δουλειά αορίστου χρόνου, έπαιρναν τη μίζα τους, και ύστερα από ακαθόριστο διάστημα, τα αφεντικά τους έδιωχναν και αυτοί χωρίς ειδικότητα και γνώση της γλώσσας ξαναγύριζαν στο γραφείο και επαναλαμβάνονταν τα ίδια...

Δεν χρειάστηκε να επισκεφθώ κανένα τέτοιο γραφείο, εκτός από μια φορά που πήγα στο Πολιτειακό της Νέας Υόρκης. Είχα επιστρέψει από την Ελλάδα ηλιοκαμένη, φορώντας σανδάλια, δεν είχαν ακόμα καταργηθεί οι νάιλον κάλτσες, φοριούνταν και τα καλοκαίρια, και δεν είχε γίνει η επανάσταση του στηθόδεσμου, τα μαλλιά μου ήταν κομμένα τόσο κοντά, που το κεφάλι μου έμοιαζε με εξωτική καρύδα, φορούσα ένα μεταξωτό ίσιο φόρεμα χωρίς μανίκια, με μεγάλα λουλούδια σε γαλάζιο φόντο, το πρόσωπό μου και τα μάτια μου ήταν άβαφα, και μετά τη συνέντευξη ρωτήθηκα από πότε μπορούσα ν' αρχίσω τη δουλειά. «Πότε;» ρώτησα με τη σειρά μου. «Από αύριο», ήταν η απάντηση.

Αύριο έμαθα γιατί προσλήφθηκα. Η εμφάνισή μου ήταν δείγμα τόλμης...

Άκουγα τους διαλόγους ανάμεσα στη Μίλντρεντ, το αφεντικό της, ένας Έλληνας, τις κόρες της, τη φίλη της, τους άνδρες της ζωής της, και τους επαναλάμβανα, ενδόμυχα, μεταφρασμένους στα ελληνικά. Χαιρόμουν.

Είχα ρωτήσει διάφορους να μου προφέρουν το όνομα Piers – είχα πρόβλημα με το μακρό φωνήεν ή το μεικτό ι με ε.

Η Μίλντρεντ δεν είχε προλάβει να τελειώσει το Λύκειο, είχε παντρευτεί τον γιο κάποιου developer –αναπτυξιακού− που έχτιζε σπίτια με δάνεια, αλλά τώρα με την οικονομική κρίση του 1929 οι τιμές είχαν πέσει, τα δάνεια κουρεμένα ή ακούρευτα δεν εξυπηρετούνταν και κάτι τέτοια που ακούγονται τώρα και έξω από τους κινηματογράφους, μετά την απόρριψή της από το Γραφείο Ευρέσεως Εργασίας, θα έβρισκε το δρόμο της αφ' εαυτού της.

Η Μίλντρεντ θέλει να ξεπεράσει την κρίση μ' έναν φιλόδοξο τρόπο, επεκτείνοντας την ικανότητά της να φτιάχνει εξαιρετικές τηγανίτες, κρύβει από την επίσης φιλόδοξη κόρη της, που θέλει να γίνει αοιδός στην όπερα, την αλήθεια που γίνεται αιτία κοινωνικής σύγκρουσης ανάμεσά τους και σύντομα θα αρχίσει μια αντιζηλία, γυναικεία και ερωτική.

Ο κινηματογράφος, όσο πιστός και αν είναι στο δημοσιευμένο βιβλίο, έχει τη δική του γλώσσα, που του επιτρέπει προσθέσεις, αφαιρέσεις, παρεκκλίσεις και μετατροπή της λέξης σε εικόνα.

Το Μεταίχμιο εξέδωσε το βιβλίο με τον αρχικό του τίτλο, Θύελλα σε μητρική καρδιά, που με είχε κάνει ευτυχισμένη παρακολουθώντας στις τυπωμένες σελίδες τους κυματισμούς και τους κτύπους της και τώρα ακούγοντας τις φωνές τους και τα πλάνα σαν ασπρόμαυρες φωτογραφίες περασμένων δεκαετιών.

Ευχαριστώ...

Twitter