Στη λογοτεχνία, λέγεται ότι είναι δύσκολο ακόμα και γι' αυτούς που γράφουν μυθιστορήματα εκατοντάδων σελίδων να επιλέξουν τον τίτλο του βιβλίου τους.

Ίσως να συμβαίνει το ίδιο και με τους ζωγράφους για τους πίνακές τους, αλλά έχουν εφεύρει το ανώδυνο «άτιτλο». Τι θα έδιναν για τίτλο σ' ένα τοπίο ή στα ηλιοτρόπια ή σ' ένα ηλιοβασίλεμα, ή σε μια καθιστή γυναίκα, ή σε οποιαδήποτε εικόνα έμενε σταθερή και ακίνητη στο πλαίσιό της; Τα πράγματα άλλαζαν με την ανεικονική έκφρασή τους, αλλά η εφεύρεση είχε κατοχυρωθεί.

Οι μουσικοσυνθέτες ονομάζουν τις Συμφωνίες τους δίνοντάς τους αριθμούς, εξάλλου η μουσική τους μαθηματικά είναι.

Ενώ οι πλοιοκτήτες, ως και αυτοί που έχουν μια βάρκα ή κανό, έχουν πολλές ευκαιρίες: τη γενέθλια πόλη ή το νησί τους, τα ονόματα των οικείων τους, των στοιχείων της φύσης και των χρωμάτων της.

Μια ψιλή βροχή έπεφτε στο στενό πεζοδρόμιο της γειτονιάς μου και δεν μπορούσα να προφυλαχτώ, παρά μόνο αν έμπαινα σε κάποιο κατάστημα ή να κάνω μεταβολή για το σπίτι, αλλά είχα ξεκινήσει για να πάρω το βιβλίο με τον τίτλο Λεξικό, με τον υπότιτλο ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ, του Γιώργου Χουλιάρα και τίποτε δε θα μ' έκανε ν' αλλάξω πορεία.

Βιαζόμουν να πιάσω το σώμα του βιβλίου, να το ξεφυλλίσω βιαστικά κατά τη συναλλαγή και να γυρίσω σπίτι, ν' αρχίσω να το διαβάζω.

Επιστρέφοντας από το ίδιο πεζοδρόμιο, με το καινούργιο απόκτημα, δεν μπορούσα παρά να σκέφτομαι τον ίδιο τον συγγραφέα, που τον είχα γνωρίσει δεκάδες χρόνια πριν, στη Νέα Υόρκη, όταν ήταν ακόμη φοιτητής.

Προ διαδικτυακά, όταν η εφημεριδομανία μου ήταν καθημερινή, επισκεπτόμουν το Γραφείο Τύπου, στην Πέμπτη Λεωφόρο, στη διασταύρωσή του με την 48η Οδό, ένα μάλλον μικρό κτίριο για τα μέτρα του Μανχάταν, μου άρεσε πάρα πολύ, δίπλα στο υπέροχο βιβλιοπωλείο Scribner, δεν υπάρχει πια, που άφησε πίσω του ιστορία, όπου κατέφευγα για να διαβάζω τις ελληνικές εφημερίδες που έφθαναν καθημερινά, μάλλον με την Ολυμπιακή.

Το Scribner που τόσο είχα αγαπήσει έκλεισε τον Ιανουάριο του 1988, έκλαιγα σαν να βρισκόμουν σε κηδεία αγαπημένου μου προσώπου, είχε δημιουργηθεί από απόγονους του Charles Scribner, είχε αρχίσει την εκδοτική του καριέρα το 1846, και αυτός ο Οίκος εξέδωσε τους αγαπημένους μου Χέμινγουεϊ, Φιτζέραλντ, Τόμας Γουλφ και άλλους υπέροχους και αξεπέραστους συγγραφείς.

Στο Γραφείο Τύπου πρωτοσυνάντησα τον Γιώργο Χουλιάρα, και ίσως ήμουν από τους πρώτους αναγνώστες της ποίησής του, που έγιναν τόμοι, δεν είμαι στο διαμέρισμα της Νέας Υόρκης για να μετρήσω τα αντίτυπα ή να αντιγράψω τίτλους και στίχους, θα το κάνω σε λίγες ημέρες που θα επιστρέψω.

Από τότε και μετά οι συναντήσεις μας γίνονταν τυχαία, ο Γιώργος εργαζόταν σε διάφορες πόλεις, στις οποίες υπήρχαν ελληνικά εδάφη, όπως Προξενεία ή Γραφεία Τύπου, ή αμερικανικά ή καναδικά πανεπιστήμια, και η μονιμότητά μας στα «ξένα» διακοπτόταν από τα ταξίδια μας στην Ελλάδα ή σε άλλα μέρη του κόσμου.

Όμως, οι ποιητές δεν ξεχνιούνται εύκολα.

Η σύλληψη της διακεκομμένης βιογραφίας του είναι ευφυής γιατί με αυτό τον τρόπο θυμόμαστε τόπους, πρόσωπα, συμπεριφορές, αγάπες, έρωτες, αναχωρήσεις και αφίξεις, συγγραφείς, ποιητές, ζωγράφους, τα οποία για να αναπαράγονται λογοτεχνικά ή να αναφέρονται λεκτικά στις παρέες και στα καφενεία, σημαίνει ότι άφησαν μέσα μας κάποια ίχνη, που δε σβήστηκαν με τον χρόνο.

Μέσα στις σελίδες του, διαβάζοντας ονόματα και τοποθεσίες, αναρωτιόμουν πόση συγγένεια μπορεί να έχει ένας αναγνώστης μ' έναν συγγραφέα, που έχουν ζήσει παρόμοιες εμπειρίες, έχουν διαβάσει τους ίδιους συγγραφείς –δεν εννοώ όλους όσοι αναφέρονται–, έχουν δει τις ίδιες κινηματογραφικές ταινίες, έχουν επηρεαστεί από διάφορες συγκυρίες που διαμόρφωσαν αυτό που είναι.

Υπάρχουν φορές που διαβάζοντας ένα βιβλίο μού είναι πολύ δύσκολο να το ξεχωρίσω/διαχωρίσω από τον συγγραφέα του, ασχέτως αν τον έχω γνωρίσει προσωπικά ή όχι, αλλά έχομε σκύψει, εν αγνοία μας, πάνω από τις ίδιες σελίδες, ή ακόμα περπατήσει τους ίδιους δρόμους, όπως συμβαίνει με την ανάγνωση του αυτοβιογραφικού βιβλίου Λεξικό.

Για τον Γ.Χ. η Μυτιλήνη και το Όρεγκον, η Μέριλιν Μονρό και Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ο Γκίνσμπεργκ και ο Θεοφίλου, ο Καποδίστριας και η γιαγιά του, ο Καμύ και ο Ντίκενς ή ο Τζέιμς Τζόις και η Μποβουάρ, οι αίθουσες διδασκαλίας στο Χάρλεμ ή κάποιο δημοτικό στη Θεσσαλονίκη, ο Φρόιντ και η Ακρόπολη συνυπάρχουν και τρέχουν σαν το ποταμίσιο νερό που πηδάει μικρές και μεγάλες πέτρες, μαύρα και άσπρα βότσαλα, ρίζες και φυλλορροήματα, στρίβει γωνίες και βαθαίνει, καθρεφτίζει σύννεφα και ηλιαχτίδες, κλαριά, παρόχθιες φυλλωσιές, ακόμα και ο Αρθούρος με τον Όμηρο και τίποτα δεν ακούγεται σαν παραφωνία.

Αν κάποτε ο αναγνώστης άκουσε, ή δε διάβασε, το όνομα του Απντάικ, Updike, τέρατος της αμερικανικής λογοτεχνίας, δεν πειράζει, μπορεί να πάρει μέρος στο μνημόσυνό του, για χάρη του συγγραφέα.

Το Λεξικό, αν και ακολουθεί τη σειρά της αλφαβήτας, δεν ακολουθεί τη χρονολογία της ύπαρξης του Πλάτωνα με εκείνη του Γκίνσμπεργκ, δεν αφήνει τον χρόνο να μπει ανάμεσά τους για να επισημάνει διαφορές ή ταυτίσεις, ούτε τη δική του ηλικία, στο νηπιαγωγείο, για τον πρώτο του έρωτα με την πρώτη του ταινία, που μας αφήνει να υποθέσουμε πότε περίπου συνέβησαν.

Αυτό που συνέβη είναι το Λεξικό Αναμνήσεων του Γιώργου Χουλιάρα, με στίγμα το Μελάνι.

ΥΓ. Και ο τίτλος συνειρμοί;

Twitter