Το μάθημα της γλωσσολογίας με έφερε κοντά στο φορτίο της το οποίο κουβαλούσε και αγνοούσα.

Πιθανόν να ήξερα, μέσα από τα βιβλία, για τον συμβολισμό, την αλληγορία, από την ποίηση τον ελεύθερο στίχο, τον δεκαπεντασύλλαβο στο δημοτικό τραγούδι, να άνοιγα τα λεξικά για να βρω τη ρίζα τους, την ετυμολογία, τα συνώνυμα και αντώνυμα και άλλες ιδιαιτερότητες, αλλά με τόσο λίγα έμενα μακριά από πολλές άλλες συννοήσεις των λέξεων.

Από μεσσηνιακή καταγωγή και τα ονόματα των συγγενών ή των επισκεπτών στο σπίτι μας, υπέθετα από την κατάληξη των επιθέτων τους την καταγωγή τους. Τα -πουλος, γενικά Πελοποννήσιος, τα -άκος Λάκωνας, ονόματα που πρώτευαν σε κυβερνήσεις ή κυβερνητικά πόστα, στα Σώματα Ασφαλείας και τα παρόμοια. Μερικές άλλες καταλήξεις, αν και συγγενικές, δεν έφεραν το ίδιο φορτίο εξαιτίας του μικρού αριθμού των μελών τους.

Σαν μαθήτρια από το νηπιαγωγείο σε σχολεία της Καλλιθέας, προάστιο της Αθήνας, ξεχώριζα τα -ογλου, είχαν έρθει από τα μέρη της Τουρκίας, τα -ίδης από τον Πόντο.

Ο εσωτερικός χώρος ήταν πιο στενός από εκείνον που απλωνόταν έξω από τα σύνορα της Ελλάδας και μετά το 1922 οι κάτοικοί του είχαν εκδιωχθεί και επιστρέψει, με την Ανταλλαγή ή άλλες πολιτικές περιπέτειες, στη μητέρα πατρίδα.

Τα τελευταία χρόνια που η εντοπιότητα ή απλώς ο τοπικισμός, εξαιτίας των κοινωνικών-οικονομικών-πολιτικών αλλαγών στην Ελλάδα, μοιάζει με πουλόβερ που όλο ξηλώνεται, διαβάζω ή ακούω επίθετα που, κυριολεκτικά, με ξαφνιάζουν και δεν μπορώ να εντοπίσω την καταγωγή τους.

Με κάνουν, όμως, να ανατρέχω στη Θεσπρωτία, να δω τα όμορα σύνορά της, να διερευνώ ιστορικά και δημογραφικά από ποιους κατοικήθηκε και κατοικείται, τι πολιτισμό κληρονόμησε ή ανέπτυξε ή κάτι τέτοια. Πλήρης άγνοια.

Τις τελευταίες ημέρες που είχα ένα πρόβλημα με το λάπτοπ μου, επικοινώνησα με την εταιρεία από την οποία εξαρτιέμαι, άκουσα τον μαγνητοφωνημένο κατάλογο των υπηρεσιών που διαθέτει και ακολούθησα τις οδηγίες μέχρι που άκουσα μια φωνή, με έναν άλλο τονισμό, να έρχεται από την άλλη άκρη.

Οι διασυνδέσεις επαναλήφθηκαν τρεις ή τέσσερις φορές· οι φωνές είχαν διαφορετική προφορά – όπως και η δική μου, άλλοτε ακουγόταν λατινική, άλλοτε ασιατική, και άλλοτε ακαθόριστη.

Την πρώτη φορά, ρώτησα τον τεχνικό πού βρισκόταν· στην Κόστα Ρίκα, απάντησε. Του είπα τον λόγο που είχα χαρεί στο άκουσμα της χώρας του: επειδή δε διατηρεί στρατό και εύχομαι ποτέ να μην αποκτήσει, που για μένα θα σημαίνει ότι δεν είναι κατακτητική και δεν έχει ενδεδειγμένα πραγματικούς εχθρούς για να πρέπει να έχουν όπλα να τους αμυνθούν.

Εκείνος χάρηκε που ήξερα την πατρίδα του και την πολιτική της. Κανένας μας δε μίλησε για στρατούς διακίνησης ναρκωτικών ή άλλων υλικών.

Άλλες φορές που έκανα την ίδια ερώτηση, ασχέτως αν ήταν άντρας ή γυναίκα, η απάντηση ήταν ότι βρίσκονταν στην Ινδία. Το είδος της προφοράς τους είναι πολύ χαρακτηριστικό.

Για διασυνδέσεις επρόκειτο.

Μια λέξη που άλλοτε είχε ένα άλλο φορτίο και από τον τόνο της φωνής που ακουγόταν, γινόταν ύποπτη για πολιτικές επαφές, πολιτικά ρουσφέτια… κάποτε εξέφραζε έναν αρνητικό θαυμασμό για την καπατσοσύνη, άλλοτε προκαλούσε τους άλλους να τον θεωρήσουν σημαντικό αυτόν που διέθετε διασυνδέσεις, οπότε ήταν χρήσιμος για να εισαχθεί οικείο πρόσωπο σε νοσοκομείο, σε πανεπιστημιακή σχολή, να διοριστεί στο Δημόσιο, έστω και στη χαμηλότερη θέση της ιεραρχίας, να βάλουν τηλέφωνο στο σπίτι και άλλες τέτοιες αυτονόητες, σ’ ένα κράτος που λειτουργεί υπέρ του λαού του, «εξυπηρετήσεις».

Δεκαετίες πριν, στο Πανεπιστήμιο Λουντ, ρώτησα τον καθηγητή της γλωσσολογίας γιατί ένας φίλος μου, ενώ τραύλιζε ελαφρώς όταν μιλούσε με τους άλλους, δεν πάθαινε το ίδιο μαζί μου.

«Μαζί σου απελευθερώνεται», συμπλήρωσε, αφού μου έδωσε την εξήγησή του, αγνοώντας τη δική μου.

Ο Λούι ήταν γόνος εφοπλιστικής οικογένειας, από κάποιο αιγαιοπελαγίτικο νησί.

Έχοντας εμπειρίες και από άλλες οικογενειακές συμπεριφορές στην Αμερική, φανταζόμουν το πατρικό του σπίτι γεμάτο επισκέπτριες συγγενείς ή συμπατριώτισσες της μαμάς του και της γιαγιάς του, που έπιναν καφέ, να τον φωνάζει στο σαλόνι η μαμά του, ένα όμορφο αγοράκι με μαύρα μαλλιά, και να του λέει: «Πες καλημέρα στις θείες». Το παιδί κόμπιαζε. Η λέξη δεν του έβγαινε ολόκληρη.

Στις συναντήσεις μας, δεν του έλεγα τι να μου πει.

Τώρα, ανακαλύπτω αργά, αλλά με βεβαιότητα ότι οι διασυνδέσεις, προφανώς, δεν έχουν απελευθερωθεί από τις προηγούμενες μορφές τους. Επιφορτισμένες με πολιτικές διακυμάνσεις, έχουν πάρει άλλη έκταση ή μάλλον έχουν παγκοσμιοποιηθεί.

Έχει και η παγκοσμιοποίηση τις δικές της ιδιαίτερες διασυνδέσεις.

Twitter