«Για τον Χριστόφορο Μηλιώνη (1932-2017)» της Ανθούλας Δανιήλ
και μην ανέβεις στην κορυφή της κερασιάς να δεις αν έρχομαι...
Στις 5 Ιανουαρίου, ο Χριστόφορος Μηλιώνης πέρασε το φράγμα του καιρού. Πέρασε τον Καλαμά και τον Αχέροντα για να πάει να συναντήσει τους παλιούς του φίλους. Ήταν φιλόλογος, κριτικός, δοκιμιογράφος και πεζογράφος. Γεννήθηκε στο Περιστέρι της επαρχίας Πωγωνίου του νομού Ιωαννίνων. Φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων, στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στην Ελλάδα και στην Κύπρο, έγινε Γυμνασιάρχης και Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων, πήρε μέρος σε συμπόσια, συνέδρια, σεμινάρια, τηλεοπτικές εκπομπές, και στην ομάδα για την ανθολόγηση των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας έγραψε πάμπολλα κείμενα.
Ως πεζογράφος εμφανίστηκε το 1954 στο περιοδικό Ηπειρωτική Εστία με το διήγημα «Για ένα δίκαννο». Και μετά ακολούθησαν περισσότεροι από τριάντα τίτλοι βιβλίων και άλλα: πεζογραφήματα, δοκίμια, ένα θεατρικό, μελέτες, άρθρα, κριτικές, μεταφράσεις αρχαίων κειμένων, συνεντεύξεις. Το πεζογραφικό έργο του είναι εμπνευσμένο από τα πάθη της μαρτυρικής πατρίδας του, αλλά και από την ομορφιά του τοπίου της, από τις προσωπικές του εμπειρίες και τα βιώματά του, από όλα όσα είδε, έζησε, διάβασε και αποτέλεσαν τον καμβά που πάνω του κέντησε την προσωπική του μυθολογία.
Τα κείμενά του διακρίνονται για τη βαθιά σκέψη του, την ιστορική εμπειρία και την κοινωνική παρατήρηση, για την ευαισθησία της ματιάς του, τη γλώσσα και την τεχνοτροπία του, για τη σύνθεση των παραδοσιακών και μοντέρνων τρόπων, χαρακτηριστικά για τα οποία επαινέθηκε από την κριτική και αγαπήθηκε από τους αναγνώστες.
Η Λογοτεχνική και η ευρύτερη Φιλολογική οικογένεια πλουτίζεται από το έργο του. Φέτος θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι έτος Μηλιώνη, γιατί γίνονται πολλά που τον αφορούν και που η βιασύνη της μοίρας δεν του επέτρεψε να τα χαρεί. Φέτος επανεκδίδεται ο Καλαμάς κι Αχέροντας, από τις εκδόσεις Κίχλη. Του ίδιου έργου η γερμανική μετάφραση, που είχε γίνει από τον εκδοτικό οίκο Ρωμιοσύνη και τον καθηγητή Χαν Αντενάιερ, επανεκδίδεται από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών στο Βερολίνο. Μεταφράζονται, επίσης, στα γαλλικά από τον εκδοτικό οίκο L’Harmattan τα Πικρά γλυκά από τον Ζαν Λαμπορί. Ετοιμάζεται, ακόμα, η έκδοση ανθολογίας του συνολικού έργου του από τον εκδοτικό οίκο Nina Kamperos της Μασαχουσέτης και είναι υπό έκδοση από τον εκδοτικό οίκο Νεφέλη το τελευταίο του έργο Αποθέματα. Όλα είναι προγραμματισμένα και όλα υπό έλεγχο. Ο Χριστόφορος δεν ανησυχεί πλέον, ούτε για το έργο του, ούτε για την Ελλάδα και τα προβλήματά της. Δεν ασφυκτιά, όπως εκείνα τα κοτσύφια της Αθήνας, τα φυλακισμένα στα κλουβιά των μπαλκονιών και στα καυσαέρια. Γιατί έκανε το ταξίδι του κότσυφα, του κατάμαυρου, του κερομύτη, που του σφύριξε κάποτε «στο σύδενδρο του Αγίου Νικολάου». Κι ενώ το σεπτό του σώμα φιλοξενεί η αττική γη και ζεσταίνει ο αθηναϊκός ήλιος, το πνεύμα πέταξε για τις αγαπημένες του κρανιές, κουτσουπιές, ξινομηλιές, κερασιές και τα άλλα δέντρα, μαζί με τον κότσυφα, τις καρδερίνες, τους σπίνους και τους φλώρους της πατρικής, ηπειρώτικης, ευωδιαστής γης. «Φύγε εσύ» είχε πει στον κότσυφα «μπορεί και να ’ρθω μπορεί και όχι, θα εξαρτηθεί από πολλά...»· και η ώρα των πολλών, ιδού, ήρθε...
