«Μια ευτυχής συνάντηση ποίησης και ζωγραφικής»
Στην ποιητική συλλογή Η εποχή των λέξεων της Ελένης Λιντζαροπούλου (Εκδόσεις των Φίλων, 2015), η ζωγραφική συναντά την ποίηση και συμπορεύονται αρμονικά: το υφέρπον πάθος της διχρωμίας γκρι-κόκκινου των πινάκων της Ιωάννας Ασσάνη διαλέγεται δημιουργικά με τη σημασιολογική φόρτιση των λέξεων στα ποιήματα της Ελένης Λιντζαροπούλου.
Καμιά φορά γερνάνε κι οι λέξεις, λέει η ποιήτρια, ωστόσο επιμένει να γράφει. Αυτοαναιρείται με πλήρη επίγνωση της στάσης αυτής. Η ποίηση είναι ολοφάνερο ότι την αιχμαλωτίζει, αφού την επιλέγει για να εκφραστεί. Σχεδόν σε όλα τα ποιήματα υμνείται η ποίηση και η αυταπάρνηση του ποιητή: Ίδρωσε πολύ για να τα γράψει…/ Κι ας μην τ’ ομολογεί. Και λίγο μετά: Για την ποίηση/ δεν έμεινε να κάνεις τίποτα,/ οι ποιητές της τα ’χουν δώσει όλα.
Οι λέξεις ως θέμα πρωταγωνιστούν σχεδόν σε όλη την ποιητική συλλογή. Έτσι δικαιώνεται και ο τίτλος Η εποχή των λέξεων. Σου δίνει την εντύπωση ότι μιλά για μια πολύ παλιά χρονική περίοδο, όπου οι λέξεις κυριαρχούσαν, όμως είναι ολοφάνερο ότι η ποιήτρια πατάει γερά στο τώρα. Γνωρίζει ότι χάθηκε η πνοή/ που τις όπλιζε και τις ακόνιζε. Αυτή την πνοή αναζητά η ποιήτρια και γι’ αυτό εξακολουθεί να γράφει. Το συναίσθημα ξεχειλίζει, η ευαισθησία της σε κοινωνικά ζητήματα είναι διάχυτη σε αρκετά ποιήματα, η φιλοσοφική της διάθεση ολοφάνερη.
Οι δέκα πίνακες της Ιωάννας Ασσάνη που συνοδεύουν την ποιητική συλλογή φέρουν τον τίτλο Χρόνος εντός. Έρχονται να συμπληρώσουν με τον τίτλο και με την οπτική τους την ποίηση της Ελένης Λιντζαροπούλου και να δώσουν μια διαφορετική μορφή έκφρασης, όχι ανατρέποντας την ποιήτρια, αντιθέτως ολοκληρώνοντας το παζλ των λέξεων, των ποιητικών εικόνων, των συμβολισμών.
Οι λέξεις της δημιουργού συνθέτουν ποίηση με αναφορές σε υπαρξιακά ή κοινωνικά προβλήματα. Στους πίνακες της Ιωάννας Ασσάνη κυριαρχούν οι άναρχες γραμμές, οι κύκλοι χωρίς αρχή και τέλος, οι φιγούρες που μόλις διακρίνονται. Η πληθωρικότητα των ατάκτως ερριμμένων γραμμών μάς συμπαρασύρει σε έναν χείμαρρο συναισθημάτων και προβληματισμών. Χρησιμοποιούνται κώδικες που αντικαθιστούν τις λέξεις των ποιημάτων και επιδιώκεται η αποκωδικοποίησή τους μέσα από τα ευρηματικά εικαστικά στοιχεία της ζωγράφου. Τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα είναι σαν τις λέξεις της ποιήτριας, που αναζητούν ως αποδέκτες υποψιασμένους αναγνώστες. Εδώ αναζητούν θεατές με διάθεση να περιπλανηθούν μέσα σε ένα λαβυρινθώδες περιβάλλον, να ανακαλύψουν και να αποκαλύψουν τη βαθύτερη ουσία μιας πραγματικότητας που υποκρύπτεται πίσω από τα σχέδια της εικαστικού.
Αν η Ελένη Λιντζαροπούλου συνθέτει τον λόγο με λέξεις που βαφτίζονται μέσα σε ένα ιδιαίτερο σημασιολογικό περιβάλλον, η Ιωάννα Ασσάνη γεωμετρεί τον εικαστικό χώρο, τον επιμερίζει σε μικρότερα τμήματα, για να τον ανασυνθέσει εξαρχής και να αποδώσει τις αρχές της εικαστικής τέχνης: το μέρος αναπόσπαστο κομμάτι του όλου, όπως η λέξη αναπόσπαστο κομμάτι του λόγου.
Η ποιήτρια παίζει με τις λέξεις μέσα από μια εσωτερική ομοιοκαταληξία: και τις περίτεχνες πλεξούδες λέξεων / «βήμα» και «ρήμα» και «ρίμα» και «κρίμα». Αλλά και η εικαστικός κλείνει μέσα στη φαινομενική αναρχία των γραμμών την αρμονία.
Η αμφίδρομη σχέση μεταξύ ποίησης και εικαστικού έργου αποδεικνύεται στο ποίημα «Αντοχή», το οποίο συγκινεί ιδιαίτερα, γιατί φέρει την αφιέρωση Στην Κωνσταντίνα Κούνεβα. Μέσα από τις παρηχήσεις του π και του μ διατρέχει τόπους δοκιμασμένους από τη φτώχεια και τους πολέμους, μέχρι που προσγειωνόμαστε στη χώρα μας για να ξαναθυμηθούμε τη μεγάλη περιπέτεια του συμβόλου πλέον των κοινωνικών αγώνων. Είναι αλήθεια, εύκολα ξεχνάμε! Το ποίημα «Τίποτα» που ακολουθεί το επιβεβαιώνει: η αλήθεια, το ψέμα, η Κόλαση, ο Παράδεισος, οι ψίθυροι, οι φωνές έχουν τα ίδια δικαιώματα. Οι πίνακες της Ιωάννας Ασσάνη μάς εισάγουν στην κοινωνική αδικία με έναν τρόπο εξίσου δραματικό, μέσα από τον ακρωτηριασμό και την αποσπασματικότητα των μοτίβων.
Οι εικόνες στην ποίηση της Ελένης Λιντζαροπούλου αποκαλύπτονται μέσα από τολμηρές μεταφορές και μέσα σε ένα σκόπιμα σχεδιασμένο από την ποιήτρια ομιχλώδες τοπίο: ο κήπος, το εσωτερικό κάποιου δωματίου, η συγκινητική εικόνα του άστεγου, το ποίημα-ποτάμι. Ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να περιπλανηθεί σε εσωτερικά τοπία της ποιήτριας και να χαρεί την υψηλή αισθητική τους. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στους πίνακες της Ιωάννας Ασσάνη. Οι εικόνες διαχέονται στο χαρτί, αναδιπλώνονται, μεταμορφώνονται σε μια άμορφη μάζα, για να ξεδιπλωθούν στη συνέχεια σε μια ακρωτηριασμένη ανθρώπινη φιγούρα, η οποία παραπέμπει περισσότερο σε αρχαίο άγαλμα ή σε μια αφαιρετική απόδοση ενός δέντρου, στοιχεία που συγκλονίζουν με το μυστήριο που τα συνοδεύει.
Οι δυο δημιουργοί, η Ελένη Λιντζαροπούλου και η Ιωάννα Ασσάνη, απογυμνώνουν τα θέματά τους από πραγματικές αποτυπώσεις, τα ανάγουν σε ένα πολυσήμαντο μεταφορικό επίπεδο και μας μεταφέρουν σε χρόνους εντός και εκτός, αλλά πάντα επί τα αυτά…